May iktidarı sallantıda

İngiltere’de kabine depremine ve Avam Kamarası’nda iktidardaki Muhafazakârlar dahil tüm kanatlardan tepkilere neden olan Avrupa Birliği’nden (AB) çıkış süreci (Brexit) anlaşma taslağı Başbakan Theresa May’in siyasi kariyerini de riske attı. Muhafazakâr Parti’den sert Brexit yanlısı Jacob Rees Mogg’un önceki akşam May’e güvensizlik oyu için başlattığı harekete partiden çok sayıda vekilin de katıldığı iddia edildi.

Muhaliflere meydan okudu

AB’nin Brexit Başmüzakerecisi Michel Barnier’in başında olduğu heyetle, İngiltere Başbakanı May arasında geçen hafta başında uzlaşıya vardığı Brexit anlaşma taslağı Londra’da ciddi bir krize neden oldu. Taslak metin için kabineden onay alsa da önceki gün Brexit bakanı ve çalışma bakanının istifasıyla sarsılan May, aldığı kararın doğruluğuna “tüm benliğiyle inandığını” söyledi.

Anlaşmanın istihdamı, ticareti, güvenlik işbirliğini, Kuzey İrlanda barış sürecini koruyacağını ve İrlanda sınırının açık kalmasını sağlayacağını belirten May, partideki çalkantıyla ilgili olarak da kendisiyle liderlik yarışına girmek isteyenlerle mücadeleye hazır olduğunu söyledi. Müzakerelerde taviz vermeyen tarafın İngiltere olduğunu belirten May, anlaşma olmadığı takdirde uzun yıllara dayanan İrlanda sorununun yeniden patlak vereceği uyarısında bulunarak, sınıra polis takviyesi yapmak zorunda kalacaklarını vurguladı.

Kritik sayı 48
May, anlaşmanın son halini 25 Kasım’da yapılacak AB liderler zirvesinde alacağını da sözlerine ekledi. İngiliz basını, Kuzey İrlanda Demokratik Birlik Partisi’nin dışarıdan desteğiyle iktidarını sürdüren Muhafazkâr Parti’de taslak nedeniyle May’e bayrak açanların sayısının arttığını iddia etti. Güvensizlik oyu mektuplarının 48’i bulabileceği ve böylece gelecek hafta mecliste oylama yapılabileceği öne sürüldü.

İngiltere’nin, istifa eden Dominic Raab’dan önceki Brexit bakanı David Davis de Başbakan May’in Brexit anlaşmasının parlamento tarafından onaylanmayacağını ve yeni bir anlaşma için Avrupa Birliği ile yeniden pazarlık yapması gerekeceğini söyledi.

May’in ofisinden yapılan açıklamada ise geçen hafta iş dünyasından önemli isimlerin May’in taslak metnine desteklerini ilettiği duyurulurken Fransa Ekonomi Bakanı Bruno Le Maire’den de İngiltere için “ekonomik kaos” uyarısı yükseldi. Anlaşma taslağını destekleyen bakan, “İngiliz parlamentosunun metne onay vermemesi halinde bir kaosla karşılaşılabileceğini” savundu.

Kaos uyarısı Anlaşmanın onaylanmaması halinde oluşabilecek belirsizliğin ekonomiyle sınırlı kalmayacağı belirtiliyor. İngiliz polisi, Brexit sürecinin anlaşmasız gerçekleşmesi durumunda ülkede kargaşa yaşanmasından, Kuzey İrlanda’da terör olaylarının patlak vermesinden ve bazı ürünlerde “karne” uygulamasına geçilmesi gerekebileceğinden endişe duyulduğunu bildirdi. Anlaşma taslağıyla ilgili en önemli çekinceler Kuzey İrlanda’nın durumundan kaynaklanıyor. Yüzyıllara varan İrlanda sorununda, AB üyeliğiyle birlikte Birleşik Krallık’ın parçası Kuzey İrlanda ile AB üyesi İrlanda Cumhuriyeti arasındaki sınırın belirsizleşmesi gerilimi azaltan unsurlardan biriydi.  Londra şimdi bir yandan AB çıkışıyla oluşabilecek yeni keskin sınırların yaratabileceği sorunları engellemeye bir yandan da Kuzey İrlanda’ya özel bir statü verilmesiyle ülke egemenliğinin tehlike altına girmesini önlemeye çalışıyor. Taslağı eleştiren sıkı Brexit yanlıları, Kuzey İrlanda için geleceği belirsiz bir özel statünün tarif edildiğini, AB ile ticaretin de “tek pazara” benzer bir rejimle Londra’nın denetiminden çıkabileceğini iddia ediyor.