Korsan üretim deyince 'film' akla geliyor

26 Nisan Telif Hakları günü dolayısıyla düzenlenen basın toplantısı öncesinde, araştırmanın sonuçlarını açıklayan Gazi Üniversitesi Dekanı Prof. Dr. Naci Bostancı, kendisinin koordinasyonunda 19 Mart-10 Nisan tarihlerinde 16 ilin şehir merkezlerinde kamuoyu araştırması yapıldığını söyledi. Prof. Dr. Bostancı, korsan satışların yoğunlukla görüldüğü yerel cazibe merkezleri esas alınarak, 15-49 yaş arası 2 bin 466 denekle yüz yüze görüşülerek, anket tekniği kullandıklarını ifade ederek, şu bilgiyi verdi: ''Araştırma ile bireylerin kitap, film, müzik, internet, bilgisayar programları kullanım sıklığı ve bilinci, bireylerin sosyal-ekonomik ve demografik özelliklerinin yanı sıra korsan üretim ve kullanım konularında görüş ve bilincine bağlı değişkenlerin, birey özelliklerine göre farklılıklarının tespit edilmesi amaçlanmıştır.''

Görüşülen kişilerin demografik özellikleri

Araştırmada görüşülen kişilerin büyük bölümünü öğrenciler oluşturdu. Öğrenciler yüzde 33.6 ile ilk, memurlar yüzde 12.4 ile ikinci, işçiler ise yüzde 11.6 ile üçüncü sırada yer aldı.
Prof. Dr. Bostancı, yüksek oranda ''öğrenci'' kesimine ulaşılmasının ''korsan'' algısını anlamak bakımından kendilerine anlamlı bir veri tabanı sunduğunu söyledi. Deneklerin eğitim kurumlarını saptamada en son mezun olunan okulun esas alındığını bildiren Prof. Dr. Bostancı, yaklaşık beşte ikilik kısımın lise (yüzde 43.3) üçte birine yaklaşan kesimin (yüzde 31) üniversite mezunu, altıda bir kesimin de ortaokul mezunu olduğunu kaydetti.
Prof. Dr. Bostancı, araştırmaya yüzde 63,1 oranında erkek, yüzde 36,9 oranında kadın deneğin katıldığını ifade etti. Deneklerin en fazla yoğunlaştığı yaş grubunun yüzde 23.3 ile 20–24 öğrenci yaşı grubu olduğunu belirten Prof. Dr. Bostancı, 15-19 yaş grubunun yüzde 13,8, 25-29 yaş grubunun ise yüzde 19,3 olduğunu söyledi.
 

Anket soruları ve alınan cevaplar

Araştırmaya göre, ''Kitap okuma sıklığınız nedir?'' sorusuna, deneklerin beşte birinden biraz daha fazlası (yüzde 21.9) kitap okumadığını söyledi. Kitapla düşük düzeyde de olsa ilişkisi bulunan kesimler en geniş çevreyi oluşturdu. Bu kesimin oranı yüzde 52,2 olarak belirlendi. ''Kitaplarınızı daha çok nereden satın alıyorsunuz?'' şeklindeki soruya deneklerin yüzde 28.5'i kitapçılardan yanıtını verdi. Bazen kitapçı, bazen tezgahtan aldığını söyleyenlerin oranı ise yüzde 30,3 oldu. Sokakta, tezgahlarda satış yapanlardan kitap alanlar ise yüzde 15.2 olarak belirlendi. Soruya yüzde 17.7'lik kısım ''kitap almıyorum'' yanıtını verdi. Buna göre, kitapla ilişkili olanların üçte birine yakın kısmının kitapçıları, benzer oranlarda olanların da hem kitapçıları hem de tezgahları tercih ettikleri ortaya çıktı.

'Büyük çoğunluk yılda 1-2 filmi sinemada izliyor'

Araştırmada deneklere yöneltilen ''Sinemaya (sinema salonuna) gidip film izleme sıklığınız nedir?'' sorusu da ilginç veriler ortaya koydu. Buna göre, yüzde 26.3'lük bir kesim yılda 1-2 filmi sinemada izlediğini belirtirken, yüzde 19.2'lik kesim hiç sinemaya gitmediği yönünde görüş bildirdi. Araştırmaya göre, arada sinemaya gidenler büyük bir orana sahip oldu. Bu kesim 49.4 ile toplamın yarısını oluşturdu. Film izleme yöntemleriyle ilgili soruya ise yüzde 39.5 televizyon yanıtını verdi. Bilgisayar ve internet ortamı yüzde 17.2'de kaldı. Müzik dinlemek için kullanılan araçlarda ise bilgisayar ve internet birinci, Ipod/MP3 çalar ikinci sırada yer aldı.

Araştırmaya katılan deneklerin yüzde 68.2'si evlerinde veya iş yerlerinde özel dosyalarını saklayacak PC'ye sahip olduğunu belirtti. Aynı oranda kişi, internete her gün girdiğini kaydetti. Araştırma sonuçlarına göre, internet en çok sinema film, DVD, CD indirmek için kullanılıyor. Yüzde 14.9'luk kesim müzik, CD ve kaset indirmek için interneti kullandığını belirtiyor.
 

'Korsan üretim denilince akla 'film' geliyor'

Araştırmada, ''Korsan yayın veya korsan üretim denildiğinde aklınıza ilk önce hangisi geliyor?'' sorusuna denekler, yüzde 42.1 oranında film yanıtını verdi. Müzik diyenlerin oranı yüzde 31.7, kitap diyenler ise yüzde 21,9 olarak belirlendi. Deneklerin yüzde 25.4'ü satın aldıkları ürünün korsan olup olmadığına hiç dikkat etmediğini belirtirken, yüzde 41.9'u bazen dikkat ettiğini söyledi. Genellikle dikkat ederim diyenler yüzde 21'lik kesimi oluşturdu.

''Korsan ürünlerin kullanımı en çok kim ya da kimlere zarar verir'' sorusuna yüzde 49'luk kesim fikir, sanat ve bilim eserinin sahibine yanıtını verdi. Korsan ürünlerin yaygınlaşmasının sebebi olarak da araştırmaya katılanların yüzde 68.1'i ürünlerin fiyatının uygunluğunu gösterdi. Deneklerin yüzde 18.2'si etkili yaptırım olmayışından yaygınlaşma olduğunu söyledi. Deneklerin yüzde 56.5'i orijinal ile korsan ürünü bandrolüne bakarak ayırt ettiğini bildirirken, yüzde 12.9'u satısına sorduğunu kaydetti. Araştırma, ankete katılanların yüzde 44.1'inin korsan olmayan, orijinal ürünlerin hangi kuruluşun bandrol izni ve amblemini taşıdığını bildiğini ortaya koydu.

Korsanla mücadele

''Korsan ürünlerle en etkili mücadele yöntemi nedir'' sorusuna yüzde 29.6'lık kesim, ''korsanı olan ürünlerde vergi indirimiyle fiyatların düşürülmesi'' yanıtını verdi. Yüzde 21.6 ise yasal düzenlemelerin, yüzde 27.2'si ise korsan ürün satanlara karşı etkili denetim yanıtını verdi. Deneklerin yüzde 61.1'i korsanla mücadele konusunda mevcut cezaların yeterli olmadığı yönünde görüş bildirdi. Yeterli olduğunu söyleyenler ise yüzde 13'te kaldı.