IŞİD, Türkiye üzerinden Amerika’ya antika satıyor

ABD Uluslararası Ticaret Komisyonu verileri IŞİD’in Türkiye üzerinden yaptığı tarihi eser kaçakçılığının boyutlarını ortaya koydu. Türkiye sınırları içinden sadece Amerika’ya satılan altın, sikke, tarihi eser ve antika parçaların toplam değeri 35 milyon 23 bin doları buluyor.

Bundan dört buçuk yıl önce Suriye iç savaşı başladığından beri Irak Şam İslam Devleti olarak bilinen (IŞİD) terörist grup, Ortadoğu’nun en istikrarsızlaştırıcı aktörü haline geldi. En büyük finansman kaynağı büyük petrol yatakları olan IŞİD’in çok fazla bilinmeyen bir finansman kaynağı da yağmalanan antikaların ticaretinden elde ettiği gelir.

Washington merkezli Demokrasileri Koruma Vakfı (FDD) antika kaçakçılığının terör örgütü IŞİD’in stratejik bir finansman kaynağı olduğunu gösteren bir rapor yayımladı. ABD Uluslararası Ticaret Komisyonu verilerine dikkat çeken rapor, eski CIA İstihbarat Analisti Yaya J. Fanusie ile Ortadoğu’da uzmanlaşmış arkeolog ve tarihçi Alex Joffe imzasını taşıyor.

Rapora göre, IŞİD antika ticaretinden dört metodla para topluyor: Lisanslar, vergilendirme, hırsızlık, doğrudan yağma ve doğrudan pazarlama. IŞİD bürokrasisini çeşitli departmanlar altında yürütüyor. Lisans konusunda yetkili olan ise doğal kaynaklar divanı. 2014’te ulaşılan belgelere göre Ebu Sayyaf antikadan sorumlu ve onun izin olmadan kazı yapılmasına izin verilmiyor. Lisans için verilen miktar kazancın yüzde 60’ına kadar ulaşabiliyor.

Yedi ülkeden geçiyor

Vergiler yüzde 20 ila 50 oranında değişiyor. BBC’nin şubatta Suriye-Türkiye sınırından tarihi eser geçiren bir kaçakçıyla yaptığı röportaja göre, bir parçanın değeri 1.1 milyon doları buluyor. En az yüzde 20 vergi oranı, bunun 220 bin dolarının IŞİD’e gelir olarak aktarıldığı anlamına geliyor.

Antika ticaretinde kilit merkezler Türkiye ve Lübnan olarak görünüyor. ABD, IŞİD’in ele geçirdiği tarihi eser ve antikaları yedi ülke üzerinden ithal ediyor. Bu ülkelerin başında Türkiye gelirken, Türkiye’yi İsrail, Suriye, Irak, Lübnan, Kıbrıs ve Ürdün izliyor.

Öte yandan son tahminlere göre IŞİD, 2013 ve 2014’te Katar, Kuveyt ve Suudi Arabistan’daki bağışçıları üzerinden nakit veya bankacılık sistemi aracılığıyla 40 milyon dolar gelir elde etti.

En az yüzde 20 vergi kesiyor Rapora göre, IŞİD tarihi eser kaçakçılığından petrolden olduğu kadar çok büyük miktarlarda para kazanmıyor. Ancak bunun stratejik ve operasyonel faydaları var. Antika yağması IŞİD’in gasp ve hırsızlık uygulamaları gibi yerel nüfusu korkutmuyor. IŞİD tarihi eserlerin yer aldığı bölgeyi kontrolünde tutuyor ve yerel halkı kazı yapmadan önce IŞİD lisansı almalarına zorluyor. Kaçakçılara satılan herhangi bir parçadan en az yüzde 20 vergi kesiyor. Eserlerin son alıcıları ise dramatik bir biçimde Avrupa, ABD ve diğer birinci dünya ekonomileri. Yani bu ülkeler bir yandan teröre karşı mücadele ederken diğer yandan antika ticaretiyle düşmanı fonluyor. ABD resmi istatistiklerine göre, Arap yarımadasının Akdeniz kıyılarından yapılan antika ticareti 2010’dan bu yana yüzde 23 artışa işaret ediyor. ABD Uluslararası Ticaret Komisyonu’na göre ülkenin Irak’tan tarihi eser ithalatı 2010-2014 arasında yüzde 412 arttı.  FDD, 11 Eylül 2001 saldırılarından sonra özgür ulusların terörizme karşı kendilerini savunmalarına yardımcı olmak amacıyla kuruldu. Ulusal güvenlik ve dış politika üzerine çalışan vakıf, terörle mücadele ve demokrasilerin geliştirilmesi için raporlar hazırlıyor.

35 milyon doları aştı

Raporda Türkiye üzerinden ABD’ye ithal edilen altın olmayan sikkelerin değerinin 2010-2014 arasında iki katından fazla arttığına işaret ediliyor. Buna göre ithalat rakamı 1 milyon dolardan 2.3 milyon dolara çıktı. Türkiye üzerinden satılan etnografik ve arkeolojik eserlerde 2014’te 1 milyon 245 bin liralık ithalat da ABD kayıtlarına geçti. IŞİD’in Türkiye üzerinden ABD’ye sattığı yağmalanmış antika ve tarihi eserlerin değeri 35 milyon 23 bin doları buluyor. Rapor, 2014’e kadar Türkiye askeri yetkililerinin IŞİD geçişlerine göz yumduğuna dikkat çekiyor.