Karşılıksız çekten aldıkları hapis cezası ertelenenler de yeni düzenleme bekliyor

Mayıs ayı boyunca çeklerin bankalara ibraz edilemeyeceğine ilişkin yasal düzenleme tartışılırken karşılıksız çek kullandıkları için hapis cezası alan ancak bu mahkûmiyetleri ertelenenlerin durumu da bir kez daha gündeme geldi. Hatırlanacağı gibi, Mart 2020’de Çek Kanunu’na eklenen geçici maddeyle 24 Mart 2020’ye kadar bu suçtan mahkûm olanların infazı durdurulmuş; bu kişilere en geç 1 yıl içinde çek bedelinin ödenmeyen kısmının onda birini ödemesi şartıyla taksit kolaylığı sağlanmıştı. Bu şartı yerine getirmeyenler ise 31 Temmuz’da yeniden hapse girecek.

Çek Yasası Mağdurları Temsilcisi Haydar Zirek, 1.2 milyon karşılıksız çek nedeniyle 250 bin insanın mağdur olduğunu, pandemi nedeniyle bunlara yenilerinin eklendiğini söyledi. 1 ay öteleme gibi düzenlemelerin çek kullanımındaki sorunlara çözümü olmayacağını belirten Zirek, şöyle devam etti: “Bu süreçten kurtulmanın yolu ‘özgürlük’. Çekini ödeyemeyenlerin yüze 95’i iflas etmiş durumda. Yasaya göre sermaye ortağı olamazlar, şirket açamazlar. Bayramdan sonra iktidardan yeni düzenleme talep edeceğiz. Bunlar arasında çekte hapis cezasının kalkması, bu olmuyorsa 31 Aralık 2020’ye kadar kesilmiş çekler için bir defalığına af uygulanması, 2-3 yıl ödemesiz süre verilmesi, bu süreçte icra işlemleri durdurulması var.” 

‘EVİM İCRADA SATILDI’

Teleskopik inşaat direği üreten ve 20 ülkeye ihraç eden Fatma Açıkbaş, pandeminin ilanından sonra alacaklarını tahsil edemediği için işi bozulan ve karşılıksız çek nedeniyle davası süren iş insanlarından. 

Açıkbaş, yaşadıklarını şöyle anlattı:

“İş yaptığım 10 kamu müteahhidinden 8’i konkordato ilan etti. Tahsilat yapamadığım için çeklerimi ödeyemedim. Yüzde 12 ile kullandığım kredinin faizi yüzde 60’a yükseldi. İflas erteleme istedim ancak hâkim iflasımı verdi. Evlerim ve arabam icra nedeniyle değerinin çok altında satıldı. Ödenmemiş 500 bin TL’lik bir çekim daha kaldı. İş ve geçim sıkıntısı ile bir de hapis cezası sıkıntısı var. Borcum nedeniyle çocuğumun ayakkabı ve elbiselerini bile satmak zorunda kaldım.” Temmuzda yeniden cezaevine girmeyi bekleyen Mustafa Kanca, nasıl bu hale düştüğüne ilişkin şu bilgiyi verdi: “Tekstil işi yapıyordum. 30 milyon liralık sipariş veren firmanın temsilcileri 15 Temmuz’da kaçtı. Bilgiyi alan banka verdikleri çeki kabul etmedi. 10 milyonluk mülkümü 5 milyona satıp bankaya ödeme yaptım ama işi sürdürme kabiliyetim kalmadı.”

İŞ DÜNYASI İSYAN ETTİ, KARAR DEĞİŞTİ

Resmi Gazete’de yayımlanan “torba yasa”nın mayıs ayı boyunca çeklerin bankalara ibraz edilemeyeceğine ilişkin hükmü, dün gün boyu bankacılık sistemini tıkadı. Kanun maddesi, çek ibrazını kesin olarak yasakladığı için karşılığı olan çekler bile bankaya ibraz edilemediğinden tahsilatı yapılamadı. Bankalar, çekle ilgili takas işlemlerini de kabul etmedi. 

Bu durum iş dünyasının tam anlamıyla isyanına neden oldu. Bu isyan, “Çekte takas gerçekleşmediği durumda çalışanlara maaş ödemeleri bile riske girer”, “Ticari hayatın akışının asla durdurulmaması gerekir” gibi açıklamalarla büyüyünce Ticaret Bakanlığı, yeni bir düzenleme yapmak zorunda kaldı. Açıklamada, “İbraz süresinin son günü 30 Nisan-31 Mayıs 2021 tarihleri arasına isabet eden çeklerin belirtilen tarihler arasında bankaya ibrazı halinde, çek hesabı sahibinin hesabında çekin karşılığının bulunması kaydıyla ödenmesi, aksi takdirde 1 Haziran 2021 tarihinden önce ‘karşılıksızdır’ işlemi yapılmaması gerekmektedir” denildi.