Naylon dünyaya doğru

Bugün hâlâ dünyanın büyük bir kısmında kullanılan naylon poşetler doğaya ve insanlara fazlasıyla zarar veriyor. Doğada yok olması neredeyse yüz yıllar süren bu naylon torbalar doğayı zehirliyor, yiyip bitiriyor. Ancak buna rağmen dünyada bir ‘bile bile lades’ durumu var. Doğayla uyumlu, geri dönüştürülebilir bez ve kağıt torbalar kullanan ülke sayısı oldukça az. Hatta naylon torbayı yasaklayan yerlere bakınca oldukça komik bir tablo çıkıyor karşımıza. O çok gelişmiş Avrupa ve Amerika’nın hayli az bir kısmı naylonu tercih etmiyor. Öte yandan Uganda, Güney Afrika, Çin, Tayvan, Hindistan, Kenya ve Ruanda gibi ülkeler naylon torba kullanımının doğa ve dünyanın sonunu getirmeye doğru gittiğinin farkında. Onlar dünya üzerinde naylon torba kullanımını yasaklayan ve yerine doğayla barışık ürünler koyan ilk yerler. İrlanda, Paris ve Amerika’nın San Francisco şehrinde de naylon poşetler yasak. Fransa ve Los Angeles 2010 yılında, Avustralya ise bu yılın sonunda yasaklamayı planlıyor.

Bez torbaya evet

Bizde ise durum daha da içler acısı. Türkiye’de sadece üç belediye bu konuya el atmış durumda. Çukurova Üniversitesi yaptığı bir araştırma sonucu siyah renkli naylon poşetlerin kanserojen madde içerdiğini belirtti. Üniversite, çöplerden toplanarak hijyenik olmadan elde edilen koyu renkli naylon poşetlerin gıda amaçlı kullanılmasının çok tehlikeli olmasından yakındı. Bundan yola çıkan Büyükçekmece Belediyesi, çarşı ve pazarda siyah naylon poşet kullanımını yasakladı. Bodrum Yalıkavak Belde Belediye Başkanlığı ve Yalıkavak Çevre ve Fok Araştırmaları Derneği de harekete geçti. İnsanları alışverişlerde naylon poşet yerine bez torbaya yönlendirmek için beldede ‘Naylon poşete hayır, bez torbaya evet’ yazılı torbalar dağıtıldı. İzmir’in Konak Belediyesi de insan sağlığını tehdit eden ve çevreyi kirleten naylon poşetlerin kullanılmasını yasakladı.

Petrol ve yenilenemeyen kaynaklarla üretilen naylon torbalar doğa için kesinlikle bir tehdit. Ancak işin tek boyutu bu değil. Bakkaldan, pazardan alınan yiyecek malzemelerini plastik torbalarda taşımak bile oldukça zararlı aslında. Hele de, hijyenik olmayan koşullarda, atıklardan üretilen koyu renkli poşetlerle taşımak... Bu konuda Karadeniz Teknik Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Tevfik Özlü bir araştırma da yapmış ve bunun sonucunda kimyasal maddeler içeren naylon poşetlerin, sadece toprağa değil, içine konulan sebze ve meyveler aracılığıyla insan sağlığına da zarar verdiğini açıklamış.

Geri dönüşmüyor 

Bu zararlı, doğayla uyuşmayan poşetlerin olumsuz yanları saymakla bitmez aslında. Mesela doğada kaybolmayan bu çöpler rüzgar aracılığıyla dağ, tepe, deniz, her yere ulaşıyor ve hayvanlara da fazlasıyla zarar veriyor. Dünyanın hemen hemen her yerinde hayvanların midelerinde plastik atıklar bulunuyor. Tabii doğanın bile sindiremediği poşetleri onların sindirmesi pek mümkün olmadığı için zamanla sindirim sistemlerinde bozulmalar olabiliyor. Hatta her yıl binlerce deniz kaplumbağası ve balina gibi denizde yaşayan canlılar yüzen bir canlıya benzettikleri plastik poşetleri yanlışlıkla yemekten dolayı ölüyorlar.

Naylon torbaların doğaya verdiği tahribat çok. Kullanımı tüm dünyada yasaklanması gereken bu plastik poşetlerden her yıl 500 milyar civarında üretiliyor. Yani sayı oldukça uçuk. Kullanılan poşetlerin sadece %1’i geri dönüştürülebiliyor. Bu bilgi insanı iyice korkutuyor tabii ve gelecek yıllarda dünyanın naylon poşetten bir çöp olabileceğini akıllara getiriyor. Peki acaba biz kurak bir doğada, sayıları azalmış canlılarla birlikte naylondan bir çöpte mi yaşamak istiyoruz? Hiç sanmıyorum!