Kriz, Rusya'daki Türk şantiyelerini de vurdu

Türk müteahhitlerinin geçen yıl 3,6 milyar dolarla en fazla iş üstlendikleri 2. ülke olan Rusya'da, devlet yatırımları daha çok yerli müteahhitlerce yürütülüyor. Bu nedenle özel sektör yatırımlarına odaklanan Türk müteahhitleri, paraların tahsilinde ve işleri sürdürmede zorlanıyor.

İnşaat faaliyetlerinin yavaşlatılması, durdurulması veya şantiyenin tümüyle kapatılması gibi gerekçelerle 2 ay içinde Türkiye'ye dönen işçi sayısının 20 bini bulduğu belirtiliyor.

Türkiye Müteahhitler Birliği Başkanı Erdal Eren, küresel finansal krizin etkisini en fazla Rusya'daki işlerde, biraz da Kazakistan'da gördüklerini söyledi.

Bunun ana nedeninin Türk müteahhitlerinin her 2 ülkede de özel sektör yatırımlarına yoğunlaşması olduğunu kaydeden Eren, “Biz Rusya'da, iş merkezi, fabrika, alışveriş merkezi, konut vesaire gibi yatırım projelerinin müteahhitliğini yapıyoruz. Şimdi buna bağlı olarak, Rus pazarındaki yavaşlama, alım gücünün azalması, ekonomide durgunluk gibi nedenlerle bazı yatırımları erteleyen veya yavaşlatan yatırımcılar var. Bundan bir sıkıntı yaşıyoruz” dedi.

Gelecek yıl tamamlanmak üzere yürütülen bir alışveriş merkezi inşaatında, işverenin ekonomik durgunluğu gözeterek, bir yıl sonra teslim istemesini örnek gösteren Eren, özetle şöyle konuştu:
“O zaman bu şantiyemiz, işi öngörülen zamanda bitirmek üzere diyelim 3 bin kişi çalıştırıyorsa onu 1.500 kişiye düşürüyor. İşi yavaşlatıyor.
Bazı şantiyelerde işveren ödemelerin gecikeceğini bildiriyor. Firmamız da ödemeler tekrar başlayıncaya kadar dönemsel olarak işi durduruyor, işçileri geri gönderiyor. Bir de iptal edilen projeler var. Yatırımcı ben bu işe başlamayacağım diyor. Örneğin A Alışveriş Merkezleri Grubu, Rusya'da 20 yerde alışveriş merkezi yapacağım derken şimdi 10 tanede durduracağım diyebiliyor. Bu gibi durdurulan, yavaşlatılan ve kapatılan şantiyeler nedeniyle 2 ay içinde 20 bin işçinin Türkiye'ye döndüğü söyleniyor, gayri resmi rakamlar bunlar.” Kazakistan'daki duruma yönelik soru üzerine de Eren, bu ülkedeki sürecin, geçen yıl, küresel finansal krizin ilk etkileriyle başladığını kaydederek, “Kazakistan'da, ABD'deki ilk furyayla beraber bir kısım bankalar batmıştı, o bankalarda, özel bazı yatırımcıların paraları sıkıntıya girdi. Onların yatırımlarında aksamalar oldu ve yatırımların müteahhitliğini yapan meslektaşlarımız da para alamama sorunu yaşanmaya başlamıştı. Bu son 2 ayın meselesi değil, yaklaşık 1 yılın problemi” dedi.

“Diğer ülkelerde petrol fiyatından endişe yaşıyoruz"

Sürecin, Türk müteahhitlerinin diğer ülkelerdeki yatırımlarını nasıl etkilediğinin sorulmasına karşılık Eren, Rusya'nın dışında son yıllarda özellikle Kuzey Afrika ve Körfez ülkelerindeki yatırımlara yoğunlaştıklarını kaydetti. Henüz buralarda bir sıkıntının söz konusu olmadığını ifade eden Eren, “Oralarda da petrol fiyatlarındaki düşüşle ilgili endişe yaşıyoruz, eskisi kadar çok yatırım yapmazlarsa diye” dedi.

Eren, bu ülkelerde ciddi bir iş hacmi gördüklerini kaydederek, Libya'nın 5 yıl içinde 660 milyar dolar, Hindistan'ın 500 milyar dolar altyapı yatırımı öngördüğüne dikkati çekti. Eren, “Körfez ülkelerinde hala ciddi yatırımlar devam ediyor. Dubai'de bir kısım batılı yatırımcıların iş merkezi inşaatları yavaşladı ama büyük altyapı projelerinin hepsi sürüyor. Bu açıdan biz yurt dışı müteahhitlik hizmetlerinde bahsedilen arızi duraklamalar veya problemlerin ötesinde, aksine atılım yapılabilecek dönem gibi görüyoruz” diye konuştu.

Devletin teminat mektubu konusunda müteahhitlerin imkanlarını artırmasını isteyen Eren, iç pazardaki daralmayı, dış pazarda iş hacmini artırarak giderebileceklerini, iş hacmini 20 milyar dolardan 40 milyar dolara çıkarabileceklerini kaydetti.

İntes Başkanı Koçoğlu

Türkiye İnşaat Sanayicileri İşveren Sendikası (İNTES) Başkanı Şükrü Koçoğlu da, Rusya'daki sıkıntının altını çizdi ve benzer sıkıntının, Kazakistan ve Azerbaycan gibi petrol gelirine bağlı ülkelerde de görüldüğünü söyledi.

Türk müteahhitlerinin yatırımlarının bulunduğu diğer ülkelerde şu anda bir sıkıntı görülmediğini dile getiren Koçoğlu, “Ama bu, gelecekte onlara yansımayacak diye bir şey yok tabii, sürerse sıkıntı yaşanabilir” dedi.

Koçoğlu da soru üzerine Rusya'daki şantiyelerin durumuyla ilgili resmi bir veri bulunmadığını ancak Türkiye'ye yaklaşık 20 bin işçinin döndüğünün tahmin edildiğini söyledi.

Rusya, müteahhitlerin en büyük 2. pazarı

Türkiye Müteahhitler Birliği verilerine göre, Türk müteahhitlerinin yurtdışındaki iş hacmi, 2007 yılı sonu itibariyle 19 milyar 495,5 milyon dolara ulaştı.

Türk müteahhitlerinin geçen yıl en fazla proje üstlendikleri ülke, 4 milyar 924,7 milyon dolar ile Libya oldu. Rusya, 3 milyar 605,1 milyon dolar ile 2. sırada yer aldı.

Katar'da geçen yıl üstlenilen iş tutarı 1 milyar 899,4 milyon dolar, Türkmenistan'da 1 milyar 594,5 milyon dolar, Kazakistan'da 1 milyar 91,8 milyon dolar, Ürdün'de 995 milyon dolar, Suudi Arabistan'da 982,7 milyon dolar, Azerbaycan'da 849 milyon dolar, Romanya'da 592,6 milyon dolar, İrlanda'da 550 milyon dolar oldu.

Geri kalan 24 ülkedeki toplam tutar da 2 milyar 410,6 milyon dolar olarak belirledi.