İmalat sanayinde kapasite kullanımı (12.01.2010)

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), imalat sanayinde eğilimler anketi aralık ayı sonuçlarını açıkladı. Buna göre, aralıkta üretim değeri ağırlıklı kapasite kullanımı, geçen yılın aynı ayına göre 5 puan artarken, bir önceki aya göre 1 puan azaldı. Aralık ayında imalat sanayinde kapasite kullanım oranı, devlet sektöründe yüzde 86,8, özel sektörde yüzde 69,5 oldu. 2008 yılının aynı döneminde kapasite kullanım oranları kamuda yüzde 91,6, özel sektörde yüzde 65,2 olarak belirlenmişti.

Hangi sektör ne kadar kapasiteyle çalıştı

İmalat sanayinde iktisadi faaliyet kollarına göre kapasite kullanımı en düşük sektör, yüzde 54,6 kapasite kullanımı ile büro, muhasebe bilgi işlemleri makine imalatı oldu. Bunu, yüzde 57,6 kapasite kullanımıyla kok kömürü, rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı, yüzde 62,2 ile derinin işlenmesi, bavul ve çanta imalatı ve yüzde 64,8 ile mobilya imalatı izledi.
Aralık ayında kapasite kullanım oranları, gıda ürünleri ve içecek imalatında yüzde 69,1, tütün ürünleri imalatı yüzde 80,1, tekstil ürünleri imalatı yüzde 73,9, giyim eşyası imalatı yüzde 79,7, ağaç ve mantar ürünleri imalatı yüzde 80,5, kağıt ve kağıt ürünleri imalatı yüzde 76,9, basım ve yayım imalatı yüzde 76,4, kimyasal madde ürünleri imalatı yüzde 72,3, plastik-kauçuk ürünleri imalatı yüzde 72,7, metalik olmayan diğer mineral madde imalatı yüzde 66,7, ana metal sanayi imalatı yüzde 70,7, metal eşya sanayi yüzde 69,2, başka yerde sınıflandırılmayan makina ve teçhizat imalatı yüzde 67,8, başka yerde sınıflandırılmayan elektrikli makina ve cihazların imalatı yüzde 72,1, radyo, TV haberleşme cihazları imalatı yüzde 93,1, tıbbi, optik hassas alet imalatı yüzde 85,3, taşıt araçları ve karoseri imalatı yüzde 68,5, diğer ulaşım araçları imalatı yüzde 87,1 oldu.
 

Talep yetersizliği ana neden

2009 yıl Aralık ayında iş yerlerinin, tam kapasiteyle çalışmamasının nedenleri arasında talep yetersizliği ilk sırada yer aldı. İç pazarda talep yetersizliği yüzde 53,9 ve dış pazarda talep yetersizliği yüzde 31,2 oranında etkili oldu. Mali imkansızlıklar yüzde 3,3, yerli mallarda ham madde yetersizliği yüzde 3,7 ve ithal mallarda ham madde yetersizliği yüzde 1,6, işçiler ile ilgili meseleler yüzde 0,9 oranında etkili oldu.

İş yerlerinde aralık ayı üretim miktarı, bir önceki aya göre yüzde 1,2 arttı. 2010 Ocak ayında üretim miktarının yüzde 0,1 artması bekleniyor. Aralık ayı satış miktarı yüzde 10,5 artış gösterdi. Ocak ayında yüzde 5,9 azalacağı öngörülüyor. Aralıkta satış fiyatları bir önceki aya göre yüzde 0,2 azalırken, ocak ayında yüzde 0,3 artması bekleniyor. Aralık ayı ham madde fiyatları yüzde 0,5 arttı. Ham madde fiyatlarının ocak ayında yüzde aynı şekilde yüzde 0,5 artacağı öngörülüyor.
 

Verileri artık merkez bankası açıklayacak

Öte yandan, TÜİK tarafından uygulanan İmalat Sanayi Aylık Eğilim Anketi ile Merkez Bankası tarafından uygulanmakta olan İktisadi Yönelim Anketi'nin benzer nitelikte soruları kapsaması, aynı kitle içindeki katılımcılara yönelik uygulanması nedeniyle cevaplayıcılara getirilen yükün azaltılması ve benzer istatistiğin iki ayrı kamu kurumu tarafından üretilmesinin sakıncaları değerlendirilerek, Ocak 2010 döneminden itibaren İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranları'nın sadece Merkez Bankası tarafından uygulanan İktisadi Yönelim Anketi sonuçlarından hesaplanarak Merkez Bankası tarafından yayımlanması kararlaştırıldı. Bu doğrultuda, Aralık 2009 dönemine ait bültenin, TÜİK tarafından bu konuda yayımlanan son haber bülteni olduğu, bu konuda bundan sonraki ilk sonuçların 25 Ocak 2010'da saat 16.30'da Merkez Bankası tarafından yayımlanacağı kaydedildi.