Lehman Brothers'ın 50 milyar dolarlık oyunu

SEC Başkanı Mary Schapiro, SEC'in, Lehman Brothers'ın Eylül 2008'de iflasına yol açan nedenlerin değerlendirildiği Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi'nde yapılan oturuma katıldı.

SEC'in Lehman Brothers'ın iflas etmeden önce durumunun kötü olduğunu gizlemesine olanak yaratan ve ''Repo 105'' olarak bilinen muhasebe yöntemini kullanmasına ilişkin incelemesi konusunda bilgi veren Scharpio, SEC'in, Lehman Brothers'ın yaptığı iddia edildiği gibi muhasebe hilesine başvurup başvurmadığı konusunda bilgi almak için 19 bankaya mektup gönderdiklerini söyledi.

SEC'in herhangi bir hareketinin Lehman Brothers'ı kurtarıp kurtaramayacağının açık olmadığını, ancak bu deneyimden çıkardıkları derslerin kullanılmasının daha etkili olacağına karar verdiklerini belirten Schapiro, SEC'in, 2004 yılından itibaren yetkisi olmasına rağmen beş büyük yatırım bankasını denetlemede yeterli çaba göstermediğini ifade etti.

ABD tarihinin en büyük iflasının ardındaki nedenleri ve kesin etkilerini araştırmak üzere mahkemenin görevlendirdiği müfettiş Anton Valukas da oturumda Lehman Brothers ve SEC'i eleştirdi.

Valukas, ''Kamunun Lehman gibi şirketlerin gerçekte denetim altına alınmasını bekleme hakkına sahip olmasına rağmen bu şirketler denetim altına alınmadı. Düzenleyiciler, Lehman'ın gidişatını dönüşü olmayan noktaya varmadan önce düzeltme fırsatını kaçırdılar'' dedi.

Valukas'ın raporu

Valukas'ın geçen ay açıkladığı ve 2 bin 200 sayfadan oluşan raporu, Lehmann Brothers'ın muhasebe kayıtlarıyla oynadığını, bankanın eski Üst Yöneticisi (CEO) Richard Fuld ile bankanın finans işlerinden sorumlu genel müdürleri Christopher O'Meara, Erin Callan ve Ian Lowitt gibi üst düzey yöneticilerin bu işlemleri bildiğini ortaya çıkardı.

Bağımsız denetim kuruluşu Ernst&Young'un bu işlemlere göz yumduğu ifade edilen raporda, bankanın 2001 yılından bu yana borçlarını azaltmak amacıyla kullandığı ''Repo 105'' adlı muhasebe yöntemini kullanarak bilanço dışı işlemlerle 50 milyar dolar borcu olduğunu gizlediği belirtildi.

Banka bu işlemlerle satması durumunda daha fazla zarar edeceği bazı varlıklarını geçici olarak gizledi ve zarardaki varlıklarını ''Repo 105'' aracılığıyla 7 ila 10 gün bilanço dışına aktardı. İşlemler bilanço dışında yapıldığı için zarardaki varlıklar 7 ila 10 gün bilanço kayıtlarında görünmedi, böylece bilanço zamanı geldiğinde resmi kayıtlarda zararlı varlıklar görülmediği için bankanın zararı gerçeğinden düşük çıktı.

Varlıklar 10 günden sonra yeniden bilançoya aktarıldı, bu işlem her bilanço tarihi geldiğinde tekrarlandı. Yani banka zarar eden varlıklarının üstünü bilanço dönemlerinde geçici olarak gizledi. Repo 105 ile şirket varlıkları kağıt üzerinde yer değiştirdi ve borçlar olduğundan küçük gösterildi.

Esk, Lehman CEO'su: Kesinlikle birşey hatırlamıyorum

Eski Lehman Brothers Üst Yöneticisi (CEO) Richard Fuld ise iflas müfettişlerinin,şirketin vahim finansal koşullarını gizlemek için kullanıldığını söylediği hesap manevraları konusunda ''kesinlikle hiçbir şey hatırlamadığını'' söyledi.

Fuld, Temsilciler Meclisi'ndeki oturumda yaptığı konuşmada, ''Repo 105'' olarak adlandırılan muhasebe hileleriyle alakadar herhangi bir belgeyi gördüğünü anımsamadığını ifade etti.

Raporun bazı gerçekleri çarpıttığını ve muhasebe işlemlerinin standart pratiklere uygun olduğunu savunan Fuld, sonuç olarak Lehman ve orada çalışanlara acımasızca çamur atıldığını kaydetti.

Hazine Bakanı Timothy Geithner da Temsilciler Meclisi'nde, Lehman'ın iflasının, neden ABD Başkanı Barack Obama idaresinin finansal sistemin reforma ihtiyacı olduğu önerisi getirdiğinin altını çizdiğini anlattı.

Lehman'ın iflasının ciddi olarak kargaşa yarattığını belirten Geithner, bunun finansal krizin boyutunu şiddetlendirdiğini ifade etti

"FED'in yetkisi yoktu"

Amerikan Merkez Bankası (Fed) Başkanı Ben Bernanke de Merkez Bankası'nın, Lehman Brothers'ın hesap hareketleri kullandığından haberi olmadığını, ancak farkında olsa bile, Fed'in ''Lehman'ın kötü bir finansal yapıda'' olduğu görüşünün değişmeyeceğini bildirdi.

SEC, Lehman'ı denetlemesi gereken kurum olmasına rağmen finansal sektördeki sıkıntılar su yüzüne çıkınca Fed de şirketi yakından izlemeye başladı.

İki Fed çalışanının Lehman'da şirketin nakit pozisyonu ve genel finansal koşullarını takip ettiğini açıklayan Bernanke, bilgi alma haricinde, bu Fed çalışanlarının Lehman'ın sermaye standartları, risk yönetimi pratiklerini veya diğer hareketlerini düzenleme yetkisinin olmadığını söyledi.

Lehman, 2008 yılında iflasını ilan etmeye zorlanmıştı. Böylece, şirket ABD tarihindeki en büyük iflas eden şirket unvanını kazandı. Bu gelişme, hem ABD'yi hem de dünyayı büyük bir krizin içine sürükledi.