Kök hücreler de yaşlanıyor

Yetişkin kök hücreleri umut verici araştırma objeleridir. Doku, damar ve kan üreten sistemlerin kalıcı olmasından ve yenilenmesinden sorumlu olun bu hücrelerin kullanımıyla her şeyden önce lösemi, kalp enfarktüsü gibi ağır hastalıkların veya büyük kemik kırıklarının tedavisinde önemli gelişmeler yaşanması bekleniyor. Hedef hasta hücreleri sağlıklı hücrelerle değiştirebilmek. Tedavi için gerekli hücre miktarı yüksek olduğu için önce laboratuvarda kültüre alınıp çoğaltılmakta.

Graz Tıp Üniversitesi’nde Dirk Strunk ile çalışan bilim insanları, hücre kültüründeki bölünmenin sınırlı olduğunu gördüler. Araştırmacılar çeşitli laboratuvarlarda farklı şekillerde kültüre alınan doku üreten kemik iliği kök hücrelerini inceleyince uzun vadeli kültüre alınma sonucunda genetik etkinliğin önemli ölçüde değiştiğini fark etmişler. Hücrenin değişimi ve hücre ölümünden sorumlu genlerde etkinlik artarken, hücre çekirdeğinin bölünmesinden ve büyümeden sorumlu genlerin etkinliği azalmakta. Gözlemlenen değişimlerin kültüre alma yöntemleriyle ilgisi yok diyor Strunk.

Yaşlı kök hücreleri o kadar iyi ve sık bölünmüyorlar ve işlevlerini yerine getiremiyorlar. Söz konusu değişimler yaklaşık olarak 30-40 kuşak sonra ortaya çıkmakta. Bu zaman zarfında bir hücreden bir milyar hücre elde edilebilmekte. Bu miktar küçük bir su bardağını doldurabilir ancak. Genetik değişimlerin gelecekte “hücre yaşlanma testi”nin temelini oluşturabileceği sanılmakta. Hatta bununla ilgili bir patent başvurusunda bulunulmuş bile.