Rakamlarla OHAL öncesi ve sonrası ekonomi

OHAL’in ilan edildiği 20 Temmuz 2016’dan bu yana geçen yaklaşık iki yıllık sürede, Türkiye ekonomisinde temel göstergeler ciddi şekilde bozuldu. 107 bin kişi kamudan ihraç edilirken, aktif büyüklüğü 47 milyar TL’ye ulaşan ve 49 bin kişinin çalıştığı toplam 1022 şirket ve ticari işletmeye kayyım atandı.

Faiz sıçradı

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, patronlara hitap ederken açıkça “OHAL’i sizin için ilan ettik, greve izin vermiyoruz” dedi ve OHAL döneminde 7 greve yasaklama geldi. OHAL öncesinde 14 yılda 8 grev yasaklanmıştı.

Cumhurbaşkanı, OHAL döneminde sık sık faize karşı olduğunu söylese de, 20 Temmuz 2016’da yüzde 7.5 olan Merkez Bankası (TCMB) politika faizi, önceki gün yüzde 17.75’e yükseldi. OHAL döneminde faizde artış 1025 baz puanı buldu. 20 Temmuz 2016’da yüzde 9 olan 2 yıllık gösterge tahvil faizi, dün yüzde 18.72’ye kadar yükseldi. Bu rakam, Aralık 2008’den bu yana kaydedilen en yüksek rakam oldu. Vatandaşın, şirketlerin ve devletin borçlanma maliyetleri katlandı. Faiz maliyeti, 100 milyar lirayı aştı.

OHAL ilan edildiğinde yüzde 8.79 olan enflasyon (TÜFE), Mayıs 2018’de yüzde 12.15’e fırladı. Vatandaşın alım gücü düştü. 20 Temmuz 2016’da 4.36 TL olan benzin dün itibarıyla İstanbul’da 6.24’e, 3.76 TL olan mazot da 5.69 TL’ye yükseldi. OHAL döneminde liranın değeri erirken, ücretler de dolar cinsinden eridi. OHAL ilan edildiğinde 3.03 olan dolar/TL kuru, mayısta 4.92’ü görürken, üst üste gelen faiz artışlarının ardından ancak 4.50’ye kadar geriledi. Avro/TL kuru ise aynı dönemde 3.33’ten 5.76’ya yükseldikten sonra dün itibarıyla 5.27’ye geriledi. TL’nin dolar karşısındaki değer kaybı yüzde 62’yi, Avro karşısındaki değer kaybı ise yüzde 72’yi aştı.

‘En kırılgan’lardan olduk

2016 yılı ocak-temmuz döneminde 1.3 milyar TL fazla veren bütçe, 2018’in ocak-nisan döneminde ise 23.2 milyar TL açık verdi. Cari açık da yine OHAL döneminde katlanarak aylık bazda 2.6 milyar dolardan 4.8 milyar dolara, yıllık bazda ise 28.9 milyar dolardan 55.3 milyar dolara yükseldi. Yüksek faiz, kur, cari açık, enflasyon, işsizlik oranlarına ek olarak 222 milyar dolarlık reel sektör döviz açığı, 453 milyar dolarlık dış borçla Türkiye, şu an itibarıyla dünyada en kırılgan ekonomiler arasında yer alıyor.