İstanbul ihaneti devam ediyor

Bir ihanetin anatomisi

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, İstanbul’daki kent dokusunun bozulduğunu itiraf ettiği konuşması, hâlâ tartışılıyor. Erdoğan “Bizim evlerimiz genişlese de gönüllerimiz daralıyor. Binalarımız yükseldikçe ufkumuz kararıyor” diyerek İstanbul’a ihanet ettiklerini, kendisinin de bundan sorumlu olduğunu söyledi. Peki İstanbul niye korunmadı? 3. Köprü’den, 3. Havalimanı’na, 16.9 kulelerinden Çamlıca Camisi’ne kadar işte İstanbul’u tanınmaz hale getiren projelerin tablosu.

Yatay mimarinin hâkim olduğu Tarihi İstanbul’da son 20 yıl içinde dikey mimarı hakimiyet kurdu. İmar ve yükseklik izni verilen gökdelenler bir bir İstanbul’un birçok semtinde yükseldi. İşte o 'ihanet'lerden başlıcaları:

16/9 hançerleri: Zeytinburnu’nda 16/9 kulelerinin bulunduğu arazi deprem toplanma alanıyken 18 Mayıs 2007 tarihinde AKP’ye yakınlığı ile bilinen Mesut Toprak’a satıldı. Toprak buraya İstanbul’un tarihi silüetine bir hançer gibi saplanan 27, 32 ve 36 katlı 3 blok yaptı. Mahkeme blokların tıraşlanması için karar verdi. Ancak hâlâ tıraşlanmadı.

Zorlu Center: Zorlu Center da Zincirlikuyu’daki eski karayolları arazisine ‘siluet tartışmaları’ odağında kentin en tartışmalı projelerinin başında geliyor. Dönemin Bakanı Erdoğan Bayraktar’ın proje için ‘hançer’ demişti.

Torunlar: Mecidiyeköy’de deprem toplanma alanı olarak da görünen Ali Sami Yen Stadyumu 2011 yılının Nisan ayında yıkıldı. Yerine 42 ve 36 katlı konut ve ofis ağırlıklı 2 gökdelen yapıldı.

Ataköy kuleleri: Bakırköy ilçesi, Ataköy sahilinde, Zeytinlik Mahallesi’nde bulunan sahilde yapılaşmaya açılarak bölge sakinleri denizden uzaklaştırıldı. Tescilli Baruthane Yapılar Topluluğu’nun bulunduğu 412 bin metrekarelik arazi, Emlakbank ve TOKİ arasında imzalanan 14 Aralık 2001 tarihli protokolle TOKİ’ye devredilmişti. ‘Turizm alanı’ ilan edilen arazi parsellere bölündü. Otel, AVM, akaryakıt istasyonu, rezidans ve benzeri fonksiyonlar tanımlandı. Arazide çok katlı kuleler yükseldi.

3. Köprü ve 3. Havalimanı: 3. Köprü ve 3. Havalimanı İstanbul’un orman ve tarım alanlarına zarar verdi. 2013 yılında Garipçe köyünde ayakları için temeli atılan 3. Köprü ve yolları İstanbul’un akciğeri olan Kuzey ormanlarına darbe vurdu. 2015’te temeli atılan 3. Havalimanı’nın bir bölümü ise İstanbul Arnavutköy’ün tarım arazileri üzerine yapılıyor.

SİT’e Çamlıca Camii: Doğal sit alanı olan Çamlıca Tepesi’ne yapılan 6 Ağustos 2013 tarihinde temelleri atılan cami geçen yıl ibadete açıldı. Camiye giden yollar üzerinde yer alan taşınmazlar için de Bakanlar Kurulu’nun 4 Ocak 2016’da tarihinde acele kamulaştırılması kararı alındı. Ayrıca cami için bir de tünel yapılıyor. Çamlıca TV Kulesi de caminin yakınına yapılıyor. 53 kattan oluşacak betonarme kulenin 220 metre yüksekliğinde her bir katı 4,5 metre yüksekliğinde olacak. Kulenin üzerine 165 metre uzunluğunda konulacak antenle birlikte toplamda 365 metre yükseklikte olacak. İnşaatı süren kule şu anda İstanbul’un birçok yerinde görünüyor.

Taksim harabe oldu

Taksim’in sembollerinden ve bölgenin tek yeşil alanı Gezi Parkı’na Topçu Kışlası yapılmak istendi. 2013 yılında parkı korumak için Gezi direnişi oldu. Park şimdilik kurtarıldı ancak Taksim Meydanı ve İstiklal Caddesi düzenleme projesiyle daha da yaşanmaz hale geldi ve betonlaştı. Cadde üzerinde hizmet veren nostaljik tramvay da geçici olarak kaldırıldı. Caddenin yerli esnafı ise tek tek kepenk kapattı. Eski sinemalar yerine AVM açıldı. Caddede hala iş makinaları çalışıyor. Yağan sağanak yağmurlardan sonra ise cadde göle dönüşüyor.

Her yerimiz dolgu

İstanbul Boğazı 1956’da Emirgân-Sarıyer sahil yolunun genişletilmesiyle doldurulmaya başladı. Ancak boğaza ilk kez AKP döneminde bu denli dolgu yapıldı. Yenikapı ve Maltepe miting alanları denize dolgu yapılarak inşa edildi. Kabataş sahiline yapılan Martı Projesi’nde denizin bir kısmı dolduruluyor. Birçok ilçeye kazıklı yollar yapıldı. Boğaz’da 266 bin 100 metrekarelik alanda dolduruldu. Boğaz 4 ile 27 metre arasında daraldı. Hâlâ da dolgu çalışmaları sürüyor.

Galataport: Karaköy ve Tophane’yi birbirine bağlayan bölgede planlanan tartışmalı Galatport Projesi de tüm hızıyla sürüyor. Proje kapsamında Karaköy Sahili’nin 1200 metrelik şeridinde otel, restoran, cafe ve mağazalar yapılacak. Önce limanın Karaköy bölgesinde bulunan tek ve iki katlı yolcu kabul ve pasaport işlemlerinin yapıldığı eski binalar ve antrepoların yıkım işi tamamlanmıştı. Daha sonra yenileme ve güçlendirme yapılması planlanan Tarihi Karaköy Ana Yolcu salonu da yıkıldı. Ardından, yolcu salonunun komşuluğunda bulunan 1’inci derece tarihi bina olan Paket Postanesi aynı proje kapsamında yıkıldı.

Yassıada ve Sivriada: Tarihi özelliği bulunan Yassıada 1. derece doğal ve tarihi, 3. derece arkeolojik sit alanı olarak geçiyor. Yassıada önce imara açıldı sonra da otel ve kongre merkezi olmak üzere inşaatı başladı. İnşaattan öncesi ve sonrası fotoğraflarının ardından adayı tanımak mümkün değil. Yapılaşma ise tüm hızıyla sürüyor. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı son olarak adaya ilişkin askıya çıkardığı yeni imar planında da “kayalık” olarak görünen alana bile imar vererek liman alanı statüsüne getirdi. Yassıada’dan sonra Sivriadada geçen günlerde imara açıldı.

Külliyede çatlak: Üsküdar Meydan Projesi kapsamında İBB tarafından denizi doldurmak için kazık çakma işlemi sırasında Mimar Sinan tarafından inşa edilen ve yaklaşık 450 yaşında olan Şemsi Paşa Külliyesi’nin duvarlarında çatlaklar oluştu.