'İşkenceci polisler korunuyor'

Meclis İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu bünyesinde, Engin Çeber'le ilgili oluşturulan alt komisyon karakollardaki incelemelerini tamamlayarak, incelemelerini rapor haline getirdi.

Raporda 7 Ekim 2008 tarihinde cezaevinden sevk edildiği Şişli Etfal Hastanesinde tedavi altındayken, 10 Ekim 2008 tarihinde ölen Engin Çeber'in, 11 Ekim 2008 tarihinde yapılan otopsisinde vücudunda oluşan tüm yaraların ve ölüme yol açan beyin kanamasının ölümünden 4-5 gün önce meydana geldiğinin anlaşıldığı vurgulanarak şöyle denildi:
"Engin Çeber ile ilgili otopsi raporunda belirtilen künt travma sonucu meydana geldikleri saptanmış olan yaraların kaba dayak olarak bilinen işkence yöntemi bulguları ile uyumlu olduğu göz önünde tutulduğunda, Engin Çeber'in otopsi tarihinden 4-5 gün önceki 6-7 Ekim 2008 tarihinde künt bir cisimle kafasına vurulması ve bu şekilde dayak atılması sonucu işkence yapılarak beyin kanamasına neden olunması neticesinde bulunduğu Cezaevinde işkence yapılarak öldürüldüğü değerlendirilmektedir. İncelemeler sırasında karakolların içinde depo ve eklerinde herhangi bir işkence aleti ve işkence yapıldığına dair somut bulgulara rastlanmamıştır."

"Parmak izleri vermedikleri için polis zor kullanmak zorunda kaldı"

Çeber ve arkadaşlarının nezarethanede bulundukları sıradaki MOBESE kamera görüntüleri ile Olay Yeri İnceleme Büro Amirliğinde alınan CD görüntülerinin de incelendiği ifade edilen Raporda, Çeber ve arkadaşlarının parmak izi vermemek için direndikleri, slogan attıkları, bunun üzerine de polisin şahısları yerden kaldırarak bedeni güç kullanmak suretiyle zor kullanmak durumunda kaldığı vurgulandı.

Raporda "Polisin nezarethaneye alma ve nezarethanede bulundukları süre içinde Çeber ve arkadaşlarına eziyet ve işkencede bulunduğuna dair herhangi bir iz ve emare tespit edilmemiştir."denildi.

"Polislerinde doktor raporları mevcut"

Raporda Engin Çeber, Özgür Karakaya, Aysu Baykal ve Cihan Gün' ün gerek gözaltına alınmaları gerekse diğer işlemlerinin yapılması esnasında görevli polislere mukavemet etmeleri sonucunda polislere vermiş oldukları zararlarla ilgili de polislerin doktor raporlarının olduğu belirtildi.

"Orantılı bir güç kullanıldığı kanaati oluştu"

Engin Çeber, Özgür Karakaya, Aysu Baykal ve Cihan Gün'ün DHKP/C ve örgütün lideri kabul edilen Dursun Karataş'ın 'sorguda çözülmeme, gözaltında direnme, zorluk çıkarma ve polisle çatışma' şeklindeki talimatlarına uygun davrandığı belirtilen raporda, ilgili isimlerin bu tutumlarına karşı polisin kanunun kendilerine tanıdığı sınırlar içinde orantılı bir güç kullanmış olduğu kanaatine varıldığı kaydedildi.

"İfade alma işlemi sesli ve görüntülü olarak kayıt altına alınmalı"

Raporda, AB'ye giriş süresince Türkiye'nin işkence ve kötü muamele iddialarının konuşulduğu bir konumdan kendisini sıyırması gerektiğine işaret edilirken, kötü muamelenin önlenmesinde en önemli düzenlemelerden birisinin ifade alma işleminin sesli ve görüntülü olarak kayıt altına alınması olduğu vurgulandı. Raporda "Kolluğun her işleminin kayıt altına alındığı bir ortamda, kötü muamele anlamına gelen fiziksel ve psikolojik müdahalelerin yapılması mümkün olmayacaktır. Mümkün olsa bile, failinin tespiti kolay olacaktır. "denildi.

"Zor kullanma her olayda son çare olmalı"

Raporda, zor kullanma yetkisinin her olayda en son çare olarak kullanılması gerektiğine de dikkat çekilerek, zor kullanmadan önce kolluk kuvvetlerinin kişiyi işbirliğine davet etmesi, zor kullanmamak için her yolu denemesi ancak bundan sonra bu yetkinin kullanılması gerektiği belirtildi.
Raporun öneriler kısmında ise "Kolluğun kontrolündeki bir kişinin vücudunda meydana gelen yara ve bere izlerinin nasıl meydana geldiğini açıklamak idarenin görevidir. Bundan dolayı kolluk amirleri nezarete alınan kişilerde bu tür yara ve bere izlerinin olup olmadığını bizzat kontrol etmeli ve bu tür emareler var ise nedenlerini araştırıp sorumlular hakkında derhal işlem başlatmalıdır. İşkence ve kötü muamele iddialarının soruşturulmasında soruşturmayı yürüten yetkililer kötü muamele iddiaları konusunda polis veya güvenlik güçleri mensuplarını sorgulamaktan veya ifadelerini almaktan kaçınmamalıdır. Cumhuriyet savcıları, güvenlik güçlerinin kusurlarını görmezden gelen bir tutum içinde olmamalı ve onların hatalı uygulamalarına ilişkin iddiaları göz ardı veya dikkate almamazlık etmemelidir. Cumhuriyet savcıları, işkence iddiaları ve yaşam hakkı ihlali konusunda adli tıp delilleri de dahil olmak üzere, bağımsız ve teyit edici delilleri elde etmeye çalışmalı ve bu konuda bizzat gayret göstermelidir. Cumhuriyet savcıları, başvurucular veya tanıklardan ifade alınması sürecinde herhangi bir gecikme olmasına izin vermemeli, kötü muamele şikâyetleri ve gözle görülen kötü muamele izleri karşısında derhal harekete geçmelidir." denildi.

Dava çok ceza alan yok

Raporun sonuç kısmında 2003-2008 yılları arasında İstanbul polisi hakkında işkence iddiasıyla ilgili olarak başlatılan adli işlemler konusunda da bilgi verildi.

Buna göre, son 5 yılda adli işlem başlatılan 431 personel hakkında 35 adet dava açıldı. Bu davalardan 14'ü halen devam ederken, 64 kişi hakkında beraat, 290 kişi hakkında da takipsizlik kararı verildi. Halen devam eden davalarda ise 76 kişi yargılanıyor. Raporda açılan davalarda ceza alan personelin olmadığı vurgulanırken "Bu durum ister istemez akla etkin soruşturma ile ilgili kuşkuların gelmesine yol açmaktadır." denildi.
 

Bin 588 polis memuru ve amiri hakkında iddianame düzenlendi

Raporda, 2003-2008 yılları arasında "Efrada Sui Muamele veya Zor Kullanmaya İlişkin Sınırın Aşılması" suçundan 448 adet Adli Soruşturma başlatıldığı da vurgulanırken bu soruşturmalarda bin 588 polis memuru veya amiri hakkında 256 adet iddianame düzenlendiği kaydedildi. 963 adet personel hakkında Savcılık Aşamasında Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair karar verildiği 188 personelin ise halen yargılamasına devam edildiği belirtildi. Raporda bu soruşturmalar sonucunda ceza alan personel sayısının 19 olduğu dile getirildi.

2007 ve 2008'de iddalar arttı

Rapora göre, yine 2003-2008 yılları arasında İşkence ve Kötü Muameleden dolayı İdari Soruşturma açılan personel sayısı 2 bin 140 oldu. Bu personelden bin 676'sı hakkında kötü muamele veya eziyet suçundan, 464'ü hakkında ise işkence iddialarından dolayı soruşturma açıldı. 2003 yılında işkence iddiaları yüzde 68 gibi bir oranla daha çok yer alırken daha sonraki yıllarda bu rakam, 2004 yılında yüzde 13, 2005 yılında yüzde 6, 2006 yılında yüzde 3'e düştü. İdari soruşturma açılan personel sayısı 2007 yılında yüzde 19'a yükselirken 2008 yılında bu rakam yüzde 27'ye ulaştı.

2 bin 140 polisten sadece 43'üne disiplin cezası verildi

2003-2008 yıllarında İşkence ve Kötü Muameleden dolayı hakkında İdari Soruşturma açılan 2 bin 140 personelden sadece 43'üne disiplin cezası verilirken 2004-2008 yılları arasında İstanbul Polisi hakkındaki toplam 202 kötü muamele iddiası gündeme geldi. Bunlardan 32'si hakkında 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkındaki Kanuna göre işleme konulmaması, 139'u hakkında soruşturma izni verilmemesi, 23'ü hakkında da soruşturma izni verilmesi kararı verildi.