Joyce, ölümünün 71'nci yıl dönümünde anılıyor

İrlandalı yazar James Joyce (1882-1941), ölümünün 71'nci yıl dönümünde anılıyor.

James Joyce, 71 yıl önce bugün Zürih'te hayata veda etti ve aralarında Ulysses'in de bulunduğu önemli eserleri dünya edebiyatına miras bıraktı.

İrlanda'nın bir diğer öncü yazarı Flann O'Brien (asıl adıyla Brian O'Nolan), Ocak 1941'de Irish Times gazetesine Myles na gCopaleen takma adıyla yazdığı köşesinde, çağdaşı Joyce'un kaybını tarih kayıtlarına şu sözlerle geçirdi:

"Büyük İrlandalı yazar James Joyce'un ölümü bizlere büyük keder verdi. Ölümü sanat dünyasında büyük bir boşluk bıraktı. Zaman geçtikçe bu yazarın ünü büyüyecek, bu ülkede ona duyulan saygı artacak ve insanlar edebiyatın ne olduğunu anlayacaktır."

"Üçüncü Polis" adlı romanı geçen yıl Türk okurla buluşan Flann O'Brien, bilindiği kadarıyla James Joyce'un okuduğu son romanın, At Swim-Two-Birds'ün de yazarıydı.

Hangisi balmumu, hangisi gerçek?

Joyce anısına Dublin'de düzenlenen etkinlikler arasında, Ulusal Balmumu Müzesi'nin ilginç etkinliği öne çıkıyor.

Ünlü yazarın balmumu heykelinin de bulunduğu müzeyi bugün ve hafta sonunda ziyaret edenler, karşılarında Joyce'un roman karakterlerini bulacak.

Ziyaretçiler, müzenin dört bir yanına yerleştirilmiş karakterlerden bazılarının aniden canlanışına tanık olacak ve oyuncuların canlandırdığı roman kahramanlarıyla sohbet etme olanağı bulacak.

Büyük sürpriz, James Joyce'un da balmumu görünümünden sıyrılıp "canlı" haliyle ziyaretçilerin karşısına çıkıvermesi olacak.

2012'nin önemi

James Joyce anısına bu yıl düzenlenecek etkinlikler, ünlü yazarın hayattayken yayımladığı eserler üzerindeki telif kısıtlamalarının 1 Ocak 2012 itibariyle kaldırılmış olması açısından önem taşıyor.

Ulysses, Dublinliler, Sanatçının Bir Genç Adam Olarak Portresi, Sürgünler ve Finnegans Wake'in Avrupa'da yayımlanması, sahneye konulması, bu eserlerden alıntı ve uyarlamalar yapılması için, "kısıtlayıcı" tutumuyla tanınan torun Stephen Joyce'un izni artık gerekmiyor.
Telif hakkı koruma süresinin, yazarın ölümünün üzerinden 70 yıl geçmesiyle birlikte dolması, Joyce'un eserlerini yaşatmaya çalışan sanat çevrelerinin işini kolaylaştıracak önemli bir gelişme olarak değerlendiriyor.

Joyce'un yolculuğu

James Augustine Aloysius Joyce, 2 Şubat 1882'de Dublin'de dünyaya geldi.

Üniversite eğitimini University College Dublin'de (UCD) modern diller alanında tamamlayan genç Joyce, 1902'de Paris'e taşındı, ancak bir yıl sonra annesinin rahatsızlığı nedeniyle Dublin'e dönmek durumunda kaldı.

İrlanda'da bir yıl kadar yaşayan ve burada müstakbel eşi Nora Barnacle ile tanışan Joyce, ömrünün büyük kısmını İtalya, Fransa ve İsviçre'de geçirdi. Annesinin ölümünden sonra Dublin'e dört kez daha gelen Joyce, 1912'deki son ziyaretinin ardından İrlanda'ya bir daha ayak basmadı.

İlk öyküleri 1904'te İrlanda'da çıkan bir dergide yayımlandı. Öykü derlemesi Dublinliler 1914'te, ilk romanı Sanatçının Bir Genç Adam Olarak Portresi 1916'da, tek oyunu Sürgünler 1918'de, baş yapıtı Ulysses 1922'de, Finnegans Wake adlı romanı 1939'da basıldı.

Zürih'te 13 Ocak 1941'de hayata veda eden James Joyce, "yüzyıllarca tartışılacak muammalı eseri" Ulysses ile ölümsüzlüğe kavuştu. Bu zorlu yapıt Türkçe'ye, Nevzat Erkmen tarafından çevrildi.