İnternete binlerce engel: 3 ayda 10 bin hesaba inceleme, 3 bin 600 kişiye soruşturma

CHP Bilgi ve İletişim Teknolojilerinden sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Onursal Adıgüzel sorumluluğunda Türkiye'de İnternete Erişim Sorunu, Doğrudan ve Dolaylı Sansür başlığında rapor hazırladı. Türkiye’deki internet kullanıcılarının karşı karşıya olduğu sorunlar “doğrudan” ve “dolaylı” sansür ve altyapı olmak üzere incelendiği rapordan çarpıcı saptamalar şöyle:

54 milyon internet kullanıyor: Türkiye nüfusunun 54 milyondan fazlası internet kullanıcısı. Türkiye, 51 milyon aktif sosyal medya kullanıcısı ile sosyal medya kullanımında 2 saat 48 dakika ile dünya sıralamasında üst sıralarda yer alırken, Türkiye’de ortalama bir internet kullanıcısı günün 7 saatten fazlasını internet ortamında geçiriyor. Türkiye’de 51 milyon Facebook, 33 milyon ise aktif Instagram kullanıcısı mevcut.

Sistematik ihlal: Türkiye’de son yıllarda internete erişim hakkı, iktidar eliyle sistematik bir şekilde ihlal ediiyor. Freedom House’un “İnternette Özgürlük 2017” raporunda Türkiye, 2016'dan sonra 2017’de de interneti özgür olmayan ülkeler arasında yer aldı. Erişim önündeki engeller arasında en önemli sorunlardan biri, servis sağlayıcıları aracılığıyla internete erişimin engellenmesi olarak gösterilildi. Vikipedi’nin 29 Nisan 2017'den beri erişime engelli olması doğrudan sansür olarak gündemde kendine yer buluyor.

Engeller her yl artıyor: 2017'ye kadar 158 bin 683 adrese işlem yapıldı; 31.12.2015 tarihi itibariyle 36 bin 603 adres, 31.12.2016 tarihi itibariyle 86 bin 351 adres engellenmekte iken, 31.12.2017 tarihi itibariyle 99 bin 952 adres engellendi. Özel kanunlar ile görev verilmiş kurum ve kuruluşlar, 2017'de 382 erişimin engellemesi kararı gönderdi.

2.5 yıl erişim engeli: Youtube, Mart 2007 ve Mayıs 2008 tarihleri arasında 34 farklı mahkeme kararı ile erişime engellendi. Ankara 1.Sulh Ceza Mahkemesi’nin kararı ile ise 2.5 yıl erişime engellenmesi dikkat çekiyor.

Twitter'a 17-25 yasağı: Twitter’a ilk yasak 17-25 Aralık yolsuzluk operasyonları sonrası dönemin Başbakanı Tayyip Erdoğan’ın Twitter’a ''Twitter mivittır hepsinin kökünü kazıyacağız'' sözlerinden sonra geldi. Twitter, 21 Mart 2014 tarihinde Twitter erişime engellendi. 6 Nisan 2015'te Cumhuriyet Savcısı Mehmet Selim Kiraz’ın rehin alınmasına ve öldürülmesine ilişkin görüntüler üzerine Twitter ile birlikte, Facebook ve Youtube’a da erişim engellendi, erişim kısa sürede tekrar açılmıştır. 2012'de 7 olan içerik kaldırma talebi, 2017'de 7 bin 4'e yükseldi. Bunların bin 181’ini mahkeme kararları oluştururken, 5 bin 823’ü ise devlet kurumları, polis ve diğerlerinden gelen taleplerdir.
Terör olaylarıyla erişimde aksama: Facebook, 2017'de Türkiye’de 712 içerik kısıtladı. Facebook’un Temmuz 2016-Aralık 2016 tarihlerini kapsayan raporunda, internet kesintileri başlığında Temmuz, Ağustos, Ekim ve Aralık 2016’da, Türkiye’de Facebook ürün ve hizmetlerine erişimin 6 defa aksamaya uğradığı, bu aksamaların güvenlik ve terörizmle ilişkili olayların ardından meydana geldiğine dikkat çekiliyor.

Tek siteye 61 engelleme: 17 yıldır yayın hayatında olan “sendika.org” adlı haber sitesi, 2015'ten bugüne dek 61 defa erişime engellendi.

Gezi ve Albayrak engelemeleri: Gezi süreciyle artmaya başlayan, 17-25 Aralık süreci ile devam eden ve 7 Haziran seçimlerinden sonra hızlanan erişim engellemeleri, haber sitelerini sistematik olarak sansüre uğrattı. 8 Ekim 2016'da, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak’ın e-posta hesaplarını hackleyen RedHack’in sızdırdığı mailleri yüklediği gerekçesiyle Dropbox, One Drive, Internet Archieve, Google Drive ve özellikle yazılımcıların kullandığı dosya yükleme platformu GitHub’a erişim engellenerek, yüzbinlerce kullanıcı mağdur edildi. Erişim engeli kısa sürede kaldırıldı.

Vikipedi 1 yıldır erişime engelli: 2017'de, Özgürüz.org sitesine yayına başlamadan erişim engeli geldi. 29 Nisan 2017'de Başbakanlığın talebi üzerine Ankara 1. Sulh Ceza Hakimliği tarafından erişime engellenen ve dünyanın en büyük çevrimiçi ansiklopedisi olarak bilinen, Türkiye’de ve dünyada milyonlarca kullanıcıya sahip Vikipedi yaklaşık 1 yıldır erişime engelli durumda.

Soğutma amaçlı binlerce işlem: İçişleri Bakanlığı verilerinde; 1 Ocak – 9 Nisan 2018 tarihleri arasında 10 bin 250 sosyal medya hesabı ile ilgili çalışma yapıldığı, tespit edilen 3 bin 679 kişi hakkında yasal işlem yapıldığı görülüyor. Sosyal medya hesaplarına ve içeriklerine yönelik operasyonlara bakıldığında; gözaltına alınan vatandaşlarımızın sayısı ile hakkında yasal işlem başlatılan vatandaşlarımız arasındaki fark; bu operasyonların yurttaşları sosyal medya kullanımından soğutmak, fikir ve görüşlerini ifade etmelerine engel olmalarına yönelik algı yaratmak amacıyla yapıldığı şeklinde yorumlanıyor.

Terör ve büyüklere hakaretten binlerce kişi: 154 kişiye işlem: Terör örgütü propagandası yapan, öven, terör örgütleri ile iltisaklı olduğunu alenen beyan eden, halkı kin, nefret ve düşmanlığa sevk eden, devlet büyüklerine hakaretlerde bulunan, devletin bölünmez bütünlüğüne ve toplumun can güvenliğine kast eden, nefret söylemleri içeren 10 bin 250 sosyal medya hesabı ile ilgili çalışma yapılarak, tespit edilen 3 bin 679 kişi hakkında yasal işlem başlatıldı.

Katliamlarda internet yavaşlıyor: Türkiye’de internet erişim yavaşlatmalarına ilişkin resmi bir bulunmazken, özellikle Suruç katliamından bu yana yaşanan terör saldırılarından sonra sık sık bu yönteme başvurulduğu bilinen bir gerçek. Ankara Gar Katliamı, Ankara Güvenpark patlaması, İstanbul Beyoğlu patlaması, Atatürk Havalimanı patlaması sonrasında Twitter, Facebook ve Youtube başta olmak üzere sosyal medyaya yönelik “bant genişliğini daraltma” yöntemi rutin bir sansür uygulamasına dönüştü.

Vekil tutuklamalarında yavaşladı: 11 HDP’e yöneticisine yönelik operasyonların ardından, Twitter, Facebook, Youtube ve WhatsApp’ın yavaşlatıldığı, yavaşlatma kararının ise Başbakan Binali Yıldırım tarafından da doğrulandığı biliniyor.