Kahreden pazarlık: Seks yapmadan balık yok

Victoria Gölü çevresinde çok sayıda Afrikalı kadın geçimini balık satarak sağlıyor. Ama Kenyalı kadınlar satacakları deniz ürünlerini temin edebilmek için erkek balıkçılara bedenlerini satmak zorunda kalıyor.

Geleneksel ticaret
Deutsche Welle Türkçe'de yer alan heber şöyle: Afrika’nın en büyük göllerinden olan Victoria Gölü çevresinde balıkçılık en önemli geçim kaynağı. Tutulan balıkları özellikle kadınlar satıyor. Kadınlar, balıkları Kenya’nın küçük kenti Sindo’da ki balıkçılardan satın alıyor. Ancak balıkçılar çoğu kez ürünlerini sadece para karşılığı satmıyor.

Jaboya ticareti
Perez Anjango da eskiden balık satışıyla uğraşıyordu. Balıkçılar ürünlerine karşılık çoğu kez seks talebinde bulunuyorlarmış. Victoria Gölü çevresinde balık ticareti ile uğraşan kadınların bedenlerini satmak zorunda kalmalarına bir de ad takılmış: "Jaboya". Anjango, "Jaboya" ticaretinde geçirdiği 15 yılı anlattı.

Göl bölgesinde cinsiyet ayrımı
Victoria Gölü etrafındaki balıkçılık ticaretinde kadın ve erkek arasındaki roller de net olarak ayrılıyor. Balıkçılar sabahın erken saatlerinde tekneleriyle göle açılıyorlar. Ancak bu işi sadece erkekler yapıyor.

Balıkları beklerken
Balıkçılar sabahın ilerleyen saatlerinde balıktan döndüklerinde kumsal insanlarla doluyor. Özellikle de kadınlar tutulan balıktan kendilerine düşen payı bekliyor. Balıkçıların ağlarında bir çeşit sardalya balığı olan "Omena" bulunuyor ve hemen satışa çıkarılıyor.

Ahlak dışı fiyat artışları
Bir kovaya 35 kilo Omena balığı sığıyor ve fiyatı da bin Kenya Şilingi (yaklaşık 8,50 Euro). Bu fiyata bir de kadınların bedenlerini satması dahil ediliyor.

Çok insan az balık
Göl çevresindeki nüfus gittikçe artıyor. Göldeki Omena balıklarının nesli ise gittikçe tükeniyor. Bunun gerekçeleri arasında çevre kirliliği, aşırı avlanma ve 1950’lili yıllarda Victoria Levreği’nin gölün balık türlerine dahil edilmesi gösteriliyor.

Özel dostluklar
Kısacası, kadınların balığa erişmesi için balıkçılardan biriyle "dostluk" kurması gerekiyor. Bu da kadınların balıkçılardan biri ile balığa çıkış öncesi ya da sonrasında seks yaptıkları anlamına geliyor. “Özel kadın dostlar“ ise belki biraz daha fazla ya da daha taze balık almayı hak ediyor.

Sorun yayılıyor
"Jaboya" sadece Kenya’ya özgü bir durum değil. Sınır komşusu Tanzanya ve Uganda’da da yaygın. Ve bu durum göl çevresindeki ülkelerde hastalıkların yayılmasına yol açıyor. Bu bölgede HIV oranları yüksek. Çok sayıda kadın ve balıkçıya virüs bulaşıyor ve hatta ölümlere neden oluyor. Geride balıkçıların hiçbir geliri olmayan dul eşleri kalıyor.

Yeni gelir kaynakları
"Jaboya" ilişkisinden ayrılmak zor. Özellikle kadınların bu durumda başka bir işe gereksinimi oluyor. "World Vision" gibi kuruluşlar yeni para kazanma imkanlarını teşvik etmek istiyor. Fotoğraftaki bu kadın göl yakınındaki küçük kent Sindo’da toprak fırın üretiyor.

Çıkış yolu: Bağımsızlık
Perez Anjango ile ailesi kendi balık üretme merkezini kurmuş. Viktoria Gölü yakınlarında yarım tenis kortu büyüklüğünde bir göletleri var. Kızlarından biri balık ticareti ile uğraşıyor. Ama plajlardan uzak duruyor.