İstanbul Modern'de Şahin Kaygun filmleri

İstanbul Modern Sinema’da 25-28 Aralık tarihleri arasında Şahin Kaygun’un yönetmenlik yaptığı ve sanat yönetmenliğini üstlendiği aralarında “Afife jale”, “Dolunay” ın da bulunduğu filmleri gösteriliyor.

cumhuriyet.com.tr
 
İstanbul Modern Sinema , Fotoğraf Galerisi’nde yer alan   “Şahin Kaygun”  sergisine paralel, Kaygun’un  sanatsal ve kişisel dünyasının izlerinin görüldüğü altı filmden oluşan bir program sunuyor. Fotoğraflarında sinematografik anlatının yoğun olarak hissedildiği Şahin Kaygun, çok yönlü sanatçı kişiliğini “sanatların en yoğun biçimde buluştuğu nokta” dediği film sahnesinde yansıtıyor.
 
Kaygun, 1980’lerin Türkiyesi’nde ilk yönetmenlik deneyimlerinden önce senaryolar yazdı. “Dul Bir Kadın”, “Adı Vasfiye”, “Aaahh Belinda”, “Anayurt Oteli” gibi başarılı filmlerin sanat yönetmenliğini yaparak Türkiye’de sinemaya estetik-biçim yönünden yeni bir plastik anlayış kazandırdı. Filmdeki resimlerden sekansların fotografik gücüne, Kaygun’un çok yönlü sanatçı kimliğinin etkisi 1987’de “Dolunay” filminin yönetmenliğini yaparken daha güçlü bir şekilde hissedilir. Burçak Evren, Şahin Kaygun’un “Türk sinemasının gereğinden fazla konuşkan olduğu bir dönemde görüntünün dilini kullanarak ezberi bozmanın üstesinden geldiğini”belirtir.  Eleştirmen Alain Bellet ise, “Egzotizm ve iyi duygularla yüklü folklorik Türkiye, sahneyi terk ediyor” diyerek yabancıların etnik susuzluklarını bileyen yönetmenlerden sonra Kaygun’un filminin salt var oluş sorununu görkemli bir şekilde ele aldığına değinir.
 
25-28 Aralık  tarihleri arasında İstanbul Modern Sinema’da gösterilecek programda;  Atilla Dorsay ’ın “Sinemamıza auteur olma yönünde ilerleyecek ‘farklı’ ve has bir sinemacının geldiğine” inandığını belirttiği Şahin Kaygun’un ilk yönetmenlik deneyimi 1987 yapımı  “Afife Jale”  ve 1988 Cannes Film Festivali’nde  “Eleştirmenlerin Haftası” seçkisinde yer alan 1987 yapımı  “Dolunay”  filmlerinin yanı sıra, Şahin Kaygun’un sanat yönetmenliği yaptığı  Atıf Yılmaz’ ın  “Dul Bir Kadın”, “Adı Vasfiye”, “Aaahh Belinda”  ve  Ömer Kavur ’un  “Anayurt Oteli”  filmleri yer alıyor.
 
Dul Bir Kadın, 1985
Türkiye | DVD, Renkli, 87’ | Türkçe
Yönetmen: Atıf Yılmaz
Oyuncular: Müjde Ar, Nur Sürer, Yılmaz Zafer, Deniz Türkali
Eşini yeni kaybeden Suna, toplumun sosyete tabir ettiği kesim içerisinde sakin bir hayat sürmektedir. Bir yandan insanlara ayak uydurmaya çalışırken, bir yandan da sıkılmaya başlamıştır. Günün birinde tanıştığı fotoğraf sanatçısı Ergun ise onu bu yaşamından koparıp daha cesur ve daha özgür bir hayata doğru sürükleyecektir.
 
Adı Vasfiye, 1985
Türkiye | DVD, Renkli, 84’ | Türkçe
Yönetmen: Atıf Yılmaz
Oyuncular: Müjde Ar, Aytaç Arman, Macit Koper
Bir pavyon şarkıcısıolan Sevim Suna’nın gerçek adıVasfiye’dir. Vasfiye’nin portresi, onu tanımış olan dört erkeğin gözünden peş peşe çizilir. Vasfiye'nin çocukluğu, ilk gençliği, sevdaları, evlilikleri, çektiği acılar, mutlulukları, kısaca tüm bir yaşam öyküsü, ilk bakışta birbirine benzemeyen ama temelde ortak özellikler taşıyan erkeklerin bakışıyla perdeye yansır. Necati Cumalı'nın beş hikayesinden Barış Pirhasan eliyle uyarlanan “Adı Vasfiye”, birçokları tarafından Atıf Yılmaz'ın "sosyal içerikli fantastik sinemasının” ilk örneği olarak tanımlanır.

Anayurt Oteli, 1985
Türkiye | DVD, Renkli, 94’ | Türkçe
Yönetmen: Ömer Kavur
Oyuncular: Macit Koper, Şahika Tekand, Orhan Çağman
Yusuf Atılgan'ın romanının son derece yaratıcı bir uyarlaması olan bu büyülü gerçekçilik filmi, yalnızlık ve kişinin iç dünyasıüzerine iz bırakanbir psikolojik öykü anlatıyor. Anadolu taşrasında küçük bir otel işleten Zebercet’i günün birinde bir kadın ziyaret eder. Geçirdikleri birgünün ardından kadın tekrar geleceğini söyler ve Zebercet bekleyişe geçer. Baskıların olduğu bir toplumda yer edinememenin melankolik anlatısı olan bu sosyo-psikolojik film, hem bir “auteur” filmidir hem de 1980 darbesiyle karakter sinemasına yönelen Türk sinemasının öncülerinden kabul edilir.
 
AAAHH Belinda!, 1986
Türkiye | DVD, Renkli, 100’ | Türkçe
Yönetmen: Atıf Yılmaz
Oyuncular: Müjde Ar, Macit Koper, Yılmaz Zafer, Güzin Özipek
Serap orta sınıf yaşam biçimini yadırgayan ve geleneksel aile düzeninden uzak durmayı isteyen bir tiyatro oyucusudur. Bir şampuan reklamında sıradan bir ev kadını olan Naciye’yi oynarken, birden gerçek kimliğini yitirip kendini Naciye olarak bulur. Sanat yönetmenliğini Şahin Kaygun’un yaptığı film, sıradan hayatın akışı içinde açtığı kapıyla sosyal gerçeklik ve fanteziyi iç içe geçirerek toplumsal gerçekçi sinema anlatımında bir farklılık arıyor.
 
Afife Jale, 1987
Türkiye | DVD, Renkli, 89’ | Türkçe
Yönetmen: Şahin Kaygun
Oyuncular: Müde Ar, Tarık Tarcan, Macit Koper, Alev Sezer
Türk, Müslüman kadınlarının sahneye çıkma yasağı olduğu Osmanlı döneminde Afife Jale, sahneye çıkmayı başarmış ilk tiyatro oyuncusudur. Tüm zorluklara rağmen mesleğine devam etmek istese de, yoğun baskılar ve yaşadığı ilişkiler sonucu ruh sağlığı bozulur ve yaşamının geri kalanını akıl hastanesinde geçirmek zorunda kalır. Osmanlı dönemi baskıcı rejiminin toplum üzerindeki etkilerine gerçek bir hayat hikayesi üzerinden değinen drama, Şahin Kaygun’un ilk yönetmenlik deneyimidir.

Dolunay, 1987
Türkiye | DVD, Renkli, 100’ | Türkçe
Yönetmen: Şahin Kaygun
Oyuncular: Macit Koper, Aslı Altan, Kenan Bal
Biriçim, severek evlendiği kocasıyla bir türlü mutluluğa ulaşamamıştır. İçinde bulunduğu depresyon nedeniyle resme olan aşkından bile uzaklaşmaktadır. Kendisinin dahi ne aradığını bilemeyen Biriçim’in hayatı,evlerine gelen bir konukla değişir. Varoluşçu bir sorunsalı irdeleyen “Dolunay”, kapalı bir alanda, bireysel krizler, boşluklar ve taşıdığı tuhaf melankoliyle 80’ler sinemasının iyi bir temsilidir de. 1988 Cannes Film Festivali’nde  “Eleştirmenlerin Haftası”  “Eleştirmenlerin Haftası” (Semaine Internationele de la Critique Française)  (seçkisine dahil edilir.