İnternete çifte sansür

İnternetteki görüntülü ve sesli yayınlara geniş sansürü öngören düzenleme Meclis’te daha da ağırlaştırılarak kabul edildi. Yeni düzenlemeye göre internette yapılan görüntülü ve sesli, haber içerenler de dahil tüm yayınlar RTÜK tarafından denetlenecek. RTÜK içeriğin çıkarılması veya internet sitesinin tümünün erişimine engel konulmasına ilişkin kararı Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na gönderecek. BTK öncelikle denetimden geçemeyen içeriğin çıkarılmasına karar verecek ancak bu karara direnilmesi durumunda sadece BTK başkanı tarafından sitenin yasaklanmasına ve 50 bin TL’den 500 bin TL’ye kadar para cezası kesilmesine karar verilebilecek.

Torba tasarıda yer aldı

Meclis’e 2 Şubat’ta sunulan torba yasa tasarısında, internet üzerinden yapılan televizyon ve radyo yayınları ile ilgili kapsamlı bir sansür düzenlemesi yer aldı. Tasarı ile internet üzerinden televizyon ve radyo yayını yapmak isteyen kuruluşlar RTÜK’ten yayın lisansı almak zorunda bırakıldı. Lisans almak için MİT ve Emniyet Genel Müdürlüğü kontrolünden geçen internet yayıncıları için bir de RTÜK denetimi getirildi. RTÜK’ün internet üzerindeki denetimi, daha önce çıkarılan OHAL KHK’si uyarınca, “genel ahlakın” yanısıra “terörü övmek, teşvik etmek, terör örgütlerini güçlü veya haklı göstermek; terör eylemini, faillerini ve mağdurlarını terörün amaçlarına hizmet edecek sonuçlar doğuracak şekilde sunmak” ilkelerini de kapsadı.

Tasarı, Meclis Genel Kurulu’nda önceki gün kabul edildi. Tasarıda kamuoyunda oluşan tepki üzerine bazı değişiklikler yapıldı. Tasarının ilk haline ilişkin “Youtube, Twitter, Facebook’u da kapsayacağı” eleştirilerine karşı RTÜK’ten yapılan “Netflix, Blu TV, Puhu Tv gibi ‘IPTV’ platformlarını” denetleyeceğiz yönündeki açıklamalar yeterli olmadı. Tepkiler üzerine, kişisel sosyal medya paylaşımları denetim kapsamından çıkarıldı. Twitter, Facebok, Youtube’u kapsam dışı bırakabilmek için de yasaya “Yayın hizmetlerini internet ortamından iletmeye özgülenmemiş platformlar ile yayın hizmetlerine yalnızca yer sağlayan gerçek ve tüzel kişiler platform işletmecisi sayılmaz” cümlesi eklendi. Ancak, tasarının ilk halinde de bulunan “ticari ileşitim yayınlarına yer veren kuruluşların da düzenleme kapsamına gireceğine” ilişkin hüküm Netflix, Blu TV, Puhu TV gibi platformların yanı sıra reklam yayınına yer veren Twitter, Facebook, Youtube yayınlarının da bireysel de olsa denetleneceği yorumlarına neden oldu.

Meclis’te ağırlaştırıldı

Tasarının ilk halinde olmayan ağır yaptırımlar, Meclis’te kabul edilen metne eklendi. Buna göre RTÜK, internetteki tüm görsel ve işitsel yayınları kendi yayın ilkeleri çerçevesinde denetleyecek. Ardından söz konusu yayınla ilgili, içeriğin çıkarılması hatta erişimin engellenmesi kararı verecek. RTÜK bu yöndeki kararını Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na gönderecek. BTK, zaten RTÜK’ten yayın lisansını alan internet yayınının RTÜK denetimine takılan bölümüne erişimin engellenmesine karar verecek. Ancak BTK, “teknik olarak ihlale ilişkin içeriğe erişimin engellenmesi yapılamadığı veya ilgili içeriğe erişimin engellenmesi yoluyla ihlalin önlenemediği durumlarda, internet sitesinin tümüne yönelik olarak yasak kararı” alabilecek.

BTK’nin yayının bir bölümü ya da sitenin tamamına ilişkin yasak kararına direnilmesi durumunda sadece BTK başkanı tarafından elli bin Türk lirasından beş yüz bin Türk lirasına kadar idari para cezası kesilebilecek. Böylece bir internet yayına hem RTÜK tarafından para cezası kesilecek, hem de yayın BTK tarafından hem yasaklanacak hem de 500 bin TL’ye kadar para cezasına çarptırılacak.

Öte yandan yasa çıkmadan sansürün ayrıntılarına ilişkin yönetmeliğin hazırlıklarının yapıldığı öğrenildi. RTÜK ve BTK yetkilerinin birkaç kez bir araya geldikleri ve sansürün kapsamını değerlendirdikleri belirtildi.

‘Hem RTÜK, hem BTK’ RTÜK’ün CHP kontenjanından seçilen üyesi İsmet Demirdöğen, düzenlemede yapılan değişiklikleri, “Anayasa Mahkemesi, interneti bir özgürlük ortamı olarak niteleyip, sınırlandırılmasını özgürlük ortamına müdahale olarak niteledi. Çok sayıda televizyon kanalı RTÜK sansüründen kaçabilmek için internet ortamına sığınmışlardı. Şimdi internet çifte sansür ortamı kuruldu. İnternet hem RTÜK’ün hem BTK’nin çifte sansürü altına kaldı” sözleri ile değerlendirdi.