Reçetesiz ilaç kullanımında artış

Türk Eczacıları Birliği Genel Sekreteri Özgür Özel, son günlerde reçetesiz ilaç kullanımının artmasıyla ilgili haberlerin gündemde yer aldığını belirterek, ''Maalesef, gerçekten böyle bir artış söz konusu'' dedi.

Bu konuya uzun süredir dikkati çekmeye çalıştıklarını ifade eden Özel, ''haklı çıkmaktan'' ötürü üzgün olduklarını söyledi. Reçetesiz ilaç kullanımının çok önemli bir konu olduğunu vurgulayan Özel, şunları kaydetti: ''Bu, bazı acil önlemlerin alınması gerektiğini ifade ettiğimiz bir sağlık sorununun sonucudur. Bir araştırma firması tarafından 16 ülkede 12 bin 500 kişi ile gerçekleştirilen 'reçetesiz ilaç kullanımı' araştırmasına dayanarak, Türkiye'de son aylarda eczanelere reçetesiz başvuruların yükseldiği ifade ediliyor. Bu önemli sorunu anlayabilmek için bu sonucu doğuran nedene bakmak gerekiyor.

Araştırma, son altı aydaki aşırı yükselişe işaret ediyor ve televizyon kanalları son 6 ayda neredeyse her iki hastadan birinin en az bir kez reçetesi olmadan eczaneye başvurduğundan bahsediyor. Ne oldu son 6 ayda?

Altı ay geriye giderseniz, o tarihlerde çokça karşı çıktığımız hastalardan alınan tedavi katılım payı uygulamasının başladığını göreceksiniz. Maalesef, hastaların artık bu kadar yüksek olan muayene ücretini ödememek için, doğrudan eczanelerden elden ilaç alımına yöneldiklerini gözlemliyoruz.''
 

"Sağlık kuruluşuna başvuruda ciddi azalma oldu"

18 Eylül'de yayımlanan tebliğlerle, sağlık alanında önemli düzenlemeler getirildiğini anımsatan Özel, ''Bunlar, eczacıdan, vatandaşa kadar bir bütün olarak sağlık hizmetinden faydalanan herkesi etkileyecek düzenlemelerdi. Öncelikle söz konusu düzenlemeler ile tüm sağlık basamaklarında muayene ücreti denilen tedavi katılım payları çok ciddi oranda arttırıldı. Bunun sonucu olarak, sağlık kuruluşuna başvurma sayısında ciddi bir azalma oldu'' diye konuştu.

Özel, konuya ilişkin şu değerlendirmelerde bulundu:
''1 Ekim 2009'dan itibaren, birinci basamak sağlık kuruluşlarına başvuru ücretli hale geldi. Muayene ücretleri kademeli olarak arttırıldı, devlet hastaneleri için 8 TL'ye, özel hastaneler için 15 TL'ye çıkarılması ve hastaların bu ücretleri ilaçlarını alırken eczanede ödenmek zorunda bırakılmaları bu sonucu doğurdu.

Mevcut sistemle, reçete yazılsın yazılmasın her doktor muayenesinin bedeli hastanın hesabında birikiyor ve hasta ne zaman reçeteli ilaç almak için eczaneye başvursa, karşısına çıkıyor. Bazen bir hastaneye gidişin tahlil tetkik ve muayenelerin sonucu eczanede karşınıza 45-50 TL olarak çıkabiliyor.

Hastalar, ister 8 TL olsun, ister 15 TL olsun, isterse bunların birikmiş katları olsun bunlarla karşılaşınca, bazı ilaçları ceplerinden ödeyerek alma yoluna gidiyorlar.''

Reçetesiz ilaç kullanımındaki artışının nedeninin, ''TEB ve tüm sağlıkçıların karşı çıktığı Danıştayın defalarca iptal ettiği, ama her seferinde arttırılarak yeniden getirilen yüksek muayene ücretleri'' olduğunu öne süren Özel, ''Sonuç ise hastaların sosyal güvenceleri olduğu halde doktora ulaşmak yerine kendi başlarının çaresine bakmaya çalıştıkları bu üzücü istatistiktir'' değerlendirmesinde bulundu.


"Yüksek muayene ücretleri derhal kaldırılmalı"

Özel, muayene ücretlerinin eczanelerden tahsil edilmesine karşı çıktıklarını ve bunu sık sık gündeme taşıdıklarını hatırlatarak, ''İlaç katkı payını bile ödemekte zorlanan binlerce hastamız, bu katkı payının katbekat üzerinde gerçekleşen muayene ücretlerini ödemekte gerçekten zorlanıyor. Daha fazla ücret ödememek için sağlık kuruluşuna başvurmaktansa, elden satış yoluyla kendi kendilerini tedavi etme yolunu daha fazla tercih ediyorlar'' dedi.

Bu durumun sorun yaratacağını ifade eden Özel, şöyle devam etti:
''Halk sağlığı her şeyden daha üstündür. İlaç da asla gelişigüzel kullanılabilecek bir ürün değildir. İster reçeteli ister reçetesiz olsun, her ilaç insan sağlığını doğrudan ilgilendiren kritik bir üründür.

Tedavinin saptanması ve tedavi yönteminin nasıl yapılacağının belirlenmesinde nihai otorite hekimlerdir. Çok basit olduğu düşünülen sağlık sorunları dahi, eğer doğru müdahale edilmezse, istenmeyen, çok ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Ancak ne yazık ki bu yöndeki algı henüz istediğimiz seviyede değil.

Kamu iradesi bir yandan akılcı ilaç kullanımını desteklemek isterken, bu politikayı temel önceliklerinden bir tanesi olarak ortaya koyarken; diğer yandan tedavinin ulaşılabilirliğini engelleyecek biçimde muayene ücretleri arttırılıyor. Bu durumu gerçekten anlamakta zorlanıyoruz.

İlacın doğru ve akılcı kullanımını sağlamak için sağlık merkezine ulaşmada ciddi bir engel olarak duran yüksek muayene ücretleri derhal kaldırılmalı. Aksi halde bu tablo daha da vahim olabilir.''