İran’la köprüler tek tek atılıyor

Suudi Arabistan’ın muhalif Şii din âlimi Nemr Bakır en Nemr’i idam etmesine Şii aleminin gösterdiği tepkinin başını İran çekerken, Riyad ile müttefikleri gerilime tavan yaptırıyor. Suudi Arabistan’ın ardından Bahreyn ve Sudan da İran ile diplomatik ilişkileri kestiklerini, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ilişkileri maslahatgüzar seviyesine düşürdüğünü açıkladı. Suudi Arabistan ise dün akşam saatlerinde İran’la tüm uçuşların askıya alınacağını duyurdu.

Zincirleme etki

Suudi Arabistan’ın Tahran Büyükelçiliği ve Meşhed Konsolosluğu’nun saldırıya uğramasını gerekçe göstererek önceki gece İran’la diplomatik ilişkilerini kestiği, tüm diplomatlarını İran’dan çektiği ve İranlı diplomatlara ülkeyi terk etmek için 48 saat süre verdiğini duyurması, zincirleme etki yarattı. Şii çoğunluğu ezmek için Suudi ordusunu kullanan Sünni monarşinin yönettiği Bahreyn ve Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin soykırımdan hakkında tutuklama kararı çıkardığı Ömer Beşir’in yönettiği Sudan, Riyad’dan geri kalmadı. BAE de İran’la artık sadece iş ilişkileri yürüteceğini duyurdu. “İran’da Suudi temsilciliklerine alçakça saldırıları” ve “Tahran’ın Körfez ve Arap ülkelerinin içişlerine karışmasını” gerekçesini gösteren bu ülkeler, hiçbir silahlı eyleme karışmamış Nemr’in “terörizmden” idamına da destek açıklamıştı.

‘İlk saldırı değil’

İran Dışişleri sözcülerinden Hüseyin Caberi Ensari ise “Bu dünyadaki ilk elçilik saldırısı değil. Diplomatik temsilcilikleri korumaya bağlılığımız tam” dedi. Ensari Suud’un bu saldırıları gerginliği artırmaya bahane ettiğini söylerken, Dışişleri Bakan Yardımcısı Hüseyin Emir Abdullahiyan “Suud, bizimle ilişkileri sona erdirerek, bir din adamını öldürerek yaptığı büyük hatanın üstünü kapatamayacak” diye konuştu. Suudi Arabistan, İran-Irak savaşının gerilimin üstüne 1987 hacında çıkan çatışmalarda çoğu İranlı 400 hacının öldürülmesinin ardından, 1988- 91’de İran’la diplomatik ilişkileri kesmişti. İranlı üst düzey milletvekili Ali Esfanani, o dönemdeki gibi İranlıların hacca gidemeyebileceğini belirtti.

Moskova’dan teklif

Rusya “Riyad ile Tahran masaya oturmalı, arabuluculuk yapmaya hazırız” derken, Almanya ile Fransa iki ülkeye ilişkileri düzeltme çağrısı yaptı. Irak’ın başkenti Bağdat ve güneydeki Şii kentlerinde radikal lider Muktada Sadr’ın çağrısıyla on binler “Lanet olsun sana Suud” sloganıyla sokaklara döküldü. Hilla yakınlarında iki Sünni camiine bombalı saldırı düzenlendi, ayrıca Ramadi’den kaçmış bir Sünni ile bir müezzin silahlı saldırıda öldürüldü. “Şiilerin Suud’a misillemesi” yorumları üzerine yerel güvenlik yetkilisi Falah Hafaci “Hilla’da mezhep çatışması çıkarmak isteyen IŞİD’in işi” dedi.