‘Hasankeyf ve Sur için ses ver’

Bugün, Sur ve Hasankeyf için Küresel Eylem Günü. Türkiye’nin ve dünyanın birçok bölgesinden doğa savunucuları Hasankeyf’in ve Sur’un yaşatılması için eşzamanlı eylemler yapacak. Sur’un Yıkımına Hayır Platformu, İstanbul Sur Dayanışması, Mezopotamya Ekoloji Hareketi, Hasankeyf’i Yaşatma Girişimi ve Munzur Özgür Aksın Meclisi’nin de aralarında bulunduğu çok sayıda doğa örgütü, herkesi bulundukları yerde ses çıkarmaya, çığlık atmaya çağırdı. Son nefeslerine kadar mücadele edeceklerini söyleyen bölge sakinleri de destek bekliyor. Batman Çevre Gönülleri Derneği Başkanı Recep Kavuş, “1980’lerin sonuna doğru kültürel miras ve çevre mücadelesini başlattım. Hasankeyf’i korumak ve duyurmak düşüncesiyle gazetecilik yapmaya başladım” diyor.

Başka bir el...

1997’de MGK’nin Hasankeyf’i sular altında bırakma kararının ardından mücadelenin başladığını dile getiren Kavuş, şöyle devam ediyor: “İlk çalışmalarımız 1999’da başladı. Hasankeyf zaten bakımsızlıktan tahrip edilmiş, insanlar göç ettirilmişti. Bu kültürel mirasın bir baraja feda edilemeyeceğini söyledik. Zorlanıyorduk, baskı vardı. ‘Neyin peşindesiniz?’ denilerek, gayri resmi gözaltı ve sorgular yapılıyordu. 2000 yılında Hasankeyf Gönüllüler Derneği’ni kurduk. Hem baraj yapımına karşı durduk hem de burayı tanıttık. Artık karşı karşıya geldiğimiz polisler de en az bizim kadar Hasankeyf’in değerine inanıyor. Görüştüğümüz kaymakam, belediye ve kazı başkanlarından, turizim müdürlerine kadar hiçbiri barajı savunmadı. Dönemin Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay da Hasankeyf mücadelesine destek verdi. Sanki başka bir el, güç var ve ‘baraj olacak’ diye diretiyor.”

Herkes çıkar peşinde

Barajın iptali için açılan davalardan hiçbir sonuç alınamadığına dikkat çeken Kavuş, “Davalarda reddedilecek bir durum yok ama aşılmayan bir sıkıntı var. Baraj için ‘Kamusal yarar’ deniliyor. Bunu bir türlü anlamış değiliz. AİHM ve UNESCO konusunda Hasankeyf çok şansız. Çünkü ortada uluslararası çıkar var. Hem uluslarası teknolojinin kullanımı ve kredilerin sağlanması, hem de ülkedeki firmalar... Herkes bir çıkar peşinde. Bölge halkı da ilk başta ‘ne kadar para alacağız’ arayışına düşmüştü” diyor.

Kavuş’a göre barajı durdurmak hâlâ mümkün. İki yol var. Birincisi, ‘devlet aklı.’ ‘Biz burada yalnış yapmışız’ diyecekler. Hasankeyf’in doğal şekliyle korunmasını önünü açacak çözüm bulacaklar. Ya da yargı yoluyla proje durdurulacak. Kavuş, “Bizim umudumuz da son dakikaya son nefesimize kadar Hasankeyf için devam edecek” diyor ve ekliyor: “27 yıldır Hasankeyf’e ağlıyorum. OHAL Hasankeyf’in sesini duyurmayı zorlaştırıyor. Umuyoruz ki Hasankeyf’in sular altında kalacağı önümüzdeki bu 1.5 yılda devletin de yanlış yaptığının farkına varması. Farklı yöntemler bulabilirler.”

Esnaf: Umut yok

Hasankeyf esnaflarından K. ise taşınan Zeynel Bey Türbesi’nin şimdi beton üstünde olduğunu dile getiriyor. Tarihi eserleri alıp başka bir yere koyunca anlamını yitirebileceğine dikkat çekiyor. “Hankeyf’in güzelliği, minaresi arkasındaki Dicle Nehri’dir, kayalardır. Tahmini olarak en geç bir yıl içerisinde Hasankeyf’i boşaltacaklar. Barajın su toplanması da iki yıl sürecekmiş. Projenin geri çekileceğine dair bir umudum yok” diyor.

Sormadılar bile...

K., bölge esnafının itirazlarını da şöyle sıralıyor: “Biz burda sabahtan akşama kadar konuşsak da bir fayda etmiyor. Bize bir şey soran olmadı. Yeni evler çok problemli. İnşaatları gezseniz anlarsınız. Şu an bulunduğumuz evlerin metrekaresine göre bir ücret verildi. Misal babamın evine istimlak bedeli 132 bin TL denildi. Biz yedi kardeş, üç aileyiz. O parayla ne yapılabilir? Bize para verilmiyor sadece yeni yerleşkede ev alma hakkı veriliyor. 1500 TL işsizlik maaşıyla altından kalkmamız mümkün değil. Zaten evin ücreti de 15 yıla yayılacak. Bunu vadeye bölünce aylık 900 TL’ye geliyor. Bize bu koşulları sunanlar için bu para bir öğle yemeği parasıdır. Yeni ev 108 bin TL. Arsa da eklendi mi 135-150 bin TL’ye yakın bir fiyatı bulur.”

Nerede eylem yapılacak? Bugün saat 12.00’de #SurHasankeyf2018 etiketiyle sosyal medya eylemi başlayacak. Batman Hasankeyf Seyir Tepesi’nde saat 12.00’de basın açıklaması yapılacak. Diyarbakır Sur Ulucami önünde aynı saatte yapılacak açıklamanın ardından, Alipaşa ve Lalebey mahallelerinde incelemeler yapılacak. Doğa savunucuları İstanbul’da, Galatasaray Lisesi önünde saat 15.00’te bir araya gelecek. İzmir Bergama Kültür Merkezi’nin önünde 13.30’da yapılan açıklamanın ardından, Yortalı Barajı’nın sularına gömülen Allianoi Antik Kenti bölgesinde piknik düzenlenecek. Şanlıurfa SES Urfa Şubesi’nde saat 13.00’da, Van Eğitim-Sen’de saat 12.00’da açıklamalar yapılacak. İMZALAMAYA DEVAM Mezopotamya Ekoloji Hareketi’nin, Hasankeyf’teki Zeynel Bey türbesini taşıyan Hollandalı Bresser ve Türk Er-Bu inşaat şirketlerinin ihaleden çekilmesi talebiyle başlattığı imza kampanyası sürüyor. Türbenin ardından tarihi caminin minareleri de çok yakında Raman Dağı eteklerindeki yeni yerleşkeye taşınacak.