Hematolojik kanserlerde bu belirtilere dikkat

Yeni tip koronavirüs (Covid-19) salgını tüm dünyayı esir almış olsa da; kanser, çağın hastalığı olmayı sürdürüyor. Kan, kemik iliği ve lenf bezinde ortaya çıkan lösemi, lenfoma ve multiple myeloma gibi hematolojik kanserler de, dünyada en çok rastlanan kanserlerin başında geliyor. Özellikle bu kanser türlerinde belirtileri önemsemek vakit kazandırıyor.

ANEMİNİN NEDENİ LÖSEMİ OLABİLİR

Bir diğer adı da kan kanseri olan lösemi, kan hücrelerinin yapım yeri olan kemik iliğinin blast adı verilen kanserli hücrelerce işgal edilerek, normal kan hücrelerinin üretiminin bozulması ve vücutta bu üretimin bozulmasının karşılığı olarak ortaya çıkan belirtilerle karakterizedir. Kemik iliğinde hangi hücre tipi kanserleşme gösteriyorsa hastalık, o akyuvar adıyla tanımlanır. 

Kan hücrelerinin üretim organı olan kemik iliğinde lösemik hücrelerin üretimi arttıkça vücudun tüm organlarına oksijen taşımaktan sorumlu alyuvar, enfeksiyonlara karşı mücadeleden sorumlu akyuvar ve kanamayı durdurmadan sorumlu trombositlerin üretimi de bozulur. Löseminin belirti ve bulguları da bu hücrelerin görevlerinin bozulmasına ve çeşitli organların lösemik hücreler tarafından tutulmasına bağlıdır. Bunlar arasında, enfeksiyon sıklığının artması, halsizlik, çabuk yorulma, solukluk, tüm vücutta kırmızı noktalar halinde kanama odakları, diş eti ve burun kanaması, iştah kaybı, kemik ağrıları, lenf bezlerinde büyüme gözlenebilir. Çok sık olarak gözlenen aneminin altından da lösemi çıkabilir.

LENFOMA

Lenfoma, lenf bezeleri ve bazen de dalak, kemik iliği, kan veya diğer organlarda kötü huylu lenfosit denilen hücrelerin çoğalmasından kaynaklanan hastalıklardır. Kısaca, lenf dokusunun veya lenfatik sistemin kanseri olarak tanımlanmaktadır. Lenfatik sistem, kemik iliği içinde bulunan bazı beyaz hücre grupları, karaciğer, dalak ve lenf bezlerinden oluşur. Bu sistemde bulunan organlar akyuvarların varlığı nedeniyle vücudun en önemli savunma sistemini oluşturmaktadır. Lenfoma, hastalığa neden olan hücre gruplarının birbirinden farklı olması nedeniyle, Hodgkin ve Hodgkin dışı olarak iki tipe ayrılmaktadır.

GEÇMEYEN ŞİŞLİKLERE DİKKAT

Boyun, koltuk altı veya kasıklardaki lenf bezlerinde ağrısız şişlikler ve vücutta morarmaların olması, gece yükselip  sabaha karşı düşen ateş yüksekliği ve geceleri çamaşır değiştirecek kadar yoğun terlemenin olması, son altı ay içinde vücut ağırlığının yüzde 10’undan fazlasının kaybedilmesi, öksürük ve solunum sıkıntısı, alkol kullanımı ile vücutta kaşıntının ortaya çıkması, çabuk yorulma lenf kanserinin en sık görülen belirtilerindendir.

Ek olarak, lenf organlarının enfeksiyona karşı koymaları nedeniyle bahsedilen vücut bölgelerinde ve boğaz ya da diş enfeksiyonuna bağlı ağrılı büyümeler de görülebilir. Lenfomaya bağlı lenf bezi büyüklükleri gelip geçici değildir ve tedavi edilmedikleri sürece büyümeye devam ederler. 

MULTİPLE MYELOMA

Multiple myeloma kan yapım yeri olan kemik iliğindeki savunma hücrelerinden plazma hücrelerinin aşırı artmasından kaynaklanan bir kemik iliği kanseri tipidir. Plazma hücreleri bağışıklık sisteminin bir parçasıdır. Normal plazma hücreleri enfeksiyonlarla savaşmak için antikor denilen maddeleri üretirler.

Multiple myelomada ise anormal plazma hücreleri paraprotein olarak bilinen anormal bir antikor tipi üretir. Multiple myeloma ile ilgili problemlerin çoğu kemik iliğinde biriken plazma hücreleri ile bunların salgıladığı paraprotein diye adlandırdığımız madde nedeniyle ortaya çıkar.

TEŞHİSİ ZOR DEĞİL

Multiple myeloma, teşhisi zor bir hastalık değildir. Bazen normal kan testlerinde de multiple myelomadan şüphelenilebilir. Daha sıklıkla kemik kırığı nedeniyle çekilen bir film sonrası multiple myeloma’dan şüphelenilir. Genellikle hastalar başka şikayetleri olduğu için doktora gider. Ek olarak yapılacak özel kan ve idrar testleri ile kemik iliği incelemesi ve bazı görüntüleme tetkikleriyle tanı konulur.