Mutfağa ateş düştü (05.03.2018)

Tüketici fiyatları şubatta gıda fiyatlarındaki sert yükseliş öncülüğünde yüzde 0.5 beklentisinin üzerinde yüzde 0.73 arttı. Ekonomistler baz etkisiyle yıllık enflasyonun sınırlı da olsa gerilediğine dikkat çekerken yılın son çeyreğine kadar dalgalı seyirle kalıcı bir tek haneli enflasyon öngörmüyorlar. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı şubat ayı enflasyon verilerine göre yıllık artış ocakta 10.35’ten şubatta yüzde 10.26’ya geriledi. Ekonomistlerin hesaplamalarına göre şubat enflasyonuna en yüksek katkıyı 50 baz puan ile gıda kaleminde gerçekleşen yüzde 2’nin üzerindeki artış sağladı.

Yıllık enflasyon böylece Kasım 2017’de yüzde 12.98 ile görülen 14 yılın zirvesinden şubat itibarıyla 2.7 puan gerilemiş oldu. Önemli bölümü baz etkisi kaynaklı olarak görülen bu düşüşün ardından ekonomistler 2018’in son aylarına kadar çift haneden anlamlı bir uzaklaşmayı ise olası görmüyorlar.

Gıda dikkat çekici

Yorumlara göre, özellikle işlenmiş tarafta son iki aydır gözlenen hızlanma dikkat çekici. Ekmek fiyatlarında iki aylık yükseliş yüzde 5.3. İşlenmemiş tarafta da taze sebze ve meyve fiyatlarında yüzde 4.56’lık artış söz konusu. Süt fiyatlarında iki aylık artış yüzde 11.5. Dana et fiyatlarında düşüş devam ederken kuzu ve koyun eti fiyatlarında artışlar gözlemleniyor. Verilerin ayrıntılarına bakıldığında ana harcama grupları itibariyle aylık en yüksek artış yüzde 2.57 ile sağlık grubunda gerçekleşti. Bu grubu yüzde 2.24 ile gıda ve alkolsüz içeceklerde, yüzde 1.89 ile eğlence ve kültürde yüzde 1.23 ile ev eşyasında ve yüzde 0.95 ile lokanta ve otellerde oldu.

Olumlu sinyal yok

Beklentilerin üzerinde gelen veriyi değerlendiren uzmanlar enflasyonda belirgin iyileşmenin uzun sürebileceğine dikkat çekiyor. HSBC Portföy Yönetimi Stratejisti İbrahim Aksoy şubat enflasyonunun önümüzdeki aylara dair olumlu sinyal vermediğini ifade etti. Aksoy “Yıllık gıda enflasyonu yüzde 8.8’den yüzde 10.3’e yükseldi. Yıllık TÜFE enflasyonu yüzde 10.35’ten yüzde 10.26’ya gerilerken, yıllık çekirdek TÜFE enflasyonu yüzde 12.18’den yüzde 11.94’e düştü. Diğer yandan, yurtiçi üretici fiyatları enflasyonu yüzde 12.1’den yüzde 13.7’ye çıkarak üretici fiyatlarının tüketici fiyatlarına önümüzdeki dönemde olumsuz yansıyabileceğine işaret etti. Enerji üretim maliyeti bir önceki aya göre yüzde 12.1 artışla yurtiçi ÜFE’deki hareketin ana belirleyicisi olsa da diğer alt gruplarda da aylık enflasyonun yüzde 1.5 üzerinde ve genel olarak yüksek olduğunu görüyoruz” değerlendirmesini yaptı.

İki ay sonra asgari ücret sıfırlanacak CHP Ekonomiden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Aykut Erdoğdu, son iki yıl baz alındığında asgari ücrete yapılan zammın eridiğini belirtti. CHP’nin zorlamasıyla asgari ücrete yüzde 23 oranında zam yapıldığını hatırlatan Erdoğdu, “Son iki yıllık enflasyon yüzde 21.5 oldu. Bu rakamları göz önüne aldığımızda en geç iki ay içinde asgari ücret ve bu ücretin baz alındığı tüm ücretlere yapılan zamlar sıfırlanmış olacak” dedi. Erdoğdu, Merkez Bankası’nın yıl sonunda yüzde 7.9 olarak tahmin ettiği enflasyon oranının gerçekleşmesinin mümkün olmadığını bildirerek, “Kurlardaki artış önümüzdeki aylarda enflasyonu yukarı doğru tetikleyecek. Firmalar üretim maliyetlerindeki artışı ister istemez fiyatlara yansıtacak” diye konuştu.

Yoksul daha çok hissetti

Birleşik Metal İş Sendikası Sınıf Araştırmaları Merkezi (BİSAM) tarafından hazırlanan Enflasyon ve Hayat Pahalılığı Mart 2018 Dönem Raporu’nun sonuçlarına göre, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından aylık yüzde 0.73 olarak açıklanan Tüketici Fiyat Endeksi’ndeki (TÜ- FE) artış en yoksul yüzde 20’lik dilim için yüzde 0.9, emekliler için yüzde 0.91 olarak gerçekleşti. Rapora göre, TÜFE’deki yıllık artış yüzde 10.26 olurken düzenli ücretli çalışanlarda yüzde 10.72 oldu. Yıllık fiyat artışları bu dönem için üst gelir gruplarında daha fazla hissedildi. Yıllık enflasyon mesleğe göre ise profesyonel meslek grupları için yüzde 11.34 olarak gerçekleşti. Raporda, Mart 2003-Mart 2018 döneminde enflasyon yüzde 246 artarken, düzenli ücretli çalışanlar fiyat artışlarını yüzde 274 olarak hissettiği ve çalışanların alım gücünü yüzde 8.3 kaybettiği duyuruldu. Raporda, enflasyon hesaplamasından toplumun tüm kesimleri olumsuz olarak etkilenirken gizli yoksullaşma en yoksul yüzde 20’lik kesim için yüzde 11.4, en zengin yüzde 20’lik kesim için ise yüzde 6.8 olarak gerçekleştiği belirtildi.