Hayır cephesi geleceğe odaklı

Referandum sonuçlarına “şaibe, usulsüzlük” iddialarıyla yaptıkları itiraz başvuruları Yüksek Seçim Kurulu tarafından reddedilmesine tepki gösteren ‘hayır’ cephesi, diğer yandan da ‘hayır’ sinerjisinin başkanlık seçimlerine nasıl taşınacağını tartışıyor. CHP, referandum sonucunun, başkanlık seçimlerinin ‘ilk turda sonuçlanamayacağı’nı ortaya koyduğunu, büyük şehirlerdeki ‘hayır’ı yükseltmeye dönük strateji yürütülmesi gerektiğini belirtirken; HDP, ‘başkanlık seçimlerinde en önemli aktörün Kürt seçmen’ olacağı görüşünde. Referandumdan sonra bir süre gelişmeleri izleyecek olan Meral Akşener, sonuçların kesinleşmesinden sonra kendisine destek verenlerle il il görüşerek, yeni parti kurup kurmayacağına karar verecek. Referandum sonrasında, önceki gün 1 günlük mesai yapıp, çalışmalarına yine ara veren TBMM’de ana gündem maddesi referandum sonuçlarıydı. İktidar ve muhalefet kulislerinde dile getirilen ortak görüş, sonucun ‘evet’çiler için ‘parlak bir zafer’ olmadığı ancak, ‘hayır’cılar için de ‘hezimet olmadığı’ yönünde. OHAL koşulları, kampanyada ‘hayır’ cephesine çıkarılan zorluklar, HDP’nin eşbaşkanları da dahil çok sayıda milletvekili, belediye başkanı tukuklu olmasına karşın, yurttaşların ‘tek adamlığa’ direndiğini savunan ‘hayır’ cephesini oluşturan; CHP, HDP ve muhalif ülkücülerin referandum sonucu ve bundan sonraki sürece ilişkin değerlendirmeleri şöyle:

CHP: ‘Hayır’ çıktı

Hayır kampanyasının başını çeken CHP’de, partinin 18 maddeyi anlatmaya yönelik söyleminin seçmen ve diğer hayır destekçilerinin üzerinde etkin olduğu vurgulanıyor. MHP’den ‘hayır’a yüzde 5-6 oranında oy geldiği hesabı yapılırken, ‘Referandumdan alınan yüzde 48’lik oyun, yüzde 35-38’inde CHP etkili oldu’ görüşü dile getiriliyor. CHP Genel Başkan Yardımcısı Tekin Bingöl, CHP’nin bundan sonraki seçimlerde artık ‘yüzde 25’i aşamayan parti’ olarak nitelendirilmesinin doğru olmayacağını ifade ederek, başkanlık seçimlerinde de CHP’nin ‘lokomotif parti’ olacağını belirtiyor. CHP’de ayrıca Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nu hedef alan bir kampanya yürütmesinin, ‘hayır’a yaradığına işaret ediliyor. “Zulüm ters teper, öyle de oldu, keşke daha çok saldırsalardı, bu ‘hayır’ı daha yükseltirdi” ve “Sandıktan aslında hayır çıktı” diyen parti yetkilileri, AKP ve Erdoğan’ın çıkan sonuçlardan sonra bir erken seçime gitmeyeceği görüşünde. CHP kulislerinde, Erdoğan’ın en fazla yerel seçimlerin öne alınmasını gündeme getirebileceği konuşuluyor. Ancak erken seçim olsa da olmasa da CHP referandumda ‘hayır’a dönen büyükşehirlerdeki ‘hayırcı’ damarın güçlendirilmesine yönelik çalışmalara öncelik vermeyi planlıyor. Başta 3 metropol olmak üzere 17 büyükşehirde çıkan ‘hayır’ın Erdoğan’a başkanlık getirmeyeceğini savunan CHP’liler, “Bugünkü tabloda ilk turda başkan seçilmesi zor. İkinci tur için ‘hayır’ cephesinin sinerjisi sürdürülürse, başkanlık Erdoğan için hayal olabilir” yorumu yapılıyor.

'Ana aktör Kürtler’

Güneydoğu’da 1 Kasım seçimlerine 450 bin civarında fire veren HDP’de ise tüm olumsuz koşullara karşın partili seçmenin ‘Seni başkan yaptırmayacağız’ tavrını sürdürdüğüne, ‘Evet’e kayan oyların aslında, 7 Haziran’daki parti dışından gelen oylar olduğuna dikkat çekiliyor. HDP’li Altan Tan, “7 Haziran seçimlerinde bize 2 milyon dışarıdan, AKP’den oy gelmişti. Bunların 1 milyonu, 1 Kasım seçimlerinde gitti, referandumda da bu oyların yaklaşık 600-700 bini ‘evet’e yöneldi. Bunlar aslında HDP’li olmayan, ama çözümden yana olan Kürt seçmenler” görüşünü dile getiriyor. HDP kaynakları, başkanlık seçimi konusunda ise artık Kürt seçmenin ‘en önemli aktör’ haline geleceği görüşünde. Büyükşehirlerdeki ‘hayır’da Kürt seçmen oylarının yüksek olduğuna dikkat çeken HDP’liler, “Önümüzde Kürtlerin belirleyici olacağı bir süreç var. Kürtlerin oyunu alamayan cumhurbaşkanı seçilemez. Dolayısıyla Erdoğan’ın da Kürtlerin oyunu almadan başkan seçilmesi mümkün değil. MHP’yle bu işin olmayacağı görüldü” yorumunu yapıyor.,

Kulis: Akşener acele etmeyecek

Siyasi kulislerde, referandum sonuçlarının “merkez sağda” yeni bir oluşumun kapılarını aralayacağı ve Bahçeli muhalifi Meral Akşener’in de bu oluşumun başında yer alacağı konuşuluyor. Referandumdan sonra kendisine 10 günlük ‘dinlenme’ süresi tanıyan Akşener, YSK’nin resmi sonuçları açıklamasının ardından, referandum sürecinde kendisine destek verenlerle il il görüşerek yeni yol haritasını belirleyecek. Kulislerde, Akşener’in ‘dereyi görmeden paçayı sıvamayacağı’na dikkat çekilerek, “Önce konjonktüre bakacak. Destekçilerinin önerisini dinleyecek, ona göre kararını verecek, ama aceleci olmayacak” yorumu yapılıyor. Akşener, yeni parti iddialarını Twitter hesabı üzerinden, “Parti kurma çalışmamız yoktur” diye yalanlarken, bundan sonraki önceliğini ise “YSK’nin hukuku katlettiği, ‘abidik gubidik’ işlerin yapıldığı bir süreçte önceliğimiz oylarımıza sahip çıkMeral Akşener maktır” sözleriyle dile getirdi.