MEB'den karma eğitime darbe

Milli Eğitim Bakanlığı, okulların açılması ve kapanmasına ilişkin esasların düzenlendiği yönetmelikte yapılan değişikliklerle Anadolu lisesi, mesleki ve teknik eğitim merkezi ve mesleki eğitim merkezlerinde karma eğitim yapılması şartını kaldırdı. Resmi Gazete’de yayımlanan “Kurum Açma, Kapatma ve Ad Verme Yönetmeliği”nde değişikliği ile bakanlık, liselerde dini tarikat ve cemaatlerin sıklıkla gündeme getirdiği karma eğitime ilişkin bir geri adım daha attı. Yapılan değişiklikle nüfus ve öğrencinin az olduğu yerleşim yerlerinde düz lise, meslek lisesi ve teknik lisedeki programları tek lisede toplayan çok programlı liselerde kız ve erkek ayrı eğitim yapılmasının önü açıldı.
Yönetmelikte liselerin açılmasına ilişkin esasların düzenlendiği bölümden “Çok programlı Anadolu lisesi, mesleki ve teknik eğitim merkezi ve mesleki eğitim merkezinde karma eğitim yapılır” maddesi dün yapılan değişiklikle kaldırıldı. Bu değişiklikle taşrada imam hatipler yerine öğrenci yetersizliği nedeniyle akademik eğitim talep eden binlerce öğrencinin okullarının bölünmesine olanak sağlandı. Ayrıca bütün eğitim kurumlarının harem-selamlık olarak kurgulanmasını talep eden tarikatlerin istekleri doğrultusunda imam hatip liselerinin dışında Anadolu liselerinin de kız ve erkek lisesi olarak ayrılmasının kapısı aralandı.

Gerekçe yargı kararı

MEB ise karma eğitime ilişkin maddenin kaldırılmasının yargı kararı gereğince olduğunu savundu. MEB Ortaöğretim Genel Müdürü Ercan Türk’ün genelgesiyle yargının yönetmeliğe ilişkin yürütmeyi durdurma kararı verdiğini duyuran bakanlık kaynakları, “‘Karma eğitim’ ibaresine yönelik yargının yürütmeyi durdurma kararı gereğince düzenleme yapılmıştır” dedi. Yönetmelikteki madde kaldırılsa da Milli Eğitim Temel Kanunu’nun ‘karma eğitim’ başlığı altındaki “Okullarda kız ve erkek karma eğitim yapılması esastır. Ancak eğitimin türüne, imkân ve zorunluluklara göre bazı okullar yalnızca kız veya yalnızca erkek öğrencilere ayrılabilir” maddesini hatırlatan MEB yetkilileri “Kesinlikle karma eğitimin kaldırılmasına ilişkin herhangi bir çalışma ve düzenleme yoktur” dedi.

BTK mesafesi

Yönetmelik değişikliği ile baz istasyonlarının okullara uzaklığı Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) “güvenlik mesafesi” standartlarına bırakıldı. Eski Ulaştırma Bakanı Ahmet Arslan ise bir soru önergesine verdiği yanıtta bu mesafeye ilişkin “Söz konusu güvenlik mesafesi, anten kazancına ve baz istasyonunun çıkış gücüne göre, ortalama 10 ila 15 metre aralığında değişmekte olup, özellikle bina içine kapsamanın olmadığı noktalara kurulan baz istasyonlarının güvenlik mesafesi 50 cm’ye kadar düşmektedir” yanıtı vermişti.

Kritik sayı 40

Daha önce öğrenci sayısı 80’in altında kalan liselerin kapatılmasını öngören yönetmelik değiştirilerek, imam hatiplere sağlanan 40 öğrenci standardı her okula sağlandı. Değişiklikle kapatılma şartları toplam öğrenci sayısının okul öncesi ve ilkokullarda 10, ortaokullarda, imam hatip ortaokullarında ve yatılı bölge ortaokulları ile ortaöğretim kurumlarında 40’ın altına düşmesi olarak düzenlendi.

Köy okulu imkânı

Yönetmelik değişikliği ile yıllar boyunca taşımalı eğitime geçileceği söylemiyle kapatılan köy okullarına da kapı aralandı. Bu kapsamda “ulaşım şartlarının elverişsiz olması veya öğrenci velilerinin tamamının çocuklarının taşıma yoluyla eğitime erişim kapsamında öğrenim görmelerini istememeleri” durumunda ilkokul 1-4. sınıflarda öğrenci sayısının toplamda en az 8 olması ve valilikçe gerekli görülmesi halinde Bakanlıkça bu ilkokulların açık kalması sağlanması yönetmeliğe dahil edildi.
Ayrıca toplam nüfusu 200 binin altında olan illerde nüfus şartı aranmaksızın il merkezinde bir rehberlik ve araştırma merkezi açılması da yönetmeliğe eklendi. Bunun dışında rehberlik ve araştırma merkezi açılabilmesi için yerleşim birimi nüfusunun 200 binden az olmaması ya da yerleşim birimi ile hizmet verilecek en yakın rehberlik ve araştırma merkezi arasındaki mesafenin 150 kilometreden fazla olması halinde ise yerleşim birimi nüfusunun 100 binden az olmaması şartı getirildi.

İmam hatiplere kolaylık Bakanlık değişiklik ile imam hatiplerin açılmasını da kolaylaştırdı. İmam hatip lisesi açma şartlarından bu okullar için aranan “geleneksel/görsel sanatlar atölyesi, mûsikî/müzik dersliği bulunması, okulun açılacağı yerleşim birimi merkez nüfusunun 5 bin veya yerleşim birimine bağlı mahalle ve köyleri ile birlikte en az 10 bin olması” şartı kaldırıldı. Mevcut yönetmelikte ortaokul ve imam hatip ortaokulu açmak için 5. sınıfta en az 20 öğrenci şartı aranırken bu şart da esnetildi. En az 20 ya da toplamda 40 öğrencinin olması durumunda ortaokul ya da imam hatip ortaokulu açılabilmesi değişiklik kapsamında sağlandı. Yönetmelik içine öğrencilerin yatılı olarak barınmasına olanak sağlayan pansiyonları da alan MEB, pansiyon açmak için 100 öğrenci kapasitesi olması şartı 50 kız 50 erkek kapasite olması şeklinde değiştirdi. Eski yönetmelikte okul açılmasına ilişkin talep ve raporları nisan ayında isteyen MEB, bu koşulları şubat ayına çekti.

‘Karma eğitimi tasfiye’

Yönetmelik değişikliğini Cumhuriyet’e değerlendiren Eğitim Sen Genel Yükseköğretim ve Eğitim Sekreteri Özgür Bozdoğan, “Yönetmelik değişikliği, MEB’in akademik okullar, sanat ve spor okullarına dönük mesafeli ancak İmam hatip okullarına dönük kollayıcı ve kolaylaştırıcı tutumunu sürdürüyor olması ve karma eğitimin kademeli olarak kaldırılması yaklaşımındaki ısrarının izlerini taşımaktadır. Alışık olduğumuz şekliyle de, ‘piyasa’ ile karşı karşıya gelinmemesine de özen gösterilmektedir” dedi. Karma eğitime yönelik tehdide dikkat çeken Bozdoğan, “Değişiklikle karma eğitimin tasfiyesinde atılmış olan yeni bir adım olarak kabul edilmelidir. Yapılan değişiklik, bu yıl uygulanan ‘Ortaöğretime Geçiş Sistemi’ ve yapılan Anadolu Lisesi kontenjan artırımlarının büyük bölümünün Çok Programlı Anadolu Liselerinde yapıldığı dikkate alındığında ciddi sonuçlar üretecektir. Bu okulları tercih eden öğrencilerin akademik eğitim alma isteğinden kaynaklı tercihte bulunduğu gerçeği göz önüne alındığında, şu an MEB bu öğrencilere kız veya erkek okullarında okumayı dayatmaktadır. Bu adımın kendisi ileride farklı okul türlerinde de karma eğitimin tamamen kaldırılmasının zeminini oluşturma olasılığını barındırmaktadır. MEB acilen yaptığı bu değişiklikten vazgeçmelidir” ifadelerini kullandı.

İmam hatiplerin açılışına da kolaylık

 İmam hatip lisesi açmak için gereken “geleneksel/görsel sanatlar atölyesi, mûsikî/müzik dersliği bulunması, okulun açılacağı yerleşim birimi merkez nüfusunun 5 bin veya yerleşim birimine bağlı mahalle ve köyleri ile birlikte en az 10 bin olması” koşulu kaldırıldı. İmam hatip ortaokulu açmak için 5. sınıfta en az 20 öğrenci şartı da esnetildi. 

MEB'den karma eğitim açıklaması: Kesinlikle söz konusu değil

Milli Eğitim Bakanlığı, bazı medya organlarında “Karma eğitime darbe” başlığıyla servis edilen, haberlerde iddia edildiği gibi, karma eğitimin sonlandırılması veya böyle bir duruma zemin hazırlanmasının kesinlikle söz konusu olmadığı kaydedildi.

Açıklama şöyle;

“Millî Eğitim Bakanlığı Kurum Açma, Kapatma ve Ad Verme Yönetmeliği” değişen ve gelişen şartlar ile ortaya çıkan ihtiyaçlar ve yargı kararları doğrultusunda güncellenmiştir. “Çok programlı Anadolu Lisesi, Mesleki ve Teknik Eğitim Merkezi ve Mesleki Eğitim Merkezinde karma eğitim yapılır.” maddesi Danıştay İdari Mahkemesinin Dava Daireleri Kurulu YD İtiraz No: 2018/91 sayılı kararı ile 27 Haziran 2018 tarihli yürütmenin durdurulması kararına istinaden kaldırılmıştır. 24 Haziran 2017 tarihli önceki düzenlemede birden fazla mevzuat, yaygın eğitime yönelik mesleki eğitim merkezlerini kapsayacak şekilde tek bir çalışma altında birleştirildiği için “Karma Eğitim” ifadesine yer verilmiştir. Konuyla ilgili şahıslarca açılan idari davada ise bu konudaki düzenlemenin kanunda yer aldığı belirterek düzenlemenin yeniden yapılması istenmiştir"

  “Okullarda kız ve erkek karma eğitim yapılması esastır. Ancak bazı okullar..."

"Mahkeme kararında karma eğitimle ilgili düzenlemenin 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanununun 15. maddesinde açıkça yer aldığına vurgu yapılarak, söz konusu yönetmelikte okul türlerine göre böyle bir ifadenin ayrıca belirtilmesine gerek olmadığı ifade edilmiştir. Milli Eğitim Temel Kanununun 15. Maddesine göre; “Okullarda kız ve erkek karma eğitim yapılması esastır. Ancak eğitimin türüne imkan ve zorluklara göre bazı okullar, yalnızca kız veya yalnızca erkek öğrencilere ayrılabilir.” hükmü açıkça yer almaktadır. Söz konusu medya organlarındaki haberlerde iddia edildiği gibi, karma eğitimin sonlandırılması veya böyle bir duruma zemin hazırlanması kesinlikle söz konusu değildir."