Her ay zam zorunlu

Türkiye’nin önde gelen mobilya üreticilerinden Yataş Grup Yönetim Kurulu Başkanı Yavuz Altop, mobilyanın ana maddesinin sünger ve ağaç olduğunu belirterek, süngerin tamamının ithal edildiğini, sadece döviz kaynaklı maliyetlerde yılın ilk çeyreğinde yüzde 25 civarında artış yaşandığını ifade etti.

Sektörde 60 bin kişinin çalıştığını, bu kriz döneminde mevcudu korumak ve onu güçlendirmenin peşinde olduklarını anlatan Altop, “İşsizliğin yüksek boyutlara ulaşması insanlarda güvensizlik yaratıyor. İşimi kaybederim endişesiyle herkes elindeki 5-10 kuruşu tasarruf etmeye çalışıyor. Gıdanın dışındaki harcamaları mümkün mertebe erteliyor. ABD’de yapılan araştırmalara göre insanların 5 yılda bir yatağını değiştirmesi gerekiyor. Türkiye’de değiştirme 20-25 yılı buluyor” dedi.

Durgunluk hakim

2018 zor yıldı, 2019 sektör açısından nasıl gidiyor?
- 2018’in ilk yarısı iyiydi. Biz şirket olarak yüzde 35 büyüme hedefi koymuştuk. Ancak yılın ikinci yarısında Amerika ile Türkiye ilişkilerinin gerginleşmesiyle piyasa altüst oldu. Döviz yükseldi, faiz fırladı, maliyetler arttı. Erken seçim kararının da alınmasıyla büyüme negatife döndü. Biz şirket olarak yüzde 22 büyüyebildik. Bütçe hedeflerinde değişiklik yaptık. 2019 ekonomide durgunluğun hakim olduğu bir yıl. Beyaz eşyada, inşaat sektöründe ve otomotivdeki talep düşüklüğü çoktan yüzde 41’e ulaşmış vaziyette. İşsizlik yüzde 14.7’ye dayandı.

Maliyetler ne kadar arttı?
- Bizim sektörün hammaddesi ağaç ve sünger. Sünger tamamen yurtdışından geliyor. En fazla kullanılan girdi de süngerdir. 2018’de her ay ağaç işleri, sunta üreticileri zam yaptı. Dövizin artışı 2018’de yüzde 36 civarındaydı. Bu yılın ilk çeyreğinde de en az dövize bağlı maliyetler yüzde 20-25 arttı. Bizim sektörde kullandığımız ürünler çok hacimli, taşınması da maliyetli. Benzin ve mazota zam gelince bizim taşıma ücretlerimiz yükseliyor.

Siz de artan maliyetler oranında zam yaptınız mı?
- Taleple fiyat arasındaki ilişki ters orantılı. İşsizliğin yüksek boyutlarda olması insanlarda güvensizlik yaratıyor. Şu anda insanlar elindeki 5-10 kuruşu işimi kaybederim endişesiyle harcamıyor. Gıdanın dışındaki harcamalarını mümkün mertebe erteliyor. Bu dönemde her firma kendi yapısına göre fiyatlarda farklı değişiklikler yapmıştır. 3 ayda bir fiyatlarımızda ayarlama yapmak durumunda kalıyoruz.

 Daha önce bu kadar sık zam yapılır mıydı?
- Ekonomide istikrar olursa, maliyetler değişmezse kampanya olmaz, fiyat değişikliğine de gidilmez. Bazı firmalar zamları aylık yapıyor. Çünkü üç ayda bir yapınca zammın oranı da yüksek oluyor. Yüksek zam, satışları engeller, o yüzden aylık yapıp ufak yapmak daha iyi bu dönemde. Bir firma, zammı, talep çok, üretim kapasitesi yeterli olmadığı zaman yapar. Ama şu anda böyle bir durum yok. Türkiye’deki zamlar maliyet artışı ile yapılan zamlardır. Özel sektörün ayakta kalma şartı kârdan geçer. Kâr etmeyen firma kısa vadede kapanır.

Bu dönemde batan firma olur mu?
- Merdiven altı firmaların batma riski yok. Çünkü baba oğul beraber çalışıyor. Esas kriz ortamında riski taşıyanlar marka olmuş büyük firmalardır. Mesela bizde 3 bine yakın çalışan var. Bayilerimizle birlikte 5-6 bin kişiyi buluyor. Satışları devam ettirebilmek her zaman mümkün olmuyor.

25 yıl kullanılıyor Tüketici mobilyayı, yatağı ne kadar zamanda değiştiriyor? - Amerika’da yapılan araştırmaya göre her 5 yılda bir yatağın değiştirilmesi gerekiyor. Çünkü hem vücut hem yatak deforme oluyor. Ama Türkiye’de 20-25 yılı buluyor yatak kullanımı. Dayanıklı tüketim malları, beyaz eşya 5-10 yılda değiştiriliyor ama bezden, pamuktan, süngerden yapılan yatak 25 yıl kullanılıyor. Tabii bu ekonomik seviyeyle de ilgili.  Bu yıl için öngörüleriniz neler? - İstanbul seçimi ile ilgili belirsizlik ekonomi önünde engel. Mazbata verildi, dövizler düştü, bir canlılık geldi. Arkasında seçim yenilensin itirazı gelince dövizler yeniden tırmanmaya başladı. ABD ile yaşanan S-400 meselesi Türkiye’nin önünde bir engel. Türkiye ekonomisinin yılın ikinci yarısında büyümeye başlaması gerekiyor. En az yüzde 5 büyümeyi yakalamamız gerekiyor. Türkiye’nin kendi tasarrufları yatırıma yetmiyor, yatırım ortamı iyileştirilip, mutlaka dışarıdan kaynak bulunmalı. 450 mağaza Yataş olarak bu yıl ciro hedefiniz nedir? - 2018’de 940 milyon TL ciro elde ettik, bu yılki hedefimiz 1.2 milyar TL. TMSF’nin elinde mobilma firmaları var, satılırsa alır mısınız? - Aynı sektörde aşağı yukarı aynı kapasiteye sahip firmaları almayı düşünmeyiz. Biz bu senenin yatırımı olarak da üçüncü bir marka olarak Divanev’i kurduk. Divanev için şu anda 44 tane bayi sözleşmesi yaptık. Bu yıl Divanev ciroya ciddi katkı yapacak. Bu yıl sonunda Yataş Grup markaları 450 mağazayı aşacak.

 

Siparişlerde düşüş

Sektör şu anda kârlı mı?
- 44 yıllık sanayiciyiz. Bizim eskiden yüzde 25-30’lara varan bir üretici kârımız vardı. Şu anda bazı firmalarda yüzde 10’ların da altına indi. Bu kârlılıkla siz ileride ancak mevcudu muhafaza edebilirsiniz. Ona rağmen biz Ankara’daki modüler fabrikamızda yatırım yaptık. Şimdi üretim hattında çalışacak teknik eleman bulmakta zorlanıyoruz. Eskiden modülerde gardırop, yemek odası falan bunlar da en az 300-400 takım üretime siparişi alırdık. Artık bu siparişler yok. Şimdi en fazla 30-40 takım siparişi geliyor. Sektörde kalıcı firmalar arasındayız. Yerimizi sağlam görüyoruz, ama bu demek değildir ki her şey günlük güneşlik.

Yeni yatırım olacak mı?
- Üç yıldır yatırım üstüne yatırım yapan bir firmayız. Sünger fabrikamızı modern hale getirdik. Yatak fabrikasını yeniledik. Yataş markasıyla 49 ülkede Yataş Bedding ve Enza Home adı altında mağazalarımız var. Avrupa, Ortadoğu, Türki Cumhuriyetler ve Kuzey Afrika’ya ihracata önem vermeye başladık. İhracat ekibimizi yeniden yapılandırdık. Bu yıl Almanya Berlin’de 3 tane mağaza açma hedefimiz var. Yunanistan’a ihracata başladık. Bu yıl cironun yüzde 20’sinin ihracattan gelmesini amaçlıyoruz.

Elimizden tutulsun

Yurtdışında üretim düşünüyor musunuz?
- Emek yoğun bir sektör. İşsizlik sorunun çözümüne katkı sunuyoruz. Hükümetin en büyük hedefi işsizliği azaltmak. O halde bizim sektörün elinden tutmalı. Daha fazla ihracat yapmak için navlun (navlun: deniz ve nehir yolu ile taşınan eşya için, taşıma hizmeti karşılığında gemi şirketine ödenen ücret) desteği vermeli. Tek kişilik bir yatağa 17 Avro, çift kişilik bir yatağa 24 yatağa navlun ödüyoruz. Bu fiyatlarla Avrupa’daki binlerce üreticinin fiyatıyla rekabet etmek zor.

Bu dönemde satışlar ne durumda, artış var mı?
- Adetsel olarak çok artış olduğunu söyleyemem. Çünkü fiyat artıyor, fiyat arttıkça ciro artışı kolaylaşıyor.