Halkbank davası - New York Times: Erdoğan'ın talebiyle Trump yönetimi Halkbank davasını durdurmaya çalıştı
New York Times gazetesi, ABD Başkanı Donald Trump yönetiminin, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın talebi üzerine uzun bir süre Halkbank'a karşı suçlamaların düşürülmesi için çalıştığını kaleme aldı.
BBC TürkçeNew York Times gazetesi, ABD Başkanı Donald Trump yönetiminin, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın talebi üzerine uzun bir süre Halkbank'a karşı suçlamaların düşürülmesi için çalıştığını kaleme aldı.
Gazetenin olayları kronolojik bir sırayla anlattığı kapsamlı haberine göre Türkiye'nin lobi faaliyetleri sonucu Trump uzun bir süre boyunca yargı üzerinde Halkbank'a karşı suçlamaların yöneltilmemesi için çaba harcadı.
Onlarca Türkiye ve ABD'li hükümet yetkilisi, lobici ve avukatla yapılan görüşmeler sonucu hazırlandığı belirtilen haberde, Beyaz Saray'ın Halkbank'a suçlamaların yöneltilmesine ancak Ekim 2019'da Barış Pınarı Harekâtı'yla Türkiye'nin Suriye'ye asker göndermesi üzerine yeşil ışık yaktığı belirtildi.
Gazeteye göre ABD Adalet Bakanı William Barr, Haziran 2019'da Halkbank soruşturmasını yürüten New York Güney Bölge Başsavcısı Geoffrey Berman ile bir toplantı yaparak Halkbank ile bir anlaşma yapılmasını istedi.
Barr'ın, Halkbank'ın suçlamanın bir kısmını kabul ederek ve bir miktar ceza ödemesiyle Türk yetkililere ve banka yöneticilerine yönelik suçlamaların düşürülmesini ve bir anlaşmanın yapılmasını istediği öne sürüldü.
Habere göre Berman ise ofisinin halen kilit isimler üzerindeki soruşturmasının sürdüğünü söyledi; böyle bir şeyi kabul edemeyeceklerini, bunun etik olmadığını dile getirdi.
New York Times, her ne kadar Beyaz Saray'dan yeşil ışık yanmasıyla Halkbank iddianamesi ekim ayında hazırlansa da, Trump'ın bu yaz Geoffrey Berman'ı görevden almasında bu tutumunun rol oynadığını iddia etti.
'Trump Erdoğan'ı memnun etmeye çalıştı'
15 Ekim 2019'da New York Güney Bölge Savcılığı, İran'a uygulanan yaptırımların delinmesinde rol oynadığı gerekçesiyle Halkbank hakkında bir iddianame hazırladı.
45 sayfalık iddianamede, hisselerinin büyük çoğunluğunun Türk devletine ait olduğuna dikkat çekilen Halkbank'a aralarında dolandırıcılık ve kara para aklamanın da olduğu 6 farklı suçlama yöneltildi.
İran'a yönelik yaptırımların delinmesi için kurulduğu iddia edilen sistemin Türk hükümetinin üst düzey yetkilileri tarafından da desteklenip korunduğu öne sürüldü.
New York Times gazetesi, iddianamenin hazırlanmasında Türkiye'nin Suriye'ye ekim ayında Barış Pınarı Harekâtı'yla asker göndermesinin rol oynadığını aktarıyor.
Gazeteye göre bu tarihe kadar Trump yönetimi, New York Güney Bölge Başsavcısı Geoffrey Berman'a Halkbank'a ve Türk yetkililere yönelik suçlamaların düşürülmesi için baskı yaptı.
Bunun nedeni olarak ise Trump'ın Erdoğan'ı memnun etme çabası gösterildi.
Haberde, Beyaz Saray'dan kimi üst düzey yetkililerin bile Trump'ı, Erdoğan'la bu kadar samimi bir ilişkisinin olmasını eleştirdiği belirtildi.
Trump'ın bu duruşunun, İran'a ve Suriye'ye karşı dış politikasıyla uyuşmaması dolayısıyla da eleştirildiği ifade edildi.
New York Times'a konuşan ABD'nin eski ulusal güvenlik danışmanı John R. Bolton, "Yabancı bir lider için bir şeyler yapmak adına hükümetin sıradan bir sürecine bile karışabiliyor. Neyin uğruna? Yolunda giderken o kişiden göreceği bir iyilik uğruna" dedi.
New York Times gazetesinin eylül ayında yayımladığı araştırmasına göre Trump, Türkiye'deki işlerinden 2015-2018 yılları arasında en az 2,6 milyon dolar net gelir elde etti.
Gazeteye konuşan kimi eski Beyaz Saray yetkilileri, Trump'ın kendi ajandasını uygulamak adına yargı sistemini görmezden gelmeye hazır olduğunu öne sürdü.
Biden'a da aynı talep yöneltildi
Halkbank'a yönelik davanın düşürülmesi için Türkiye hükümetinin ve yetkililerinin uzun yıllar boyunca lobicilik yaptığı haberde ifade edildi.
Obama yönetimine de aynı talebin iletildiği aktarıldı.
Ağustos 2016'da Erdoğan'ın o zamanlar ABD başkan yardımcısı Joe Biden'dan, dönemin New York güney bölgesi başsavcısı Preet Bharara'yı görevden almasını istediği öne sürüldü.
Aynı zamanda Erdoğan'ın ABD'nin İran'a uyguladığı yaptırımların delinmesiyle suçlanan iş adamı Reza Zarrab'ın da iade edilmesini istediği belirtildi.
ABD'nin eski ulusal güvenlik danışmanı John R. Bolton, yazdığı kitabında, 2018'de Arjantin'deki G-20 toplantısında da Erdoğan'ın Trump'tan New York Güney Bölge Savcılığı'ndaki savcıların görevden alınmasını istediğini anlattı.
Kitaba göre Erdoğan, Halkbank ile yapılan ticaretin altın ve yiyecek bazında olduğu, dolar ve ABD bankaları aracılığıyla olmaması dolayısıyla yasa dışı olmadığını aktardı.
Bolton, Trump'ın da bunu mantıklı bulduğunu yazdı.
Bolton kitabında ayrıca Nisan 2019'da Barr'ı, Trump'ın, 'diktatörlere kişisel faydasının bulunduğu' konusunda uyardığını da ifade etti.
New York Times gazetesi ise Ekim 2019'a kadar Trump yönetiminin yargı üzerinde Halkbank davasıyla ilgili baskının devam ettiğini aktardı.