Reality şovların arka planı
Televizyonların gün ortası kuşağında canlı yayınlanan programlar, izleyicilerin önemli bir kısmının ev kadınlarından oluştuğu varsayımıyla, “kadın programları” olarak da anılıyor. Bu kuşakta yayınlanan reality şovların perde arkasında neler yaşanıyor gazeteci Ayfer Çalıkıran anlattı.
cumhuriyet.com.trcatlakzemin.com'da yer alan söyleşinin detayları dikkat çekici. Reality şovların arka planını, işin mutfağında görev yapan gazeteci Ayfer Çalıkıran programların arkasında yaşananları anlattı.
Kaybolan Çiçekler (Fox TV), Balçiçek İlter ile Olay Yeri (Star TV) programlarda çalşan Çalıkıran, "Görevim gereği, mağdurlarla veya mağdur yakınlarıyla, vakayı baştan sona anlamak için yaklaşık iki saat süren görüşmeler yapıyor, raporlamak üzere notlar alıyordum. Ortada cinayet varsa, cinsel istismar varsa çok karanlık bir şeyin içine giriyorsunuz. Bazı istismarlı cinayet dosyalarındaki fotoğraflara bakmak bile çok ağırdır. O karanlığın içinden ruhsal deformasyona uğramadan, az da olsa zarar görmeden çıkmak kolay olmuyor. Bu nedenle, kalmam için ısrar etmelerine rağmen devam etmek istemedim ve kendi isteğimle ayrıldım..."
TELEFON İHBARLARI GELİYOR
Çalıkıran, "Çağrı merkezi ekibinin baktığı hatlara, hem televizyonda işlenen konuyla hem de yeni hikâyelerle ilgili başvuru ve ihbarlar geliyor. Dosya olarak işleyeceğimiz vakaları seçiyoruz. Bunun dışında her gün rutin olarak yazılı basın takip ediliyor, gazeteler taranıyor.
TERCİH EDİLEN HİKAYELER
Çalıkıran, "Reality şovlar taze olaylara öncelik veriyorlar. Çünkü bunların kısa sürede sonuçlanma ihtimali var; bu da programa reyting getiriyor. Bir örnek verecek olursam; kayıp Ecem haberini birkaç kanalla kapışarak aldık. Ecem kaybolduktan kısa bir süre sonra annesi Esra denize atlayarak intihar etmişti. [Ardından araziye gömülen Ecem’in de cesedine ulaşıldı.] Henüz kolluk gücü bu vaka üzerinde çalışıyorken biz de ekranda günbegün işledik. Yakın tarihte işlenmiş bir cinayetin Emniyet ve Savcılık tarafından aydınlatılması, kanalın başarısı olarak addediliyor. Ayrıca her gün yeni bir tanığa ya da ipucuna ulaşma; olayla ilgili yeni bir gelişmenin yaşanma ihtimali de yüksek. Emniyet ile aramızdaki en büyük gerginlik de buradan çıkıyordu. Bir ipucundan yola çıkarak cinayeti çözmeye çalıştıkları sırada, bu gelişmenin ekrandan duyurulması, reality şova malzeme edilmesi Emniyet’in alanını daraltıyor veya kurduğu oyunu bozabiliyordu. O yüzden mi kimi dosyalarda yayın yasakları geliyor? Evet. Bu anlattığım özellikle taze cinayet vakaları için geçerli… Evden kaçma ve kaçırılma vakalarında program hattına gelen ihbarlar çok işe yarıyor ve Emniyet’in de işine geliyor.
GÜNEŞLİ GÜNLERDE REYTİNGLER DÜŞÜYOR
Konular beş gün-on gün işlendikten sonra çöp oluyor; sonra seyircinin ilgisini çekecek daha güçlü bir tema bulunması gerekiyor. Anlık reyting diye bir şey de var. Halk bu vakayı satın alıyor mu almıyor mu; dakika dakika takip edebiliyoruz bunu..Reytingleri hava koşulları bile etkiliyor; güneşli günlerde izlenme oranları düşüyor. Aslında polisiyecilik oynuyoruz. Sonuca ulaşma ihtimalinin yok denecek kadar düşük olduğunu bile bile en küçük ihbarların bile peşinden koşarız. Çünkü hem ertesi güne işlememiz gereken bir tema lazım hem de insan olarak bir sorumluluğumuz var. Bir taraftan reytingi ve kendi ekmeğimizi kazanma derdindeyiz; öbür taraftan da bir vicdan ağırlığı var. Olmayacağını bile bile üzerine gittiğimiz, polise haber verdiğimiz, deştiğimiz konular olmuştur. Bu, genel olarak gazetecilik için de böyle…
Ayfer Çalıkıran gazeteciliğe 2012’de Taraf gazetesinde başladı. Yaklaşık üç buçuk yıl çevre muhabirliği, politika muhabirliği ve toplum-yaşam (3. sayfa) editörlüğü yaptı. Daha sonra yeni açılan Karar gazetesine adliye muhabiri olarak geçti. Adliye muhabirliği süresince özel haberler üzerinde yoğunlaştı. Karar gazetesinin mali sıkıntıya girmesiyle işten çıkartıldı. Bir dönem Mukavemet dergide gönüllü editörlük yaptıktan sonra, 18 yaş altı çocukları konu alan Kaybolan Çiçekler (Fox TV) adlı reality şovun istihbarat biriminde görev aldı. Program 2017 sonunda yayından kaldırıldı. Ayfer Çalıkıran en son çalıştığı Balçiçek İlter ile Olay Yeri (Star TV) programından kendi isteğiyle ayrılıp yeniden iş aramaya başladı.