Kuru üzümde bereketli sezon

Türkiye'de en fazla çekirdeksiz kuru üzüm üretiminin gerçekleştiği Manisa'daki üzüm üreticilerinin bağbozumuna tanıklık etti. Sabahın ilk ışıklarıyla tuttukları mevsimlik tarım işçileriyle bağlara giren üreticiler, her salkımda en az birer kilogram meyvenin olduğu üzüm dallarını itinayla keserek ''kelter'' adı verilen sepetlere dolduruyor. Genelde kadınların yaptığı kesim için günlük 35 lira yevmiye ödenirken, erkek işçilerin üstlendiği ''kelter'' taşıma işine 45 lira ödeniyor.

Gün boyu süren kesimden çıkan üzümler, kurutulma işleminde ilk olarak salkım halinde güneş altına seriliyor. Kurutma için geniş alan bulunmaması halinde özel tezgahlarda dikey kurutma yapılabiliyor. Ancak işçiliğinin daha uzun sürmesi nedeniyle bu yöntem fazla tercih edilmiyor.

Üzümün hızlı ve rengi kararmadan kuruması için ''bandırma'' denilen işlem yapılıyor. Geçmişte büyük kazanların içinde hazırlanan su, potasyum klorat ve zeytinyağı karışımından oluşan sıvıya batırıp çıkarılarak yapılan ''bandırma'' işlemi gelişen teknolojiyle birlikte artık aynı sıvının püskürtülmesi yoluyla yapılıyor.

Bandırma işleminde kullanılan potasyum klorat, üzümün kuruma süresini 20 günden 1 haftaya kadar çekiyor. Sergide kuruyan üzümler, sabah veya akşam serinliğinde toplanıyor. Tanelenen üzümler kalburlarda elenerek veya üzüm savurma makinalarından geçirilerek temizleniyor. 50 kilogramlık kanaviçe çuvallara konulan kuru üzümler, işleme tesislerine gönderiliyor.

Tesislerde yıkanıp kükürtlenen üzümler, irilik ve renklerine göre sınıflandırılıp ambalajlanıyor. 3,5-4 kilogram taze üzümden yaklaşık 1 kg kuru üzüm elde edilebiliyor.

İlaç kalıntısı ve atık yağ iddiaları

Kuru üzümde kamuoyunda tartışma konusu olan zirai ilaçların kalıntı bırakması ve ''bandırma'' sıvısında atık yağın kullanılmasıyla ilgili iddialar ise kimi zaman tartışma konusu oluyor.

Konuyla ilgili bilgi veren Manisa Ziraat Borsası Meclis Başkanı Mustafa Kaçire, ilaç kalıntısı konusunda son yıllarda önemli mesafe katedildiğini, geçmişte her üreticinin kendi bilgisine göre attığı ilacın, artık ziraat mühendislerinin direktifleri doğrultusunda uygulandığını söyledi.

Bu konuda Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nın aldığı önlemlerin de etkili olduğuna işaret eden Kaçire, zirai ilaçların önemli bir maliyet kalemi haline gelmesi nedeniyle üreticinin bu alanda tasarruf yapmayı tercih ettiğini belirtti.

Kaçire, ''bandırma'' sıvısında zeytinyağı yerine atık yağ kullanıldığı iddialarına ise şiddetle karşı çıktıklarını vurgulayarak, şunları söyledi:

''Ben bir yıl boyunca paramı, emeğimi, zamanımı bu bağa yatırıyorum. Özenerek ürettiğim bu ürünü, neden atık yağ gibi ürünlerle bozayım. Bunu kimse yapmaz. Kaldı ki burası zeytinyağı üretilen bir bölge. Zeytinyağına para vermiyoruz ki, neden atık yağ alalım. Ben yıllardır bu işi yapıyorum, atık yağ kullandığını duyduğum kimse olmadı. Bu tip iddialar her bağbozumu öncesi ortaya atılıyor. Tamamen spekülatif ve fiyat düşürme amaçlı.''

247 bin ton ürün bekleniyor

Mustafa Kaçire, bu yıl 247 bin 500 tonluk bir verim beklediklerini, ürün kalitesi de dikkate alındığında Manisalı üreticilerin Türkiye ekonomisine önemli bir getiri sağlayacağını ifade ederek, ''Bu sene Allah yüzümüzü güldürdü, ne yağmur, ne dolu, ne çiğ ne sel. Hiçbir şey olmadı. Bağbozumu eylül sonlarına doğru bitecek. Umarız hasarsız, kayıpsız bir sezon yaşarız. İklim koşullarının uygun gitmesi son yılların en kaliteli ürününü almamızı sağladı'' dedi.

Çekirdeksiz kuru üzümde ihracatın 500 milyon doları geçtiğini, 100'ü aşkın ülkeye Manisa ovalarından üzüm gittiğini ifade eden Kaçire, borsada çekirdeksiz kuru üzümün halen ton başına 3 bin 200 liradan işlem gördüğünü, ancak ABD, İran gibi önemli üzüm üreticisi ülkelerde görülen kuraklık nedeniyle fiyatların artmasının beklendiğini kaydetti.
Kaçire, bu nedenle üreticiye üzümüne sahip çıkmasını ve acil nakit ihtiyacı kadar ürünü satması konusunda uyardı.

Ayakkabı yapıştırıcısında da kullanılıyor

Kaçire, Türkiye'nin dünyadaki en büyük çekirdeksiz kuru üzüm üreticisi olmasına rağmen kişi başına tüketiminin 70-80 gram gibi çok düşük seviyede olmasının üzüntü verici olduğunu da ifade ederek, çekirdeksiz kuru üzümü Türkiye'den ithal eden bir çok ülkede bunun çok daha üzerinde tüketimin olduğunu söyledi.

Kuru üzümün sağlık ve gelişim açısından faydası dikkate alınarak, ''okul sütü'' projesine benzer programlar düzenlenmesini öneren Kaçire, üzüm tüketiminin artırılması ve tanıtımı için THY'nin bu yıldan itibaren Manisa üzümlerini konuklarına ikram edeceğini söyledi.
Kaçire, kuru üzümün katma değeri yüksek bir ürün olduğunu belirterek, gıda olarak doğrudan tüketiminin ya da pasta, çikolata, alkollü içki gibi ürünlerin imalatının kullanılmasının yanı sıra ayakkabı yapıştırıcısından, ilaç yapımına kadar kullanım alanı olduğunu sözlerine ekledi.