Kadınların teleferik direnişi

Sapanca’nın Kırkpınar Mahallesi sakinleri teleferik projesine karşı aylardır mücadele ediyor. Teleferiğin üst istasyonunun olduğu bölgede 30 bungalov, kır restoranı ve kır kahvesi gibi tesisler yer alacak. Bu tesisleri projeyi hazırlayan şirket yapacak ve 25 yıl da işletecek. Alt istasyona bir de otopark yapılacak. Bölge sakinlerinin bu süreçte çadırları kendi ifadeleriyle “sokak ortasına” atıldı, ağaçlar sökülürken canlarından can gitti. 65 yaşındaki Fatma Tıknas, “Bizi o gün öldürdüler ama bu ağaçlar için ölmeyeceğiz kızım. Bu ağaçlar kaç yılda yetişiyor biliyor musun” diye soruyor. 

Sapanca Belediyesi teleferik projesi için 2018 yılının ağustos ayında ihaleye çıktı. Kırkpınar Mahallesi’nden başlayan Teleferik Projesi 25 yıl süreli yap-işlet-devret modeliyle Bursa Teleferik AŞ tarafından alındı. Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü projeyi “Çevresel Etki Değerlendirmesi” sürecinden kapsam dışı bırakılmış. 

ATATÜRK VURGUSU

Bölge sakinlerinin projeye karşı başlattıkları mücadeleye tanık olmak için teleferik alt istasyonunun karşısında kurdukları çadıra gidiyoruz. Kırkpınar Mahallesi lüks villalarla çevrilse de köylüler hâlâ eski evlerinde yaşamını sürdürüyor. Çadıra ulaştığımızda mahallenin kadınları karşılıyor bizi. Bölge sakinleri çadırın bir tarafına ulu önder Mustafa Kemal Atatürk’ün posterini asmış.

Alt istasyonun yapıldığı arazide “Afet Sonrası Toplanma Yeri” tabelası asılı. Arazinin bir kısmı köylülerin dedeleri tarafından 1945 yılında yeşil alan olarak kalması için şartlı bağışlanmış ancak o arazide şimdi proje için ağaçlar sökülüyor. 

İlk olarak sohbete 65 yaşındaki Fatma Tıknas’a Atatürk posterini sorarak başlıyoruz. Tıknas, “Atatürk toprağa kıymet veren bir kişiydi, Atatürk 1 metre toprak için kaç şehit verdi? Biz şimdi rahat huzur içinde yaşıyorsak Atatürk’ün sayesinde yaşıyoruz. O savaşlar kendiliğinden kazanılmadı. Mücadele edip de kazanıldı, bunlar hazırı yemeye başladılar. Yani bu ormanı kesip bizi oksijensiz bırakarak ne ellerine geçecek” diye soruyor.

‘UYUYAMIYORUZ’

78 yaşındaki Hamide Ceylan da 17 yaşından beri bu köyde. “Bu bize yapılacak bir hareket değil kızım” diye söz başlıyor. “Ağaçlar sökülürken ne hissettiniz” diye sorunca da “Canımın çıktığını hissettim. Bir ağaç 20 senede anca yetişiyor. Sonuna kadar buradayız” diyor. 64 yaşındaki Sabriye Tatan’ın evi de teleferik projesinin alt istasyonuna sadece 12 metre uzaklıkta. Tantan 40 senedir bu meydanı gördüğünü belirterek “Proje başladığından beri gece uyku uyumuyoruz, yemek yiyemiyoruz” ifadelerini kullanıyor. 57 yaşındaki Kırkpınar Çevre ve Doğa Sporları Kulübü Başkanı Hüsamettin Koçlu ise “Amacımız bu yeşilliği korumak. Teleferikle turizm olacağını inanmıyoruz” diyor.

Çadırın ardından teleferik projesinin güzergâhı doğrultusunda arazi araçlarıyla ormanlık alana sapıyoruz. Yol boyunca sık upuzun ağaçların arasında yükseklik arttıkça Sapanca Gölü görünüyor. Burada bölge sakini Alper Kesen’e ses kayıt cihazını uzatıyoruz:

‘MASUM DEĞİL’

“Burada oluşacak tahribat bahsedildiği gibi masum değil. 508 ağacın söküleceği de bize gerçekci gelmiyor. Ayrıca teleferik alanları direkleri dikileceği zaman sadece ayaklardaki ağaçlar kesilecek deniyor. 2009 yılında kablolu taşıyıcılar yönetmeliğine göre teleferik ve bunun gibi kablolu taşıyıcıların geçeceği alanın muhakkak ulaşılabilir bir alan olması gerekiyor. Hepsi dikkate alındığında bu ağaçların kesilmeden bunun yapılabilmesi eşyanın tabiatına aykırı” diyor.

BAŞKAN ÖZEN: KESİLECEK AĞAÇ CüZİ BİR MİKTAR

Gazetemize konuşan Sapanca Belediye Başkanı Özcan Özen proje hakkında bilgi verdi. Özen projeyi savunarak “Anlaşmaya göre şirketin 25 yıl süreyle kullanım hakkı olacak. Ayrıca Sapanca Belediyesi’ne yıllık en az 800 bin lira zarar etse dahi şirket para ödeyecek. 25 yıl şirkette kalacak. 25 yıl işletilecek. 25 yıl süre sonra alanı işletebilecek halde bize teslim edecek. Sapancamıza aslında teleferiğin yapılması turizm etkinliği açısından çok iyi bir şey” dedi. Özen, mesire alanında 508 ağacın sökülerek, ormanın içinde başka yere ekileceğini belirtti. Teleferik ayakları için kesilecek ağaçların sayısını sorduğumuzda ise Özen “Sadece 2 ayak için ağaç kesilecek, o da çok cüzi” yanıtını verdi. Teleferik ayakları için 14 ağacın kesileceği kaydedildi. 

‘PROJEYİ İSTEMİYORUZ’

75 yaşındaki Hidayet Ceylan da doğma büyüme Kırkpınarlı. O da teleferik projesini istemediklerini yineleyerek “Bizi göçebe gibi oradan buraya sürüyorlar bu yaşta. İçim söküldü ağaçlar sökülürken. Fenalaştım, ilaç içtim, geldim. Üzülüyoruz. Şimdi 3 ağaç söküldü. Yarın diğerleri sökülünce ne olacak? Bize gelince biz dağa çıkıp bir çalı kesemiyoruz şu ormanda. Çalı sürpürgesi yapmak için bir çalı kessek bizi yakalıyorlar” ifadelerini kullanıyor.

‘RANT BİRLİĞİ SUÇ İŞLİYOR’

TMMOB bileşenleri adına Makina Mühendisleri Odası Sakarya İl Temsilcisi Salim Aydın da projeye ilişkin hazırladıkları teknik raporu açıkladı. Aydın özetle, “Atalarımızdan devraldığımız topraklarımızı, çocuklarımıza daha güzel bir Kırkpınar ve Mahmudiye özlemiyle bırakma niyetimiz, bu seferde Sapanca Belediyesi ile Bursa Teleferik AŞ’nin rant işbirliğinin hezimetine uğratılmaya çalışılıyor. Projenin ÇED raporu (olumlu/olumsuz) bulunmamaktadır. Hal böyle iken inşaat ruhsatı verilmesi ve inşaata başlanması yasalar önünde suçtur. İlk etapta bin 400 metre olarak ‘sadece teleferik hattı’ hesaplanan alanda yaklaşık 5 bin adet karaçam, sarıçam, kayın, kestane ve gürgen türlerinden oluşan orman ağaçlarının kesimi yapılacaktır. Yapılacak olan konaklama yerleri, turistik tesisler, kumanda merkezleri ile birlikte bu kıyım 20 bin adede kadar çıkabilecek, ilerleyen yıllarda Sapanca’nın diğer bölgelerinde olduğu gibi bölge imara açılarak betonlaşma bir kat daha artacak” dedi.