İyileşmek için değiştirmek hakkın

İyileşmek, insanın ruhsal ve bedensel bir hastalığının şifa bulması, sağlıklı olması hali... Sanırım ne basitinden budur. Bir insanın bir hastanın en doğal hakkı iyileşme hakkı değil mi... Ve yine en basitinden bir yılı aşkan bir süredir toplum olarak mücadele ettiğimiz pandemi gözönüne alınırsa  bir an önce iyileşmek için ne gerekiyorsa yapmalıyız. Pandemi içinde bulunduğumuz sağlıklısız durumlardan yalnızca biri ve aşısı da bulunduğuna göre iyileşmemiz an meselesi... Ama keşke sıkıntımızı sadece o olsa...

Çeşitli okumalar yaparken sağlık hizmetlerine ulaşmak açısından önemli bir hakka vurgu yapılığını gördüm. 1 Ağustos 1998 yılında yayımlanan  23420 sayılı Resmi Gazetede bir yönetmelik yayımlanıyor: Hasta Hakları Yönetmeliğ. Yönetmelik genel olarak, temel insan haklarının sağlık hizmetleri sahasındaki yansıması gibi. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda, diğer mevzuatta ve milletlerarası hukuki metinlerde kabul edilen "hasta hakları"nı somut olarak göstermek ve insan haysiyetine yakışır şekilde herkesin "hasta hakları"ndan yararlanabilmesini öngörüyor. Hastanın, hak ihlallerinden korunabilmesine ve gerektiğinde hukuki korunma yollarını fiilen kullanabilmesine dair usül ve esasları düzenliyor.

Yönetmelik; sağlık hizmeti verilen resmi ve özel bütün kurum ve kuruluşları, bu kurum ve kuruluşlarda veya bunların dışında hizmete katılan her kademedeki ve unvandaki ilgilileri ve hizmetten yararlanma hakkını haiz bütün kişileri kapsıyor. Ve, Sağlık Hizmetleri temel kanunu ve Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 355 inci ve 508 inci maddelerine dayanıyor.

SEÇME VE DEĞİŞTİRME

Sağlık hizmetlerine ulaşma hakkı açısından önemli hakların yanı sıra sağlık personelini seçme ve değiştirme hakkı dikkat çekiyor. Hastanelerden alınan hizmetlerde hastaların hekimlerini seçebilmesini öngörüyor.

Hasta hakları yönetmeliğinin 9. maddesi hastaya talebi halinde, kendisine sağlık hizmeti verecek veya vermekte olan tabiplerin ve diğer personelin kimlikleri, görev ve unvanları hakkında bilgi sağlama, mevzuat ile belirlenmiş usullere uyulmak şartı ile hastanın, kendisine sağlık hizmeti verecek olan personeli serbestçe seçme, tedavisi ile ilgilenen tabibi değiştirme ve başka tabiplerin konsu¨ltasyonunu istemek hakkı veriyor.  Ama çok önemli bir başka hak daha veriyor: Değiştirme hakkı...

Yönetmeliğe göre mevzuatın öngördu¨ğu¨ usul ve şartlara uyulmak şartı ile hastaların sağlık kurum ve kuruluşunu seçme ve seçtiği sağlık kuruluşunda verilen sağlık hizmetinden faydalanma ve bulunduğu kuruluşu değiştirme hakkı var. Hatta hasta acil durumlarda sevk zincirine uymuyorsa bile ücret ödemeden değiştirme hakkını kullanabilir.

İRADE GÖSTERMEK GEREK

Gerek tek tek bireyler olarak gerek toplum olarak büyük oranda kendimizi sağlıksız hissettiğimiz ortamlar içinde buluyoruz. Yaşı 40'ı aşanlar hatırlayacaktır. Pazar günleri televizyonda pazar konserleri olurdu. Şimdi, organize bir suç şebekesi lideri özellikle yaşı 40'tan küçük olanları pazar buluşmalarına çağırıyor. Hazırladığı mafya, ticaret ve siyasetin kirli ilişkilerini anlatan, zaman zaman esprili bir hal de alan videoları yayımlıyor. Kirli para transferleri, kirli ilişkiler isim isim ortalağa saçılıyor. Ama ne bir soruşturma ne bir kovuşturma... Soruşturmalar yalnız anlatılanlarla örtüşen olayları belgeleriyle, fotoğraflarıyla yazan gazetecilere açılıyor.

Bu kirli ilişkilerin nasıl son bulacağını her kanalda anlatmaya çalışan Prof. Ersan Şen, "Eğer halk bu ilişkilerin ortaya çıkarılmasını isterse, bunu her fırsatta ortaya koyarsa, bu ilişkiler açığa çıkarılmak ve cezalandırılmak zorunda kalır"  diyor. Yani Şen'e göre bu kirli ortamdan kurtulmanın yolu, değişim isteğini açıkca ortaya koymaktan geçiyor. Yani eğer hayatımızda bir şeyleri iyileştirmek istiyorsak değiştirmeye başlamak gerek. Zaten ne demiş büyüklerimiz: Tedbili mekanda ferahlık vardır...

Artık giydiğimizde kendimizi iyi hissetmediğimiz giysiyi, içinde rahat hissetmediğimiz evi, açısını beğenmediğimiz koltuğu ve hatta o koltukta oturanları değiştirmek, iyileşmemiz için kullanmamız gereken bir hak...