Önce borçlu çıkardı, sonra af vaat etti

AKP’nin getirdiği Genel Sağlık Sigortası (GSS) yurttaşı perişan etti. Milyonlarca işsiz, yüklü prim borcu ile karşı karşıya kaldı. Üniversiteyi bitiren ancak iş bulamayan milyonlarca genç, ailelerinin araba, tarla, banka mevduatı gibi gelir durumuna göre hesaplanan prim borcunu ödeyemedi. Ailelerin sırtına bir de prim borcu bindi. 13 yıllık iktidarı döneminde işsizliğe çare bulamayan AKP, kendi yarattığı sorunu oya çevirebilmek için seçim sonrasında prim borçlarını silmeyi vaat etti.

AKP’nin çıkardığı GSS, 1 Ocak 2012’de yürürlüğe girdi. Bu tarihten sonra işsizlere sağlıktan yararlanabilmek için gelir testi zorunluluğu getirildi. Ancak kimsenin uygulamadan haberi olmadığı için 7 milyon kişiye yaklaşık 9 milyar lira borç çıkarıldı. Kimse bu borcu ödeyemeyince bu kez Meclis’te yapılan düzenleme ile prim borcu olanlara yeniden gelir testi için başvuru hakkı tanındı. Başvuru süresi önce 31 Mart 2015 tarihine, beklenen ilgi olmayınca da bu kez 30 Eylül 2015’e uzatıldı. Daha önce hiç gelir testi yaptırmayanlar ile borç çıkarılanların bu tarihe kadar gelir testi yaptırmaları gerekiyordu.

Yaptırmayanlar ise tavandan GSS primi ödemek zorunda kalacak. Çıkan borçları yapılandırmak, yani 36 aya kadar taksitlendirme ya da peşin ödeme için de 2 Kasım’a kadar süre verildi.

Sınır 25 yaş

SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı’na bağlı olarak çalışanların herhangi bir işlem yapmalarına gerek bulunmuyor. Bu kişilerin GSS primleri otomatik olarak kesiliyor. Ayrıca eşi sigortalı olanlar, bakmakla yükümlü olunan kişi statüsünde bulunanların da bir işlem yapmalarına gerek yok. Çocuklar, lise ve dengi öğrenim görmesi halinde 20, yükseköğretim görmesi durumunda da 25 yaşına kadar anne ve babalarının sağlık güvencesinden yararlanabiliyor. Üniversiteyi bitiren ve 25 yaşını tamamlayan erkek çocuklar işsizlerle her ay GSS primlerini yatırmaları gerekiyor. Kız çocukları ise bakmakla yükümlü olunan kapsamında bulunduğu sürece anne ve babalarının sağlık güvencesinden yararlanabiliyor.

GSS borçlarını ödeyemeyenlerin büyük bir bölümü işsiz gençler. TİSK’in verilerine göre Türkiye’de 15-29 yaş arasında 6 milyon genç boşta geziyor.

Üniversiteyi bitiren ve 25 yaşını tamamlayan işsiz gençler GSS primlerini cepten ödemek zorunda. Ancak işsiz oldukları için 50.9 ile 305.6 lira arasında değişen aylık GSS primleri çoğunlukla aileleri tarafından ödeniyor.

Gençler ödeyemedi

Bugünlerde aileler işsiz çocuklarının prim borçlarını ödemek için seferber olmuş durumda. İşsizliğe çare bulamayan AKP ise seçimde oy alabilmek için 1 Kasım sonrasında GSS prim borçlarını silme vaadinde bulundu. Başbakan Ahmet Davutoğlu, gelir testi yaptırmayan ve çoğunluğunu gençlerin oluşturduğu yaklaşık 5 milyon kişiye 7 milyar liraya ulaşan borçların silineceği sözünü verdi.