Kaybolup gitmiş kadın sanatçıların izinde

Geçtiğimiz günlerde “Emekçi Kadınlar günü” nedeniyle Boğaziçi Üniversitesi Nâzım Hikmet Kültür ve Sanat Araştırma Merkezi “Kimin Kanonu?” diye sorarak bu kadınlarımızı konuk etti, onların hak ettiği değeri vermek için peşlerine düşüp çalışmalar yapan değerli kadın konuşmacılarla birlikte.  

Zeynep Uysal’ın sunuşuyla açılan program şu konuşma başlıklarıyla tüm gün sürdü: “Kendine Ait Bir Oda’dan Kadına Ait Bir Kanona (Olcay Akyıldız)”, “Sanatın Gölgedeki Kadınları (Özlem Belkıs)”, “Osmanlı İstanbulu’nda Kadın Ressamlar ve Bugüne Kalanlar (Gizem Tongo)”, “Kim Mihri Belgeselinin Yapım Yolculuğu (Berna Gençalp)”, “Türkiye’de Sanat Tarihi Yazımının Problemleri ve Kanon Dışı Sanatçılar Bağlamında Hale Asaf (Burcu Pelvanoğlu)”, “İvi Stangali: Bir Varmış, Bir Yokmuş (Seza Sinanlar Uslu ve Sula Bozis)”, “Kız Kardeşlik, Yazarlık ve Kamusallık: Fatma Aliye ve Emine Semiye (Nüket Esen)”, “Unutuşun Kucağına Zirveden Düşen Bir Sanatçı: Şair Nigâr Hanım’ın Edebiyat Kamusundaki Yeri (Hüsniye Gülsev Koç)”, “Safiye Erol’u Kim Sahiplensin? (Neslihan Cangöz)”, “Suat Derviş: Unutuluş ve Hatırlanış Üzerine (Zehra Toska)”, “Çevirmen ve Yazar Mebrure Alevok (Özlem Berk Albachten)”, “Sahnedeki Oyuk: Tanzimat’tan 1950’lere Tiyatroda Kadın Yazarlığı (Esra Dicle)”, “Afife Jale’den Macide Tanır’a (Duygu Kankaytsın)”, “Yıldız Moran Odağında Kadın ve Fotoğraf (Esra Özdoğan)”.  

FİLM ÜÇ KITADA ÇEKİLDİ

Etkinlikteki konuşmacılardan Berna Gençalp gazetemize verdiği demeçte şöyle diyor: “Ressam Mihri’den 2013 yılında haberim oldu. Sanat tarihimizde, kadın tarihimizde, toplumsal tarihimizde yeterince yer almıyordu. Bir ressam ve eğitimci olarak katkıları neredeyse yok sayılıyordu. Onu önce bir kadın olarak merak ettim. Daha sonra bu merakım beni Kim Mihri belgeselinin yapımına götürdü. Çok değerli araştırmacıların paylaşımları ile bu belgeseli gerçekleştiriyorum. Filmin, Mihri’nin peşinde üç kıtada yapılan çekimleri ve kurgusu tamamlandı. Animasyonların üretimi ise sürüyor. Kamera önündeki ve arkasındaki kilit rollerin çoğunda kadınların görev aldığı bu belgesel, sadece Mihri’yi değil, soru soran, dedektif gibi çalışan, üreten, hayallerinin ve yeteneğinin peşinden giden bugünün kadınlarının da hikâyesini anlatıyor. Boğaziçi Üniversitesi’ndeki “Kimin Kanonu?” başlıklı anlamlı etkinlikte sunum yaptığım için çok mutluyum.”

“Kim Mihri” belgeseli animasyon tekniğinden de faydalanılarak, zorluklarla başa çıkılarak çekilen bir film. Mihri’nin peşinde coğrafi, sosyolojik, tarihi birçok alanda çok az bilgi, bir tutam iz ile yapılan yolculukların zorluğu bir yana, kendi görseline pek az rastladığımız Mihri’ye can vermek için kurtarıcı seçilen animasyon tekniğinin uygulanması da baş edilmesi gereken ayrı bir iş bu filmde. 

Belgeselin yönetmeni Berna Gençalp, Mihri Hanım’ın peşine düştüğünde yıl 2013’tü ve hakkında çok az şey biliyorduk. Yıllar içinde Gençalp filmini çekerken kahramanı hakkında öğrendikçe, Osmanlı’da, Türkiye’de, Fransa’da, İtalya’da, ABD’de yaşadığı ve sanatını yaptığı yerlerde Mihri’nin izini sürdükçe öğrendiklerini bizimle paylaştı, hatta Salt Galata’da geçen yıl düzenlenen Mihri sergisine ön ayak oldu. Şimdi Mihri hakkında daha çok şey biliyoruz. Darısı tüm sanatçı kadın kahramanların başına.