Kusursuz fırtına kapıda
FED’in faiz artırımına hazırlandığı döneme Türk ekonomisi belirsizliklerle girerken piyasalar da kâbus gibi bir haftaya hazırlanıyor.
Pelin Ünker/CumhuriyetSuruç’taki patlama haberi ile başlayan tedirginliği Diyarbakır’da polise saldırı ve bir polis memurunun şehit olduğu haberi, Kilis’te Suriye’den açılan ateş sonucu bir astsubayın şehit olması sonrası sınır ötesi operasyonlar takip etti. Cumhurbaşkanı ve AKP yetkililerinin bunun uzun bir süreç olduğunu belirtmesi ise endişeleri tırmandırdı.
Yabancı tetikte
Yabancı yatırım kuruluşları risklerin artmasıyla birlikte Türkiye piyasalarında çıkış sinyali vermeye başladı. Merrill Lynch, uzun pozisyonlarını kapatarak bunların ilki oldu.
Bugün gerçekleştirilecek barış yürüyüşüne yasak gelmesi Gezi dönemindeki gibi polis şiddeti ardından gelen kaosu akıllara getirirken bu, piyasalarda keskin düşüşlere neden olabilir. Gezi protestolarında polisin sert müdahalesi borsanın 13 günde 67 milyar lira erimesine yol açmıştı. Dolar/ TL ise 1.79’dan 1.90’a çıkmıştı. Dolar en son cuma günü 2.7440 seviyesinden işlem gördü.
Merkez Bankası ise bu ayki faiz toplantısında ‘bekle gör’ politikasına devam ederken dolardaki yükseliş karşısında yine dolaylı adım atmayı tercih etti. Dolar cinsi tutulan zorunlu karşılıklara, rezerv opsiyonlarına ve serbest hesaplara uyguladığı faiz oranını yüzde 0.15’ten yüzde 0.21’e yükseltti. Pazartesiden itibaren geçerli olmak üzere bir hafta vadeli döviz depo faiz oranını da dolar için yüzde 3.5’ten yüzde 3’e indirdi. Ancak bankacılar önlemlerin daha öncede olduğu gibi tek başına piyasadaki satış baskısını ortadan kaldırmaya yetmeyeceğini belirttiler.
Erken seçim
Koalisyon görüşmeleri devam ediyor ancak siyasi partilerden yapılan açıklamalar erken seçim ihtimalinin arttığına işaret ediyor. Uzmanlara göre operasyonlar da erken seçimin yaklaştığının bir göstergesi. Siyasi belirsizliğin sürmesi piyasalardaki tedirginliği artırabilir. CHP-AKP pazartesi ve salı görüşecek. Görüşmeler piyasalar tarafından izlenmeye devam edilecek.
Çözüm süreci
Haftalardır süren erken seçim riskine gelecek hafta bir de Kürt meselesinin çözümüne dair endişeler ekleniyor. Kredi derecelendirme kuruluşlarının not kararları ekonomik riskleri olduğu kadar siyasi riskleri de yansıtıyor. 2013’te yapılan not artırımlarında Kürt meselesinin çözümü konusunda kaydedilen ilerleme de gerekçe olarak gösterilmişti. Moody’s ve S&P Türkiye’nin notunu yatırım yapılabilir seviyeye çıkarmıştı. S&P açıklamasında Kürt meselesine dair durumun daha uzun süreli olacağı, öyle olduğu takdirde de Türkiye’nin güvenlik harcamalarının azalacağı ve buna bağlı olarak sınır ticaretinin artacağı belirtilmişti.
Kaçış hızlanır
Bu nedenle gözler bir kez daha rating kuruluşlarında olacak. Ara karar olmazsa, kredi notu güncellemesinde en yakın tarih Moody’s’in görünüyor. Moody’s’in kararı 7 Ağustos’ta. Kuruluş nisan ayında yaptığı yılın ilk değerlendirmesinde Türkiye’nin notunu güncellemediğini duyurmuştu. Moody’s, 16 Mayıs 2013’te Türkiye’nin notunu yatırım yapılabilir seviyeye çıkarmıştı, 11 Nisan 2014’te ise Türkiye’nin notunu teyit ederken, görünümü durağandan negatife çevirmişti. Negatif not görünümü notun indirilebileceği anlamına geliyor. Yatırım yapılabilir seviye, bir ülkenin daha düşük faizle borçlanması ve yabancı fonların ilgisini daha fazla çekmesi demek. Herhangi bir not indirimi halinde Türkiye piyasalarından çıkış hızlanacak.
Lira eriyor
Hafta içi TL, dolar/TL yüzde 4’e yakın artışla 2.7535’e kadar yükselirken TL, dolar karşısında bir haftada yüzde 3.24 değer kaybetti. Lira gelişen ülke para birimleri içinde en fazla düşen ikinci para birimi oldu. Türk Lirası Avro karşısında yüzde 3.87, İngiliz Sterlini’ne göre yüzde 2.89, İsviçre Frangı karşısında ise yüzde 2.77 eridi. Borsa İstanbul haftalık yüzde 4.93 düştü. 24 ayar külçe altın yüzde 2.20 gerileyerek 95.75 liraya, Cumhuriyet altını yüzde 0.92’lik değer kaybıyla 647 liraya düştü. Faiz bir haftada 39 baz puan yükseldi. Türkiye’nin risk primini ifade eden 5 yıllık CDS’leri 220’ye yükselerek gelişen ülkeler arasında Rusya ve Brezilya’dan sonra 3. sıraya yerleşti.
Gözler yine Fed'de
İçeride gündem sıcak iken küresel piyasalar Fed’e odaklı. Fed Açık Piyasa Komitesi (FOMC) salı ve çarşamba günü toplanacak. Faiz artışının sinyali gelecek. Ayrıca perşembe günü ABD’de 2. çeyrek GSYH verileri açıklanacak. ABD’de ikinci çeyrekte büyümenin yüzde 2.5 olması bekleniyor. Hafta içi ABD’den gelen konut satışları, işsizlik başvuruları verilerinin olumlu gelmesi dolara olan ilgiyi artırdı ve dolar endeksi de hafta içinde 98’nin üzerini gördü.Yunanistan gündemden biraz da olsa düştü. Piyasalar 20 Ağustos’a kadar kreditörlerle görüşmeleri takip edecek. Atina borsasının açılıp açılmamasına bu hafta karar verilecek.