Kanal İstanbul: Erdoğan’ın ‘hayalim’, İmamoğlu’nun ‘cinayet’ dediği proje

İlk olarak 2011 yılında gündeme gelen Kanal İstanbul projesinin temelinin bu ay sonunda atılması bekleniyor.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, "hayalim" ve Cumhuriyet tarihinin en önemli projelerinden biri" olarak nitelendirdiği bu projenin "iklim dostu bir şehircilik örneği olacağını" öne sürdü.

Ancak muhalefet, bu projeyi bir "cinayet ve ihanet" nitelendiriyor. İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu ise Kanal İstanbul için "cinayet projesi" ifadesini kullanıyor. İmamoğlu, 'Ya Kanal, Ya İstanbul' ifadelerini kullanarak, Kanal İstanbul İşbirliği protokolünden çekilmişti..

HaberTürk televizyonu, projenin temelinin 26 Haziran Cumartesi günü atılacağını bildirdi. Daha önce yapılan açıklamalarda projenin inşaatının yaklaşık altı yıl süreceği belirtilmişti.

Projelendirme sonrası yapım maliyeti 15 milyar dolar, inşaat maliyeti 10 milyar dolar olarak belirlendi.

"Çılgın proje" şeklinde de adlandırılan projeye ilişkin bilinenleri derledik.

Projeyi kim, ne zaman açıkladı?

Kanal İstanbul projesini 27 Nisan 2011'de dönemin başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, İstanbul'da düzenlenen bir konferansta kamuoyuna açıkladı.

Erdoğan projeyi tanıtırken, ''Panama Kanalı, Süveyş Kanalı ve Yunanistan'daki Corinth Kanalı ile kıyas dahi kabul etmeyecek yüzyılın en büyük projelerinden biri için bugün kolları sıvıyoruz'' dedi ve projenin tamamıyla milli kaynaklardan karşılanacağını belirtti.

Erdoğan konuşmasında, ''kanaldan dünyanın en büyük gemilerinin geçebileceğini, kanal üzerine inşa edilecek köprülerle kara ve demiryolu ulaşımının hiçbir kesintiye uğramayacağını ve üçüncü köprünün bağlantı yollarının da bu kanal üzerinden geçeceğini" söyledi.

Kanal İstanbul projesi için "en büyük hayalim" diyen Erdoğan, proje ile İstanbul Boğazı'ndaki trafiğin azalacağını ve Boğaz'daki riskin en aza indirileceğini belirtti.

Projeyle ne hedefleniyor?

Basına "çılgın proje" ismiyle yansıyan proje, Karadeniz ile Marmara Denizi arasında yapay bir su yolunun açılmasını öngörüyor.

Tasarlanan kanalın uzunluğu 40 kilometre; genişliği 150 metre, derinliği ise 25 metre.

Projenin hayata geçirilmesi halinde, kanalla birlikte İstanbul Boğazı tanker trafiğine tümüyle kapanacak.

İstanbul'da iki yeni yarımada, yeni bir de ada oluşacak.

Kanal İstanbul'un çevresinde kurulacak yeni yerleşim alanı, 453 milyon metrekareyi kapsayacak.

"Yeni Şehir" olarak adlandırılan bu bölgede Kanal İstanbul'un oluşturduğu 30 milyon metrekare dışındaki alanlar şu şekilde paylaştırılacak:

• 78 milyon metrekare üzerine bir havaalanı
• 33 milyon metrekare üzerine Ispartakule ve Bahçeşehir
• 108 milyon metrekare üzerine yollar
• 167 milyon metrekare üzerine imar parselleri
• 37 milyon metrekare üzerine ortak yeşil alanlar

Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği projeyi niçin eleştiriyor?

Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB), Kanal İstanbul projesine öncelikle, "İstanbul'un en önemli su kaynaklarından Sazlıdere'yi yok edeceği" gerekçesiyle karşı çıkıyor.

Konuyla ilgili olarak TMMOB İstanbul İl Koordinasyon Kurulu adına Kasım ayında açıklama yapan Cevahir Efe Akçelik, "Bugün İstanbul, içme suyunun yüzde 70'ini başka illerden karşılamak zorunda bırakılmış bir şehir iken ve Cumhurbaşkanı Erdoğan daha yeni 'İstanbul susuzluğa doğru yürüyor' demişken mevcut su kaynaklarımızın yok edilmesi söz konusu bile olamaz" dedi.

"Kuzey ormanlarını, meraları, tarım alanlarını, tüm hassas ekosistemleri yok edecek bu proje savunulamaz" diye konuşan Akçelik, projenin Anayasa'nın 56. maddesine de aykırı olduğunu savundu.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 56. Madde'sinde, "Herkes sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir. Çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek devletin ve vatandaşların ödevidir" deniyor.

TMMOB, Kanal İstanbul projesinin "üç aktif fay hattının geçtiği bölgeye nüfus ve yapılaşma baskısı yükleyerek afet riskini artıracağını" da kaydediyor.

İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu proje için ne diyor?

İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu, konuyla ilgili yaptığı son açıklamada, Kanal İstanbul için "cinayet projesi" ifadesini kullandı.

Deprem Çalıştayı'nda yaptığı konuşmada projenin çevrenin yanı sıra deprem açısından da riskler içerdiğine dikkat çeken İmamoğlu, "Bu ucube projeyle, ülkenin deprem riski en yüksek bölgesine 8 milyon hapsedilmiş olacak. Deprem anında bu denli yüksek bir nüfusu başka bir coğrafyaya nakledecek hiçbir devlet yoktur dünyada" dedi.

İmamoğlu, projenin şimdilik yaklaşık 75 milyar dolara mâl olmasının öngörüldüğünü ve bunun yerine ülkede birden fazla başka cazibe merkezleri üretilebileceğini söyledi:

"Özetle bu proje İstanbul'a bir ihanet projesi bile değildir. Resmen bir cinayet projesidir. İstanbul için gereksiz bir felaket projesidir. Bu proje bittiğinde İstanbul bitmiş olacak."

"Kanal İstanbul projesinin yüzde 30 civarında su havzalarını yok edeceği, İstanbul için ne kadar gereksiz ve ne kadar riskli bir proje olduğunun da ayrı bir ispatıdır" dedi.

İmamoğlu, yapılan araştırmaya göre, İstanbulluların Kanal İstanbul hakkında neredeyse hiç bilgi sahibi olmadığını da söyledi:

"Etkisi, üreteceği tahribat, neye mal olacağı konusunda, faydaları ve dezavantajları konusunda hiçbir bilgileri yok. Dünyayı, ekosistemi, iklimi, depremi her yönüyle etkileyecek, nüfusu, yapılaşmayı, rantı derin etkileyecek bir konunun yüzeysel geçiştirilip, 'Biz ihaleye çıktık' denecek bir süreç olmadığının altını çiziyoruz."

Son olarak 30 Aralık 2019'da konuyla ilgili bir açıklama yapan Cumhurbaşkanı Erdoğan, Kanal İstanbul'un İstanbul için bir lüks değil, bir ihtiyaç olduğunu söyledi. "Montrö'nün siyasi tehdidine" dikkat çeken Erdoğan, "Kanal İstanbul'u isteseler de istemeseler de yapacağız" dedi.