Nesli tehlikede olan yılan ve kelebek

Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa Sözen, Alaplı ilçesine bağlı Gümeli beldesindeki Gümeli Tabiat Parkı'nda kentte ilk kez görülen bir kelebek türü belirlediklerini söyledi. Türkiye'nin 105. tabiat anıtı olarak tescillenen Gümeli ormanının, 1600 ve 1000 yaşındaki iki porsuk ağacının yanı sıra ''Kafkas fistosu'' diye adlandırılan kelebeğin belirlenmesiyle ayrı önem kazandığını vurgulayan Sözen, şöyle konuştu: ''Koruma altındaki türlerin kentte ilk görülmesi gözlemcilerin bölgeye akın etmesini sağlayacaktır. Kafkas fistosu, Kafkasya kökenli tür olup Türkiye'de özellikle Kaçkarlar bölgesinde yayılış göstermektedir. Türkiye'de bugüne kadar sadece Rize, Trabzon, Giresun, Sinop, Bolu, Sakarya ve Bursa'nın yüksek kesimlerinde kaydedilmiş bu türün yayılış alanına yeni kent daha eklenmiş oldu. Türkiye'deki kelebek gözlemcileri arasında durum heyecan yarattı. Her yıl bu değerli türü görmek için Kaçkarlar bölgesine giden pek çok gözlemci, Zonguldak'ı da ziyaret alanlarına eklemeye başladılar.''

Kafkas fistosunun, Doğa ve Doğal Kaynakların Korunması İçin Uluslararası Birlik tarafından ''VU'' kategorisinde listelenen önemli tür arasında yer aldığını vurgulayan Sözen, ''VU kategorisi, türün neslinin tehlikede olduğunu belirten kategoridir. Bu kategorideki türlerin ve bu türlerin bulunduğu yaşam alanlarının korunması gerekmektedir. Gümeli Tabiat Parkı'nda bu türün belirlenmiş olması bu alanın tabiat parkı olarak korunmasının ne kadar isabetli karar olduğunu da ortaya koymaktadır'' diye konuştu.
 

Baran engereği

Sözen, sadece Türkiye'de yaşayan ve yayılışı hakkında yeterli veri bulunmayan ''Baran engereğinin'' de Zonguldak'ta görüntülendiğini belirterek, şu bilgileri verdi: ''Yüksek lisans tez çalışmalarında danışmanlık yaptığım Muhsin Çoğal ve Sercan Irmak kemiriciler konusunda arazi çalışmalarını sürdürürken Kozlu beldesi yakınlarında bir engerek yılanı yakaladılar. Yaptığım incelemede 61,5 santimetre uzunluğundaki bu yılanın Türkiye'ye endemik olan ve bugüne kadar sadece Sakarya, İçel ve bazı Doğu Karadeniz illerinde kaydedilen Baran engereği olduğunu belirledim. Bu kayıt Sakarya ile Samsun arasındaki yayılış boşluğunu dolduran önemli kayıt olarak değerlendirildi. Türkiye'de 12 engerek türü yaşamaktadır. Bu türlerden dördü Dünya üzerinde sadece Türkiye'de bulunur. Baran engereği de bunlardan birisidir. Bu yeni keşif Zonguldak'ın biyolojik çeşitlilik açısından ne kadar önemli olduğunu, doğal yaşam ortamlarının korunması gerektiğini ortaya koymaktadır.''

Baran engereğinin zehirli olmasına rağmen çok uysal bir yılan türü olduğunu anlatan Sözen, ''Üstüne basmadığınız ya da çok sıkıştırmadığınız takdirde asla saldırıp ısırma gibi bir davranış göstermez. Çok yaklaştığınızda da önce kaçmaya çalışır, kaçma şansı yoksa tıslayarak varlığını belirtmeye çalışır. Hastane kayıtlarına göre de Zonguldak'ta yılan sokması vakaları çok seyrektir'' dedi.

Prof. Dr. Mustafa Sözen, İl Çevre ve Orman Müdürlüğünün işbirliğiyle 2008'de hazırlanan ''Zonguldak İli Biyo çeşitliliği'' kitabının yeni türlerle güncelleneceğini, Baran engereği ve ''Kafkas fistosu''nun kitabın en değerli türü olacağını kaydetti.