Kriz madencilik sektörünü de etkiledi

ABD kaynaklı olarak ortaya çıkan ve dünya genelinde etkili olan küresel finans krizi, üretim ve sanayide önemli bir konuma sahip olan, ülke kalkınması ve refah düzeyinin yükselmesinde etkin rol oynayan madencilik sektörünü de etkilemeye başladı.

Son yıllarda, uluslararası pazarlardaki talep ve fiyat artışları dolayısıyla yeni maden sahalarının işletmeye alınması, mevcut maden işletmelerinde üretim ve ihracat artışı sağlanmasının ardından maden fiyatlarında, dünyayı etkisi altına alan küresel mali kriz nedeniyle uluslararası piyasalarda önemli oranda düşüş yaşandı.

Küresel piyasalardaki olumsuz havanın etkisiyle, Türkiye'nin maden ihracatında önemli yer tutan bakır, çinko, alüminyum, kurşun, nikel ve kalay gibi metalik madenlerin değeri, yarıya yakın düşerek 3-4 yıl önceki fiyatlara geriledi.

Tonu, 2005 yılında 3 bin 677 dolar olan, bu yılın nisan ayında ise 8 bin 683 dolara kadar çıkan bakırın fiyatı, ekim ayı sonunda 3 bin 742 dolara düştü.

Bu yılın ocak ayında tonu 2 bin 445 dolar olan alüminyumun fiyatı Ekim 2008 sonunda bin 740, tonu 2 bin 606 dolar olan kurşunun fiyatı bin 176, tonu 27 bin 670 dolar olan nikelin fiyatı 10 bin 205, tonu 16 bin 315 dolar olan kalayın fiyatı 13 bin 105, tonu 2 bin 340 dolar olan çinkonun fiyatı da bin 275 dolara indi.

Maden ihracatı kasım ayında düştü

Son dönemde madencilik politikalarına verilen önemle birlikte Türkiye'nin maden ihracatında önemli artış yaşanırken, maden ihracatı Kasım 2008'de düştü.

Hükümetin, enerji kaynaklarını çeşitlendirmek ve dışa bağımlılığı azaltmak için enerjide yerel kaynaklara ağırlık veren politikası sonucu, maden ihracatı 2004 yılında 1,3 milyar dolar olurken, 2005 yılında bir önceki yıla göre yüzde 15 artışla 1,5 milyar dolara çıktı.

Maden ihracatı 2006 yılında ise yüzde 35'lik artışla 2 milyar dolara, 2007 yılında da yüzde 30,5 artışla 2,715 milyar dolara ulaştı. Geçen yılki rakamlara bakıldığında Türkiye'nin maden ihracatında doğal taşlar (mermer, traverten) 1,242 milyar dolarla ilk sırada yer alırken, bunu 866,7 milyon dolarla metalik madenler (demir, bakır, nikel, alüminyum, kurşun, çinko, krom), 491,4 milyon dolarla da endüstriyel ham maddeler (tabii borat ve konsantreleri, feldspat, perlit, alçı taşı, kuvars, bentonit) takip ediyor.

İhracatta, bu yılın ilk 6 ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 35 artış yaşanırken, açıklanan Kasım 2008 ihracat rakamlarına göre, Türkiye'nin maden ihracatı kasım ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 20 oranında düşerek 212,3 milyon dolar oldu.
Türkiye'nin toplam maden ihracatı 1 Aralık 2007 - 30 Kasım 2008 tarihlerinde arasında 3 milyar 322 milyon dolara ulaştı. İhracatta yıllık artış oranı da yüzde 22,3 olarak gerçekleşti. Maden ihracatı geçen yıl yüzde 30,5 oranında artmıştı.

Düşük fiyatlar Türkiye için fırsat olabilir

Uzmanların yaptığı değerlendirmelere göre, son dönemde etkili olan küresel kriz ve yaşanan ekonomik gelişmelere paralel olarak ham madde ve metal fiyatlarında yaşanan düşüş, Türkiye'nin maden ihracatında azalmaya yol açacak.

Bu arada, maden fiyatlarının düşmesiyle, ithalata dayalı ham madde fiyatlarında da düşüş yaşanacak, dolayısıyla nihai mamul ürün maliyetlerinde de düşüş söz konusu olabilecek. Ucuz ham maddeyi işleyip dünya piyasasına daha fazla mal satma durumu ortaya çıkacak olan Türkiye, böylece mevcut durumu bir fırsat olarak değerlendirebilecek. Türkiye'nin ham madde ihracatındaki düşüş ile mamul ürünlerin ihracatında söz konusu olabilecek artış, ekonomik anlamda birbirini dengeleyebilecek.

Uzmanlar, 2008'in ilk 6 ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 35 oranında büyüyen madencilik sektöründe, yılın son çeyreğinde bir miktar gerileme yaşanmasını, ancak yıl sonu itibariyle sektörün ihracat rakamında artış olmasını bekliyor.