Piyasada dolar şoku: İşte en çok etkilenen sektörler

Dövizin yükselmesi ithalata bağımlı her sektörü derinden etkiledi. Otomotivden, inşaata, tekstilden, yayıncılığa, teknolojiden gıdaya kadar birçok sektörde maliyetler kur baskısından kaynaklı yarı yarıya yükseldi. Maliyetler artınca ürün fiyatlarına da fahiş oranlarda zamlar geldi.

<haber-dikey:1041550,1041574>

Türk Lirası, yılbaşından bu yana dolar karşısında yüzde 25-27 arasında değer kaybetti. Dövizde durdurulamayan bu artış sadece cep telefonlarında tüketicilere yüzde 25 zam olarak yansıdı.

Satış düştü

İnşaat malzemelerinde artan maliyetler sonucu 2018’in başından itibaren çimentoya yüzde 10, betona yüzde 15, demire yaklaşık yüzde 40 zam geldi. Bu durum hem müteahhitleri hem de satın alma/kiralama iştahını olumsuz etkiledi.

Yüksek kurun etkisiyle fiyatı yükselen otomobil satışları da Ocak 2018’den bu yana sürekli düşüyor. 2017 Ocak-Haziran aralığında 401 bin araç satılırken, bu yılın aynı döneminde bu sayı 47 bin 810 adet azalarak 353 bine geriledi. Otomotiv pazarı da yüzde 11.92 daraldı.

Fatura kabardı

Türkiye’nin yıllık enerji ithalatı ortalama 55 milyar dolar. Bu durum döviz kurundaki her artışla birlikte benzin ve motorine zam üstüne zam yapılmasına neden oluyor. ÖTV indirimi uygulanmasaydı, 12 kuruşluk son zamla benzin fiyatı 6.57 TL’yi aşacaktı.

Dövizdeki artıştan turizmin olumlu etkilendiği ifade edilse de bu alandaki harcamaların artmaması dikkat çekiyor. Oda fiyatlarının hala 2014’ün gerisinde kalması sektörün karlılık düzeylerini de etkiliyor.

‘Kitap fiyatı yüzde 25 artsın'

Türkiye’nin kağıt ve kağıt ürünleri sektöründe dışa bağımlı olmasından dolayı döviz kurunun olumsuz etkilediği bir diğer sektör de yayıncılık sektörü oldu.

Bu yıl kurdaki artıştan bağımsız olarak birinci hamur kitap kağıdına yüzde 10 zam geldiğini belirten Türkiye Yayıncılar Birliği Başkanı Kenan Kocatürk, kurdaki artışın kağıt maliyetlerine etkisinin yüzde 30 olduğunu kaydetti. Bu artışın yayınevlerine olan maliyetinin ise yüzde 15-25 yansıdığını anlatan Kocatürk, maliyetler sürekli artarken kitaplara ancak yüzde 5-10 oranında zam yapılabilmesinin, yayıncıları zora soktuğunu ifade etti. Kocatürk, “Matbaaların hammadde malzelemeri de ithal. Döviz ne kadar artıyorsa bizim maliyetlerimiz de aynı oranda artıyor. Ama aynı oranda zam yapamıyoruz. Bazı yayınevleri kitaplara 2018 Haziran’dan itibaren yüzde 5-10 zam yaptı, bazıları hiç yapmadı. Kitaplardaki zam oranının, maliyetlerdeki artışa paralel olarak yüzde 20-25 artması gerekiyor” diye konuştu.

Havayolu şirketleri seferleri azaltabilir

Havayolu şirketleri de yükselen kurdan etkilendi. Küresel piyasalarda yıla 66.87 dolardan başlayan brent petrolün fiyatı, geçen cuma günü 75 dolara yaklaşmıştı. Son bir yıldaki artış  yüzde 44’ü bulunca, havayolu şirketlerinin kış seferlerinin sayısını azaltmaya hazırlandığı ve bilet fiyatlarına zam yapacakları konuşuluyor.

İş dünyası: Dolar 4.30 olsun

İş dünyası para politikası ve dövizdeki gelişmelerde tek elden açıklamaların önemine vurgu yaptı ve kurda istedikleri maksimum seviyeyi verdi. Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Başkanı Abdurrahman Kaan, “Kurda maksimum seviyenin 4.30 gibi olduğunu düşünüyoruz” dedi.
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’la görüşen Kaan, vergi sisteminin sadeleştirilmesi gerektiğine de dikkat çekerek, “İş insanı olarak bizler daha sade vergi sistemiyle hareket etmek istiyoruz” diye konuştu.