Koronavirüs: Yasalaşan ekonomik önlemler paketinde neler var?

Koronavirüs salgınının ekonomik etkilerini azaltmak için Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından 18 Mart'ta açıklanan önlemlerin, yasal düzenleme gerektirenleri, TBMM Genel Kurulu'nda dün akşam kabul edilen torba yasaya eklenerek yasalaştı.

Torba yasayla ayrıca Dernekler Yasası'nda değişiklik yapılarak, derneklere üye bildirim zorunluluğu getirildi.

Torba yasaya önerge ile eklenen düzenlemelere göre, çek, kredi, kredi kartı borçları nedeniyle kara listeye girenlere "sicil affı" yolu açılırken, konaklama vergisi dahil, uygulamaların yürürlük tarihi 2021'e ertelendi.

En düşük emekli aylığı 1500 lira olarak belirlenirken, kısa çalışma ödeneği koşulları da esnetildi.

TBMM Genel Kurulu'nda yasalaşan bazı önemli düzenlemeler şöyle:

• Otel, motel, tatil köyü, pansiyon vb. konaklama tesislerinde verilen geceleme hizmeti ile bu hizmetle birlikte satılan tüm hizmetlerden alınacak "konaklama vergisi" 1 Nisan 2020 yerine, 1 Ocak 2021 tarihinden itibaren uygulanmaya başlanacak.
• 25 Mart 2020 öncesi karşılıksız çek, kredi kartı ve diğer kredi borçlarını zamanında ödeyemedikleri için Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi'ne bildirilen kişiler, borcun ödenmesi geciken kısmının tamamını 31 Aralık 2020'ye kadar ödemeleri veya yeniden yapılandırmaları halinde sicil affından yararlanacak.
• Karşılıksız çekten mahkum olanlar, cezaya konu bedelin onda birini alacaklıya ödemesi halinde ceza infazı durdurulacak, borcun kalanını ikişer ay arayla 12 eşit taksitle ödediği takdirde ise mahkumiyet kararı kaldırılacak.
• Kısa çalışma ödeneği 30 Haziran 2020'ye kadar geçerli olmak üzere yeniden düzenlendi. Buna göre kısa çalışma ödeneğinden maaşının yüzde 60'ını alabilecek çalışanlar için, son 3 yıl içinde en az 600 gün prim ödenmiş olması şartı 450 güne; son 120 gün hizmet akdine tabi olunması şartı da 60 güne indirilecek. Kısa çalışma uygulamasından yararlanabilmek için iş yerinde kısa çalışma uygulanan dönemde, işveren tarafından işçi çıkarılmaması gerekecek. Başvurular, başvuru tarihinden itibaren 60 gün içinde sonuçlandırılacak. Bu konudaki başvuru tarihini, Cumhurbaşkanı 31 Aralık 2020'ye kadar uzatmaya yetkili olacak.
• Bir ayda 10 gün ve üzeri kısmi süreli, puantaj usulü ve ev hizmetlerinde çalışanların eksik günlerine ait Genel Sağlık Sigortası primlerini tamamlama zorunluluğu kaldırıldı.
• Kamu arazisi tahsis edilen Kültür ve Turizm Bakanlığı'ndan belgeli yatırımcılar ve işletmecilerin, 1 Nisan 2020-30 Haziran 2020 arasındaki dönemde ödemesi gereken kira, kesin izin, kesin tahsis, irtifak hakkı, kullanma izni, yararlanma, ilave yararlanma bedelleri ve hasılat payları ile işgaliye tazminatı, başvuru koşulu aranmaksızın 6 ay süreyle ertelenecek. (başvuru şartı aranmaksızın ve zam - faiz uygulanmadan) 6 ay süreyle ertelenecek.
• İşçilerin ücret kaybının ve işletmelerin işgücü kaybının en aza indirilmesi amacıyla, telafi çalışması süresi 2 aydan 4 aya çıkarıldı.

Emekli aylık tabanı 1500 lira

• Malullük ve yaşlılık sigortasından yapılan aylık ücret tabanı bin 500 liraya çıkarıldı. Emeklilere dini bayramlarda verilen bin liralık ikramiye, bayramın olduğu ay içinde ödenebilecek.
• Mart 2020 - 30 Haziran 2020 tarihleri arasında iş yeri kira bedelinin ödenmemesi, tahliye sebebi oluşturmayacak.
• "Tehlikeli" ve "çok tehlikeli" mesleklerde çalışanların alması gereken Mesleki Yeterlilik Belgesi'ne ilişkin sınav ve belge ücretlerinin, İşsizlik Sigortası Fonu'ndan karşılanmasına yönelik uygulama 31 Aralık 2021'e kadar uzatıldı
• Esnaf Ahilik Sandığı uygulaması, 1 Ocak 2021'den sonra başlatılacak.

Adli konulara ilişkin süreler

• Dava açma, icra takibi başlatma, başvuru, şikayet, itiraz, ihtar, bildirim, ibraz ve zamanaşımı süreleri, hak düşürücü süreler ve zorunlu idari başvuru süreleri de dahil olmak üzere bir hakkın doğumu, kullanımı veya sona ermesine ilişkin tüm süreler, arabuluculuk ve uzlaştırma kurumlarındaki süreler ile icra, iflas, haciz takiplerine ilişkin tüm işlemler de yine 30 Nisan'a kadar durduruldu. Salgının devam etmesi halinde Cumhurbaşkanı durma süresini 6 aya kadar uzatabilecek.
• TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilen torba yasa ile bir yasada değişiklik yapıldı. Yasa kapsamında Dernekler Yasası'nda da değişikliğe gidilerek, üyelikleri ile ilgili de bildirim zorunluluğu getirildi. Dernek üyelikleri kabul edilen ya da sona eren vatandaşların 45 gün içerisinde bildirimleri yapılacak.
• Dernekler, 6 ay içinde üyeliği devam edenlerin adını, soyadını, doğum tarihini ve kimlik numarasını, merkezinin bulunduğu dernekler birimine bildirecek. Bu bildirimi yerine getirmeyen dernek yöneticileri hakkında 500 lira idari para cezası uygulanacak. Dernekler Kanunu ile Türk Medeni Kanunu'na göre derneklerle ilgili her türlü kayıt, iş ve işlemler elektronik ortamda yapılabilecek.
• Torba yasada yer alan düzenlemeyle bahis oynatan internet siteleri erişim engeli kapsamına alındı. Buna göre, bahis, kumar oynatan siteler, yurt içinde veya yurt dışında bulunduğuna bakılmaksızın, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) Başkanı tarafından engellenebilecek.
• Yasa ile ayrıca yurt dışında doğup, ikamet eden ve süresiz ikamet iznine sahip olan Türk vatandaşları, çalışma şartı aranmadan dövizle askerlik uygulamasından yararlanabilecek.
• Ayrıca her türlü silahın reklam ve tanıtımının yapması da yasaklandı.
• Türkiye'de ikamet etmeyen vatandaşlar ile çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybeden kişiler, döviz cinsinden Bireysel Emeklilik Sistemi'ne (BES) dahil olabilecek.
• Torba yasa ile ayrıca yenilenebilir enerji kaynak alanlarında "acele kamulaştırma" yolu açılıyor. Buna göre özel mülkiyete konu taşınmazların, yenilenebilir enerji kaynak alanı olarak belirlenmesi halinde, bu alanlar üzerinde acele kamulaştırma yapılmasının yolu açıldı.