Koronavirüs hakkında bilmeniz gereken 5 şey
Dünya Sağlık Örgütü, yüz maskelerinin sanıldığı kadar kullanışlı olmadığını ve hayvanlardan insanlara virüs aktarımına ilişkin bir kanıt bulunmadığını söylüyor. Virüsün henüz tedavisi olmasa da, sanılanın aksine nadiren öldürüyor. Çin mutfağı ise risk teşkil etmiyor. İşte koronavirüs hakkında bilmeniz gereken 5 şey.
M.Birol Güger1) YÜZ MASKELERİ KULLANIŞLI DEĞİL
Caddelerde, sokaklarda ve özellikle toplu taşıma araçlarında sıklıkla, yüzlerine maske takan insanlara rastlıyor olabilirsiniz, ancak uzmanlara göre bu yöntemin işe yaradığına ilişkin çok az kanıt var. Bunun nedeni ise genelde maskelerin çok gevşek olması, gözleri örtmüyor olmaları ve terlemeden dolayı uzun süreli kullanıma müsait olmamaları.
Yüz maskelerinden üst düzey verim alabilmek için sık sık değiştirmek gerekiyor.
BBC’nin haberine göre, Dünya Sağlık Örgütü, kendinizi koronavirüsten korumanız için aşağıdaki önlemleri uygulamanızı öneriyor:
hapşırırken ağzınızı ve burnunuzu bir peçete yardımıyla veya dirseğinizle kapatın
kullandığınız peçeteyi kapalı halde doğrudan bir çöp kovasına atın
ellerinizi düzenli olarak su, sabun veya dezenfektan ile yıkayın
öksüren ve hapşıran insanlara en az bir metre mesafede durun
Sarımsak yemek, gargara yapmak, burnunuza tuzlu su çekmek veya burnunuzun altına susam yağı sürmek hiçbir işe yaramayacaktır.
2) VİRÜS HAYVANLARDAN GEÇMİYOR
Dünya Sağlık Örgütü'ne göre, evcil köpek veya kedilerden koronavirüs kapabileceğinize dair pek bir kanıt yok. İngiliz uzmanlar, Hong Kong'da bir köpekte virüse rastlanmış olmasının insanları paniğe sürüklememesi gerektiğini söylüyor.
Nottingham Üniversitesi moleküler viroloji profesörü Prof. Jonathan Ball, "Gerçek enfeksiyon ve virüsün varlığı arasında ayrım yapmalıyız" diyor ve ekliyor, "Daha fazla bilgi elde etmeliyiz, ancak telaşa gerek yok. Virüsün hayvanlardan insanlara aktarımı konusunda şüpheliyim."
Ball yine de hayvanlarla temas ettikten sonra ellerimizi yıkamamız gerektiğini tavsiye ediyor. Zira en sevimli olanlar bile çeşitli bakterileri taşıyabilir ve bunlar evcil hayvanlardan insanlara geçebilen bakterilerdir.
Yeni koronavirüsün vahşi yaşamda geliştiği ve Çin'in Wuhan bölgesinde bir canlı bir hayvan pazarı aracılığıyla insanlara aktarıldığı düşünülüyor. Virüs insanlara bulaşmadan önce, hayvanlardaki gelişme aşamasında fark edilmemiş olabilir. Zira Kuş Gribi, Ebola ve Sars gibi virüsler de bu şekilde gelişmiştir. Bilim adamları, virüsün bu kadar kısa bir sürede başka türlere sıçrama yapma olasılığının oldukça düşük olduğunu söylüyor. 2003'teki Sars salgını sırasında, az sayıda kedi ve köpekte virüs tespit edilmesine karşın bu hayvanlar virüsü kendi türlerine ve diğer insanlara bulaştırmamıştır.
3) NADİREN ÖLDÜRÜYOR
İngiliz doktorlar, çoğu insanın hafif semptomlar geçirerek (kuru öksürük, yüksek sıcaklık) iyileşeceğini söylüyor. Bununla birlikte, virüs bazı insanları ciddi şekilde hasta ediyor (zatürre, solunum problemleri) ve az sayıda insanda, ciddi akciğer sorunları ortaya çıkararak ölüme sebebiyet verebiliyor; bu oran da yaklaşık %1'lerde.
Yaşlılar, çeşitli hastalıkları olanlar ve daha çok erkeklerde hastalığa yakalanma riski daha yüksek. Çocuklar ve genç yetişkinler, daha hafif semptomlar gösterme eğilimindeler, ancak şiddetli astımı olan bireyler veya bağışıklık sistemi zayıflamış olanlar için tehdit daha yüksek.
Bu durumda insanlarla, özellikle iyi görünmeyen insanlarla temas kurmaktan kaçınmak başlangıç için iyi bir adım olabilir. Grip aşısı yaptırmak da İngiliz sağlık yetkilileri tarafından önerilmektedir. İngiliz Halk Sağlığı hekimlerinin tavsiyelerine göre, enfekte olmuş bir kişiyle 15 dakikadan daha fazla ve iki metreden daha yakın temas halinde olmamalısınız.
4) HENÜZ TEDAVİSİ YOK
Yeni gelişen Koronavirüs için özel bir ilaç veya aşı yok ve antibiyotikler de virüslerle değil bakterilerle savaştıkları için işe yaramamakta. Geniş tedavi seçenekleri mevcut, ancak çoğu insan hastalığı kendi kendine atlatıyor. Bilim adamları aşı geliştirmek için çalışıyorlar, ancak önce test edilmesi gerekecek ve bu yüzden hazır olması da muhtemelen biraz zaman alacak.
5) ÇİN MUTFAĞI GÜVENLİ
Sosyal medyada yayılan söylentilere rağmen, Çin mutfağını tercih etmemeniz için kuvvetli bir gerekçe yok. Dünya Sağlık Örgütü, koronavirüsün yaygın olduğu ülkelerden kargo ve mektup almanın da güvenli olduğunu söylüyor. Zira virüsün eşyalar üzerinde uzun süre hayatta kalması pek olası değil.
Son haftalarda İtalya'nın kuzeyi, Güney Kore, İran, Japonya ve Çin'in Hubei eyaletlerinden dönen veya oradaki insanlarla yakın temasta bulunmuş insanlar virüs riski taşıyor.
Sağlık görevlileri sosyal teması azaltmayı, evden çalışmayı ve toplu taşıma araçlarının kullanımından kaçınmayı tavsiye ediyorlar.