Özgür basının gücü

2001’de okur sayısı azaldığı, internet reklam işini sekteye uğrattığı için, The Boston Globe gazetesine yeni atanan editör Marty Baron, gazetenin Spotlight ekibinden kamuoyunda skandal yaratacak bir haberi araştırmasını İster. ABD’nin en Katolik kenti olan Boston’da 1976’da Peder Geoghan çocuk taciziyle suçlanmış ama bu olay Katolik Kilisesi tarafından örtbas edilmiştir.

Kurbanların avukatı Mitchell Garabedian’a göre Rahip Geoghan, 30 yılda 6 farklı bölgede 80 çocuğu taciz etmesine karşın bu olayı bilen Kardinal Law hiçbir şey yapmamıştır. The Boston Globe okurlarının % 53’ünün Katolik olduğunu bilmesine karşın Baron, Spotlight ekibinden bu skandalı araştırmasını ister.

Walter ‘Robby’ Robinson, Mike Rezendens, Sacha Pfeiffer, Ben Bradlee Jr, Matt Carroll’dan oluşan Spotlight ekibi araştırmalarını genişlettikçe olayın ne denli büyük olduğunu, tüm ülkeyi, dünyayı kapsadığını, Vatikan’a dek uzandığını farkeder. Kurbanlarla görüşmeye başlarlar.

Sübyancı rahipler hedef olarak yoksul, düşük gelirli, sorunlu, boşanmış ailelerin çocuklarını seçmektedirler. Sadece Boston’da 87 tacizci rahip bulunduğunu saptayan ekip, araştırmanın yönünü değiştirip Katolik Kilisesi’ne yoğunlaşır. Kilisenin politikalarına, uygulamalarına yönelerek bu tacizlerin sistemli olduğunu, tepeden geldiğini göstermeye girişir. Sistemin peşine düşen Spotlight ekibi bu psikiyatrik olguyu tüm dünyaya duyurmaya kararlıdır.

Watergate Skandalı’nı ortaya çıkaran Washington Post’un gazetecileri Carl Bernstein’la Bob Woodward’ın gerçek öyküsünü başarıyla betimleyen ‘All the Presidents Men’ (Başkanın Bütün Adamları, Yönetmen: Alan J.Pakula/ 1976) filmi gibi Spotlight’ta basına, gazeteciliğe büyük bir saygıda bulunur.

2002 yılında Spotlight ekibi skandalla ilgili yaklaşık 600 haber yayınladı. Boston Başpiskoposluğu’ndan 249 rahip ve keşiş cinsel tacizle suçlandı. Boston’da kurtulanların sayısının 1000’den çok olduğu tahmin ediliyor. Aralık 2002’de Kardinal Law, Boston Başpiskoposluğu’ndan istifa etti. Tüm dünyada ciddi taciz skandalları ortaya çıkarıldı.

Yönetmen Tom McCarthy, filmin derin bilgi sahibi ve bağımsız basının yok olmasına dikkat çektiğini vurguluyor: ‘Günümüzde finans, eğitim, eğlence, hukuk gibi çok sayıda kurumun içinde basın gittikçe küçülmekte, önemsizleşmekte. Oysa ki basın toplumu yönlendirme ve dengede tutma kapasitesine sahip. Kaliteli gazetecilik ne yazık ki artık yok oldu’.

Skandalı ortaya çıkaran ve halen The Boston Globe’da çalışan Mike Rezendes, ‘Başkanın Bütün Adamları’ filminden 40 yıl sonra skandalların sürdüğünü ancak basının can çekiştiğini belirtiyor: ‘1980’lerde gazetecilik yararlı, saygın, kazançlı bir meslekti. Şimdiyse kaybedenlerin uğraşı. Gazeteler ekonomik çıkmazın içindeler’.

Sistem, adalet, inanç, uzlaşma, etik, suçluluk, basın özgürlüğü temalarını yetkin, gerçekçi bir vurguyla irdeleyen Filmin Özel Bölümler’inde yaratıcı ekiple söyleşiler, set görüntüleri, gazeteciliğin durumu, fragman yer alıyor.

Spotlight Yönetmen: Tom McCarthy Oyuncular: Mark Ruffalo, Michael Keaton, Rachel McAdams, Liev Schreiber, John Slattery, Stanley Tucci, Billy Crudup, Brian D’Arcy James / 2015, 123 dakika, BirFilm / Format: Dvd.