İnsanlar ve robotlar

The Andromeda Strain, Congo, The 13th Warrior, Sphere, Jurassic Park, The Lost World gibi çok satışlı romanların yazarı, yapımcı, senarist, yönetmen Michael Crichton’ın yazıp yönettiği Westworld (1973) filminden Jonathan Nolan’la eşi Lisa Joy Nolan’ın yarattığı dizi Westworld izleyici rekorları kırıyor. Westworld teknolojik açıdan çok gelişmiş, “ev sahipleri” adlı robotların insanlara hizmet verdiği bir eğlence parkıdır. Yüksek ücretler ödeyerek bu parkı ziyaret eden “konuklar” diledikleri, düşledikleri her türlü fanteziyi sansürsüz bir şekilde deneyimlerler.

“En çok şiddet öykülerini izlemeyi seviyoruz” diyen dizinin yaratıcısı, ünlü yönetmen Christopher Nolan’ın kardeşi Jonathan Nolan, insan doğasının gerçekliğini William Shakespeare’in Romeo ve Jülyet oyunundan alıntı yaptığı “Bu şiddetle başlayan hazlar şiddetle sonlanırlar” cümlesiyle yansıtıyor. Westworld sürekli kendini yineleyen bir döngüdür. Ev Sahipleri olan robotlar kendilerini kovboy, kızılderili, şerif, soyguncu, fahişe, çiftçi kızı sanırlar. Her Ev Sahibine bir geçmiş verilir. Robotlar, ziyaretçiler, turistler ve kendilerini tamir eden teknisyenler tarafından sömürülürler. Her gün onlara tecavüz edilir, hergün öldürülürler, hergün işkence görürler. Gece uykuya dalıp sabah uyanınca hiçbir şeyi anımsamazlar. Onlar, varlıklı tüketicilerin tabu arzularını tatmin eden prestijli ürünlerdir.

Çiftçi kızı Dolores (Evan Rachel Wood) beyaz ırktan, güzel, çekici, hanım hanımcık, iyimser bir robottur. Siyahi Maeve (Thandie Newton) kasabanın genelevinin patroniçesidir. Robert Ford (Anthony Hopkins) Westworld’un yaratıcısı ve yöneticisidir. Siyahlı Adam (Ed Harris) eğlence parkının en eski müşterilerindendir. Burası insanın içindeki düşleri, fantezileri, acımasızlığı, şiddeti ortaya çıkartır. Herşey eğlencedir, oyundur, vicdan azabı çekmeden öldürebilir, işkence tecavüz edebilirsiniz. Siyahlı Adam otuz yıldır buraya gelmektedir, herşeyi görüp, herşeyi yapmıştır. Oyunun son etabı Labirent’e ulaşmanın peşindedir. Robert Ford yeni bir öykü döngüsü kurgulamaktadır, Ford’la yatırımcı şirket Delos arasında anlaşmazlıklar vardır.

Westworld, temel içgüdüleri kötülüğe sevkeden bir mekandır, Burada insan benliğinin temel gereksinimleri karşılanmazsa en derindekiler, en karanlıklar yüzeye çıkarlar, böylece gerçek anlamda kim olduğunuzu anlarsınız. Burada endişe, suçluluk, vicdan azabı, nefret, kin hissetmeyen Ev Sahipleri aslında Konuklardan daha özgürdürler. Önceki yaşamında herşeyden çok emin olan Dolores kendini sorgulamaya, başka bir yaşam düşlemeye başlar. Dolores, Maeve ve silahşör Teddy (James Marsden) geçmişteki olayları, kötülükleri anımsamaya başlarlar.

Bu başarılı TV dizisinde izleyici en alçak dürtüleriyle, röntgenciliğiyle, yüzleşir. Video oyunu oynarken gerçek yaşamdaki gibi davranamazsınız. Suçluluk ve sorumluluk duygusu kişiye göre değişir. Bilgisayar oyunları, televizyon, sinema kurgudurlar, yaşamsa gerçektir. Westworld’da bir bir anda ortalık kana bulanır, temizliğin ardından robotların bellekleri silinir, sıfırlanırlar, yeniden kodlanırlar. Parka gelen Konuklar aslında Ev Sahipleri gibi kısır bir döngüde yaşarlar. Gerçek yaşamda gerçekleştiremediklerini burada yaşamaya çabalarlar.

Dizi, western türünün ilk örnek temalarını da işler: Erkeklik, bakir topraklarda kendini keşfetmek. Utah ve Arizona’nın doğal güzellikleri büyüleyicidir. Dizide çağdaş izleyicinin klinik analizi yapılır, izleyici ve ekran arasındaki mesafeyi kaldırarak izleyiciyi gerçek dünyanın içine yerleştirir. Michael Crichton’ın romanındaki ana tema insanın kendini Tanrı, Yaratıcı sanarak doğayı sorgulamasıdır. Bilimkurguda bu tema binlerce kez işlenmiştir, insan olmak nedir sorusu sorulmuştur.

Westworld Yaratıcılar: Jonathan Nolan, Lisa Joy Nolan, Yapımcı: J.J.Abrams, Oyuncular: Evan Rachel Wood, Thandie Newton, Anthony Hopkins, James Marsden, Ed Harris, Jeremy Wright, Luke Hemsworth, Sidse Babett Knudsen / HBO dizisi, 2016.