İnsan beynini yeniden yaratmayı hedefleyen iddialı proje

Tüm karmaşıklıkları içinde beyinleri modelleyen bir sinirbilimci olan Henry Markram'ın varsayımına göre, beyin yeterince iyi bir bilgisayar modelinin işleyişini ortaya koyabilir. Tıpkı böbreklerin, karaciğerlerin ve kalplerin “in-silico”* modellerinin anlayışımızı zenginleştirmesi gibi.

Dünya, farklı şekillerde düşünen insanlarla dolu. Bu çeşitliliği tam olarak anlamak istesek de, yaşayan bir insan üzerinden anlamak oldukça zor. Markram ise bu noktada, bir bilgisayar modelinin etik olarak kabul edilebilir bir yol sunacağını umuyor.

Markram, 2005 yılında fare beynini modellemek için kurulan Mavi Beyin Projesi (BBP) hakkında bir TED konuşması sırasında 2009'da beynin 10 yıl içinde çalışan bir bilgisayar modelini oluşturacağını söylemişti. 

Markram aynı zamanda proje kapsamında, Avrupa Birliği’ndeki zenginlerin dikkatini çekmiş ve 2013 yılında, İnsan Beyni Projesi’ni (HBP) kurmak için 1 milyar Avro fon elde etmişti.

On yıldan fazla bir süredir her yıl, proje genişledikçe ve son tarih değiştikçe film yapımcısı Noah Hutton, Markram, meslektaşları ve eleştirmenleriyle röportaj yaptı. Hutton’un In Silico adlı filmi bu projenin sonucunda gerçekleşti.

New Scientis'in aktardığına göre, HBP'nin modelleri, tıpkı gerçek beyinler gibi gürültü üretebiliyor. Filmde "ortaya çıkan özellikler" den muğlak bir şekilde bahsediliyor. Yine de bu gürültüyü beyin aktivitesine bağlamak, eğer varsa, entelektüel bir Hapisten Kurtulma kartıdır: hiç kimse bu gürültünün ne anlama geldiğini bilmiyor, bu nedenle modelin doğru sesi çıkardığını anlamanın bir yolu yok.

HER BEYİN BENZERSİZ BİR KAR TANESİ GİBİ

Bazı organları modellemek gücümüz dahilindedir, ancak beyin klasik bir organ değil. Beyin anatomisinde bazı ortak noktalar olması kaçınılmazdır, ancak şimdiye kadar yapılan araştırmalar, her beynin güzel, benzersiz bir kar tanesi gibi olduğunu gösteriyor.

Kaliforniya'daki Salk Biyolojik Araştırmalar Enstitüsü'nde çalışan derin öğrenme gurusu Terrence Sejnowski, Markram'ın yalnızca "her parçası beynin kendisi kadar gizemli bir simülasyonunu" üretebileceğini öngörüyor.

*In silico: Biyolojik deneylere atıfta bulunarak "bilgisayarda veya bilgisayar simülasyonu yoluyla gerçekleştirilen" anlamına gelen bir ifade.