"Öğrenim hakkı tamamen kaldırılamaz"

Anayasa Mahkemesi'nin Yükseköğretim Kanunu'nun "Yükseköğretim kurumundan çıkarma cezası verilen öğrencilerin bir daha herhangi başka bir yükseköğretim kurumuna alınamazlar" hükmünün iptal gerekçesi Resmi Gazete'de yayımlandı.

Ankara 9. İdare Mahkemesi, baktığı bir davada, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 54. maddesinin (g) fıkrasının "Yükseköğretim kurumundan çıkarma cezası verilen öğrenciler bir daha herhangi başka bir yükseköğretim kurumuna alınamazlar" olan ikinci cümlesinin anayasaya aykırı olduğu kanısına vararak, iptal edilmesi istemiyle Anayasa Mahkemesine başvurdu. Başvuruyu esastan inceleyen Anayasa Mahkemesi heyeti, düzenlemenin Anayasaya aykırı olduğuna karar vererek oybirliğiyle iptal etti. Yüksek Mahkemesi'nin iptal gerekçesinde, Anayasa'nın 42. maddesinde yer alan 'kimsenin, eğitim ve öğrenim haklarından yoksun bırakılamayacağı' hükmüne dikkat çekilerek, şu değerlendirmeye yer verildi:

"Eğitim ve öğrenim hakkı ülkemizin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler ile de koruma altına alınmış evrensel bir haktır. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ne Ek 1. Protokol'ün 2. maddesinde de, 'Hiç kimse, eğitim hakkından yoksun bırakılamaz' denilmiştir. Anayasa'nın özüne ve ruhuna, demokratik toplum düzeninin ve laik cumhuriyetin gereklerine ve ölçülülük ilkesine uygun olarak yasayla bazı sınırlamalar getirilebilirse de bunlar eğitim ve öğretim hakkını tamamen ortadan kaldıracak nitelikte olamaz. Demokrasiler, temel hak ve özgürlüklerin en geniş ölçüde sağlanıp güvence altına alındığı rejimlerdir. Temel hak ve özgürlüklerin özüne dokunup tümüyle kullanılamaz hale getiren sınırlamalar, demokratik toplum düzeni gerekleriyle uyum içinde sayılamaz."

Hakkın kullanımı tümüyle engellenemez

Eğitim ve öğretim kurumlarınca öğrenciler için eğitim ve öğretim faaliyetleri süresince uygulanacak disiplin kuralları içerisinde ağır disiplinsizlik eylemleri için bazı düzenlemeler yapılabileceğine dikkat çekilen gerekçeli kararda, kısıtlamalarla öğrenme hakkının kullanımı tümüyle engellenemeyeceği belirtildi.

Gerekçede, "Bir yükseköğretim kurumundan disiplin cezası sonucu çıkarılan öğrencilerin daha sonra başka bir yükseköğretim kurumunda öğrenimlerine devamını engelleyen düzenleme, yüksek öğrenim hakkından yararlanmayı imkânsız hale getirerek hakkın özüne dokunmaktadır" denildi.