Koalisyona dönüş: Kimler düştü, HDP barajı nasıl aştı?

 

5 parti grup kuracak çoğunluğa ulaştı. Vekil sayısı 301’in altına düşen AKP, tek başına hükümet kuramıyor.

Cumhur İttifakı, anayasa değiştirecek çoğunluğa da ulaşamadı. MHP ve HDP 1 Kasım oylarını korudu.

CHP, yüzde 3’lük kayıp yaşadı. İYİ Parti yüzde 10’u aştı. SP, DP ve BBP parlamentoda da temsil edilme hakkı kazandı.

 16 Nisan referandumunda kabul edilen anayasa uyarınca, ilk kez cumhurbaşkanlığı seçimi ile birlikte ve “ittifaklarla” gidilen milletvekilliği genel seçiminden “parlamento koalisyonu” tablosu çıktı. AKP, 1 Kasım seçimlerine göre en fazla oy kaybeden parti olurken, milletvekili sayısı 300’un altına gerileyerek, Cumhur İttifakı’nda ortak olduğu MHP’ye muhtaç hale geldi. HDP ve MHP oy oranını koruyan partiler olurken, CHP, ilk kez 7 Haziran ve 1 Kasım seçimlerindeki oylarından yaklaşık yüzde 3’lük kayıp yaşadı. Millet ittifakı içinde ilk kez seçime giren İYİ Parti ise yüzde 10 sınırını kılpayı aşarak en büyük çıkışı yapan parti oldu. Cumhur İttifakı parlamentoda anayasayı değiştirecek çoğunluğa ulaşamadı. 24 Haziran seçimlerinde, Cumhur İttifakı’nı oluşturan AKP, MHP ve BBP oyları, gazetemiz baskıya girdiği saatlede yüzde 54’e yakın oy oranıyla bu haliyle 16 Nisan referandumundaki oy oranını üstüne çıkmayı başardı. CHP, İYİ Parti, Demokrat Parti ve SP’den oluşan Millet ittifakının oyları yaklaşık yüzde 34’e ulaşırken, HDP de bir kez daha yüzde 11 dolayındaki oy oranıyla yüzde 10 barajını aştı. İYİ Parti’nin parlamentoya girmesiyle 2002 seçiminden bu yana ilk kez 5 siyasi parti parlamentoda grup kuracak çoğunluğa ulaştı. AKP listesinden parlamentoya giren BBP, CHP listelerinden giren SP ve İYİ Parti listelerinden giren DP’lilerin de seçilmesiyle ilk kez bu partilerin temsilcileri de parlamentoda temsil olanağı buldu.

AKP ve CHP kaybetti

24 Haziran seçimlerinde siyasi partiler ilk kez “resmi ittifaklarla” seçime girdi. AKP-MHP ve AKP listelerinden seçime giren BBP’nin oluşturduğu Cumhur İttifakı’nın oyları, 16 Nisan referandumunun üzerine çıkarken, 1 Kasım seçimlerinin altında kaldı. 1 Kasım seçimleirnde AKP yüzde 49.4, MHP yüzde 11.9 oy almıştı. Ancak dünkü seçimlerde AKP’nin oylarının yüzde 42’lere gerilemesi dikkat çekti. İYİ Parti’nin de barajı aştığı dikkate alındığında, MHP’nin İYİ Parti’ye kayan oylarını AKP’den karşıladığı görülüyor.

Fiili koalisyon ortağı

Seçimler öncesinde baraj altında kalacağı tahmini yapılan MHP, bu yönüyle en büyük sürprizi yapan parti oldu. MHP bu haliyle fiili olarak “parlamento iktidarının” da ortağı konumuna geldi. AKP, parlamentoda yeni milletvekili dağılımını çoğunluğu olan 301’in altında sandalye çıkardığı için Erdoğan, çıkaracağı “başkanlık kararnameleri”ni Meclis’ten geçirebilmek için MHP’nin oyuna ihtiyaç duyacak. Cumhur İttifakı’nın parlamentodaki sandalye sayısı, anayasa değişikliği için gerekli olan 360-400 sandalye sayısının da altında kaldı. HDP baraj altı kalsaydı, Cumhur İttifakı anayasal çoğunluğu da elde etmiş olacaktı.

HDP’yi batı taşıdı

Barajı yüzde 11 dolayındaki oy oranıyla 10.7 oranında oy aldığı 1 Kasım seçimlerinin biraz üzerine çıkan HDP’nin barajı aşmasında ise “batı”daki büyükşehir oylarının etkin olduğu görülüyor. HDP’nin Doğu- Güneydoğu’daki oy oranındaki erozyonu ise İstanbul, İzmir’in de aralarında bulunduğu büyükşehirlerin karşıladığı görülüyor. HDP’nin bölgedeki oy oranı 1 Kasım seçimlerine göre daha düşerken, batıda arttı, ancak bölgede “hayır” blokunun oylarıyla dünkü seçim sonuçlarının birbirine yakınlığı dikkat çekti.

Milliyetçiler yükseldi

Seçimin en çarpıcı sonuçlarından biri de “milliyetçi” oylardaki yükseliş oldu. 7 Haziran seçimlerinde “milliyetçi” oyların adresi olan MHP’nin oy oranı 16.2’ydi. Dünkü seçimlerde MHP yüzde 11 dolayındaki milliyetçi oyu korurken, yine merkez sağ ve milliyetçi oyların yöneldiği İYİ Parti’nin de yüzde 10 bandında oy alması “milliyetçi” oyların yükselişi olarak yorumlanıyor.

Meclis 2 Temmuz’da toplanabilir Yüksek Seçim Kurulu’nun seçim sonuçlarını 29 Haziran’da resmen ilan etmesi bekleniyor. Resmi ilanın bu tarihte yapılması durumunda TBMM Genel Kurulu, 2 Temmuz’da toplanacak. Seçimlerin yapılmasının ardından gözler YSK’nin sonuçları ne zaman ilan edeceğine çevrildi. YSK’nin 29 Haziran’da ilan ederek sonuçların Resmi Gazete’de yayımlanması durumunda TBMM, milletvekilleri ve Cumhurbaşkanı’nın yemin töreni için 2 Temmuz’da toplanacak. Önce milletvekilleri, daha sonra da Cumhurbaşkanı yemin edecek. Cumhurbaşkanı’nın yemin töreninin bir gün sonraya da kalabileceği belirtiliyor. Cumhurbaşkanı’nın yemin etmesiyle yeni sistem de uygulanmaya başlanacak. Meclis Başkanı seçilecek Mevcut hükümet, Cumhurbaşkanı göreve başlayıncaya kadar görevini sürdürecek. Cumhurbaşkanı’nın yemin edip göreve başlayacağı süreye kadar seçimden önce TBMM’den çıkarılan yetki yasasına dayanılarak uyum yasalarının düzenlenmesi için KHK çıkarılacak. Cumhurbaşkanı da göreve başlar başlamaz bakanlıkların yapısıyla ilgili olarak Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkararak kabineyi oluşturacak. Meclis’in toplandığı gün TBMM Başkanlığı için de adaylık başvuruları başlayacak. 5 günlük başvuru süresinin ardından 5 gün içinde seçimler tamamlanacak. Milletvekili sayısının 600’e çıkması nedeniyle TBMM Başkanlığı seçiminde de turlardaki oy sayıları da değişecek. İlk iki turda turda üçte iki (400), üçüncü turda salt çoğunluk (300) aranacak. AKP’nin MHP’nin desteğiyle üçüncü turda TBMM Başkanı’nı seçtirmesi bekleniyor. AKP’nin jest olarak TBMM Başkanlığı’nı MHP’ye verebileceği de konuşuluyor. AKP ve MHP arasında TBMM Başkanlığı için uzlaşma sağlanamaması durumunda dördüncü turda en fazla oyu alan iki aday yarışacak. 4. turda en fazla oyu alan aday TBMM Başkanı seçilecek.

 <haber-yatay:1003947,1003566>