Nejad Devrim’in eserinin sahte olduğu ortaya çıktı

Modern Türk resminin önde gelen isimlerinden Nejad Devrim’in bir sahte eseri daha ortaya çıktı. Sahte eser, 4 Haziran’da Beyaz Müzayede’de düzenlenen “40. Çağdaş ve Modern Sanat Müzayedesi”nde 225 bin TL’ye satıldı. Müzayede kataloğunda 138 ile numaralandırılan “Mémoire de Chartres” (1957) adlı eserin sahte olduğu iddia edilmiş, Beyaz Müzayede’nin sahibi Aziz Karadeniz de sanatçının eşinin ıslak el yazısı ile imzaladığı sertifikaya güvendiğini açıklamıştı. Söz konusu eserle ilgili olarak görüştüğümüz Galeri Nev’in kurucusu ve aynı zamanda Nejad Devrim uzmanı olan Haldun Dostoğlu, eserin sahte olduğunu ortaya çıkardı. Söz konusu sahte eser, sanatçının iki farklı tablosundan parçalar kopyalanarak yeni bir tablo üretilmesiyle meydana getiriliyor. Nejad Devrim’in bir sahte tablosu daha aynı metotla üretilmiş ve 2014 yılında dünya müzayede devi Sotheby’s’de tam satışa çıkacakken Haldun Dostoğlu tarafından fark edilerek eserin satışı durdurulmuştu.

Dostoğlu, öncelikle bir süredir gerçek olmayan Nejad Devrim, Mubin Orhon, Erol Akyavaş gibi usta isimlerin sahte eserlerinin üretildiğine dikkat çekiyor. Gerçek olmayan eser üretiminin giderek daha organize hale geldiğini vurgulayan Dostoğlu, sahte eser üretiminde dikkatli gözlerin bile tespit etmekte zorlanacağı yöntemler izlendiğini belirtiyor. Dostoğlu, Miami’deki FAAM adlı müzayede şirketinin 29 Haziran 2013 tarihli müzayedesinde üç tane Erol Akyavaş eserini (https://faamiami.com/catalogs/ june-29-2013/ ) satışa çıkardığını ve Akyavaş’ın eşi İlona Akyavaş’ın bu üç eserin de eşi Erol Akyavaş’a ait olmadığını söylediğini ifade etti. Dostoğlu, FAAM müzayede şirketinin 23 Nisan 2014 tarihli müzayedesinde satışa çıkan Mubin Orhon ve Nejad Devrim eserlerinin ise (https://faamiami.com/ catalogs/april2014auction/ ) muhtemelen orada satılıp daha sonra satılmak üzere İstanbul’a getirildiğini söylüyor. Dostoğlu, “Öyle anlaşılıyor ki birileri bu eserleri Miami’den satın alıp İstanbul’da satmak istiyor” diyor.

2014’te Miami’de satışa çıkan Nejad Devrim eserlerinden birisi lebriz.com’dan (müzayedeye çıkan eserlerin satış fiyatının yer aldığı site) edindiğimiz bilgilere göre 18 Ocak 2015 tarihindeki Beyaz Müzayede’de 400 bin TL’ye satıldı. 2014 yılında Miami’de satışa çıkan Nejad Devrim’in söz konusu sahte eseri ise yine Beyaz Müzayede şirketinde lebriz.com kayıtlarına göre 22 Kasım 2015 tarihinde 250 bin TL’ye satıldı. Öte yandan bu müzayedenin kataloğunda sanatçının eşinin imzaladığı sertifikadan söz edilmiyor. Aynı sahte eser bu kez 4 Haziran 2017’de aynı müzayede şirketinde ressamın 94 yaşındaki eşinden yazılı olarak alınmış ve eserin eşine ait olduğunu dile getiren bir belge ile satışa çıktı ve lebriz.com kayıtlarına göre bu kez 225 bin TL’ye satıldı. Dostoğlu, Nejad Devrim’in 94 yaşındaki eşi Maria Devrim ile bu konuyu görüştüğünü, Maria Devrim’e fotoğraflar gösterildiğini ve bu fotoğraflar üzerinden (!) eserlerin eşine ait olduğunu belirten kâğıtlar imzaladığını söylediğini dile getiriyor.

NASIL YAPILDI?

Modern Türk resminin önde gelen isimlerinden Nejad Devrim’in tablosunun bir motifi 180 derece ters döndürülerek referans almak amacıyla dijital ortamda sahtesi üretildi ancak piyasaya çıkmadı. Ardından sanatçının başka bir tablosundan motifler ile 180 derece ters döndürülen motif kullanılarak karma yeni bir sahte eser üretildi. Üslup benzerliğini bu metotla yakalamaya çalışan profesyonel sahte resim üreticileri, sahte eserin fotoğrafını sanatçının 94 yaşındaki eşine göstererek fotoğraf üzerinden sertifika aldı. Söz konusu sahte eser önce Miami’de sonra da İstanbul’da satışa çıkarılarak 225 bin TL’ye alıcı buldu.

Soyut sanatın fırçası: Nejad Devrim

Nejad Devrim (1923– 1995). Yazar İzzet Melih Devrim ile ressam Fahrülnissa Zeid’in oğlu olarak dünyaya gelen Nejad Devrim’in dayısı Halikarnas Balıkçısı Cevat Şakir, teyzesi ise ressam Aliye Berger’dir. Devrim, 1941 yılında girdiği İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi’ni bitirdikten sonra 1946 yılında Paris’e gider. 1968 yılına kadar yaşadığı Paris’de dönemin ünlü sanatçıları ile birlikte sergilere katılır, soyut sanatın en önemli isimleri ile Paris entelijansiyası içinde yer alır. Modern Türk sanatının önemli isimlerinden Nejad Devrim, Türk resmine ilk soyut resmi yapan sanatçı olarak geçer.

Yapıtları, İstanbul Resim Heykel Müzesi, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası, İstanbul Modern, Paris Musée National d’Art Modern, Musée d’Art Modern de la Ville de Paris, Nantes Musée des Beaux-Arts, Varşova Milli Müzesi, Brüksel, Musée Royaux des Beaux- Arts ve çeşitli özel koleksiyonlarda yer almakta.