Hükümet iş güvencesini kaldırmakta kararlı

Memur konfederasyonları ile yapılan “657 Çalıştayı”nda hükümetin niyeti ortaya çıktı. Yol haritasını belirleyen hükümet, performans ve iş güvencesini öne çıkardı.

Mustafa Çakır

Devlet Personel Başkanlığı’nın memur konfederasyonlarının katılımıyla gerçekleştirdiği kamu personel sisteminde değişikliklerin ele alındığı 3 günlük çalıştayda hükümetin ünlü 657 sayılı Devlet Memurları Yasası’na ilişkin “yol haritası” netleşti. Çalıştayda 2 konu öne çıktı. “Performans sistemi ve iş güvencesini” tartışmaya açan hükümet, 657’de bu iki konuda değişiklik yapılacağı mesajı verdi.

Hükümet uzun süredir Devlet Memurları Yasası’nda değişiklik için çalışma yapıyor. 15 Temmuz’daki darbe girişiminin ardından değişiklik çalışmaları da hızlandırıldı. Devlet Personel Başkanlığı tarafından Bursa’da 3 gün süren “Kamu Personel Sisteminin Değerlendirilmesi” başlıklı çalıştay gerçekleştirildi. Çalıştayda ele alınan konu başlıkları şöyle:

“Kamu personel statüleri; kamu personel alım sistemi ile personel dağılımında denge; kamu personeli ücret sistemi; kamu personelinin değerlendirilmesi, ödül ve cezalandırılması, verimliği; kamuda terfi sistemi, unvan değişikliği, üst düzey yöneticilik; sosyal nitelikli atamalar.”

Çalıştaya, Memur-Sen, Türkiye Kamu-Sen ile KESK yönetici ve uzmanları katıldı. Çalıştayda her konfederasyon kendi görüşlerini dile getirdi.

Puan kadar ücret

Hükümet kanadı ise çalıştayda iki konu üzerinde ağırlıklı olarak durdu. Bu konular “kamuda performans sistemi ile iş güvencesi.” Bu konular üzerinde memur konfederasyonlarının görüşleri alındı. Hükümet kamuda performans sistemi için yönetmelik taslağı hazırlamıştı. Taslağa göre, memura “başarı puanı” verilecek. Memur “başarılı” bulunursa ücreti artacak. Yurtdışına bile gönderilecek. Ancak başarısız bulunursa görevi ya da görev yeri değiştirilecek. Eğer memur sözleşmeliyse ve “başarısız” bulunursa cezası daha da ağır olacak. Sözleşmesi fesh edilerek işten atılacak.

İş güvencesi konusunda ise 3 memur konfederasyonu da değişikliğe karşı. İş güvencesinin korunmasını istiyor.

Çalıştayda ilginç bir durum da yaşandı. Görevde yükselme ve unvan değişikliğinde “sözlü sınav” konusu da ele alındı. Ancak bu konu memur konfederasyonları ile görüşülürken hafta sonu yönetmelik değişikliğinin gerçekleştirilmesi dikkat çekti. Hükümet, memur konfederasyonlarının görüşlerini beklemeden adım atmış oldu. Değişiklik ile bütün görevde yükselme ve unvan değişikliği atamalarında yazılı sınavın yanı sıra mülakat da geldi. Çalıştayda dile getirilen görüşler bilgi notu halinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Mehmet Müezzinoğlu’na sunulacak.

Maaşlar düşük, iş çok

OECD verileri de Türkiye’deki kamu çalışanlarının halini ortaya koydu. Devlet Personel Başkanlığı’nın Bursa’da gerçekleştirdiği “Kamu Personel Sisteminin Değerlendirilmesi” konulu çalıştayda Türkiye Kamu-Sen çalıştaya Türkiye ve dünyadaki memur istihdamını karşılaştıran veriler sundu. Türkiye Kamu-Sen’in OECD verilerinden derlediği çalışmaya göre, dünyanın gelişmiş ülkelerinde memurların hayat boyu iş güvencesi bulunuyor. Buna göre;

* Almanya, İtalya, Avusturya, İsveç, Hollanda, İspanya, İngiltere, İrlanda, ABD, Avustralya, Yeni Zelanda, Portekiz, Belçika, Finlandiya, Kore gibi gelişmiş OECD ülkelerinin tamamında toplam kamu çalışanlarının yüzde 99’u ile yüzde 79’u arasında değişen oranlarda hayat boyu iş garantisi içeren bir istihdam sistemi var.

* OECD üyesi ülkelerde toplam istihdamın yüzde 21.3’ü kamuda iken Türkiye’de bu oran yüzde 12.9.

* Kamuda istihdam oranı Almanya’da yüzde 15.4, Portekiz’de 16.4, İspanya’da 17.1, İtalya’da 17.3, İsviçre’de 18, Avustralya’da 18.4, Fransa’da 19.8, Yunanistan’da 22.6, İngiltere’de 23.5, Macaristan’da 26.8 ve Danimarka’da yüzde 34.9.

* OECD verilerine göre bir kamu çalışanı Avusturya’da ortalama 18, Kanada’da ve Fransa’da 12, Finlandiya’da 9, Almanya’da 18, Hollanda’da 19, ABD’de 13 kişiye hizmet verirken, Türkiye’de 1 kamu çalışanı 28 kişiye hizmet veriyor.

* Ücret yönünden incelendiğinde de Türkiye’deki bir memur Avrupa’daki bir memurdan 3 kat daha düşük maaş alıyor.

* Kamuda yıllık ortalama çalışma süresi bakımından 33 OECD ülkesi içinde Türkiye en fazla çalışma süresine sahip 12. ülke konumunda bulunuyor.