‘Güvenlikten önce kâr’

Türkiye’yi acıya boğan maden faciası önceki gün ve dün yabancı basının ana gündem maddeleri arasında yer alırken ülkede ölümcül maden kazalarının sıkça yaşandığına işaret edildi. Gerek muhalefet gerekse kimi işçinin özelleştirme, taşeron kullanımının iş cinayetlerine davetiye çıkardığına yönelik AKP hükümetine tepkileri de aktarıldı. İngiliz yayın kurumu BBC, Sky, Amerikan CNN, Fox, Katar merkezli El Cezire’nin de aralarında olduğu kanalların internet siteleri, ilk haber olarak gelişmeleri duyurdu. AFP, AP, Reuters ajanslarının muhabirleri de Soma’dan haberlerini abonelerine geçti. Şirketin yakın zamanda güvenliğe ilişkin denetimlerden geçtiğine yönelik açıklamalarına yer veren AFP, diğer yandan da muhabirinin bölgeden konuştuğu Oktay Berrin isimli bir madencinin yerin altında çalışanların korunmadığını ifade ettiği şu sözlerine dikkat çekti: “Bu madende güvenlik yok. Sendikalar sadece kukla ve yönetimin tek derdi para.”

AP, yakındaki madenlerde çalışanların da kurtarma çalışmalarına destek verdiğini aktardı. Ajansın muhabirine konuşan bu kişilerden biri, kayıp kardeşini bulmak üzere madene indiğini ancak 150 metre sonrasında içerdeki gazın etkisiyle dışarı çıkmak zorunda kaldığını anlatırken gözyaşları içinde “umut yok” diyordu.

Reuters, ülke tarihinin belki de en ölümcül maden faciasının yaşandığına dikkat çektiği haberinde, felaketin gözleri bir kez daha iş güvenliği konusunda Türkiye’nin zayıf karnesine çevirdiğini belirtti. Bu çerçeve Uluslararası Çalışma Örgütü’nün 2012’deki raporunda AB adayı Türkiye’yi dünyada işçi ölümleri konusunda en kötü durumda üçüncü ülke olarak açıkladığı hatırlatıldı. Türkiye’de son 10 yılda yaşanan hızlı büyümenin inşaat sektöründe patlama yarattığı, aynı zamanda enerji talebinin de bu çerçevede yükseldiği kaydedildi. Ajans, bölgedeki marangozların cenazeler için tabut yaptıklarını gösteren fotoğraflar da yayımladı.

Rus ve Çin haber ajansları da facia ile ilgili gelişmelere yer verdi.

BBC Türkçe’nin muhabirine konuşan bir işçi, “Özelleştirmeye karşı değilim ama burası devlet elindeyken daha iyiydi” derken aletlerin yenilenmemesinden yakınıyor, bir esnaf da “Bunlar taşeronun taşeronunu yaptı” ifadesini kullanıyordu. Bir başka işçinin şu sözleri yürekleri dağlıyordu: “Yüzlerce beden saydım aşağıda... İnanın bir şey hissedemiyorum şu an. Sadece ölülere bakıyoruz. Kaç kişiyi kaybettik anlamaya çalışıyoruz. Ne zaman ağlayacağız biz?” BBC muhabiri yazısını bir taksicinin şu sözleri ile tamamlıyordu: “Bugünün sabahı olmaz.”

Dün yayımlanan dış basında yer alan haberlere dehşete ait fotoğraflar da eşlik etti. Alman Der Spiegel, “Sendika maden felaketini katliam olarak nitelendirdi” başlıklı haberinde muhalefetin daha birkaç hafta önce Soma’ya ilişkin araştırma önergesine AKP’den ret yanıtının geldiğini hatırlattı. Bild gazetesi, “Anneler ve eşler maden ocağının girişinde ağlıyor” başlığını kullandı. Tagesspiegel gazetesi ise “İşçilere yapılan katliam” başlıklı haberde maden işçileri, sendikalar ve muhalefetin olayla ilgili hükümeti suçladığını belirtti. Tageszeitung’daki haberde de özelleştirilen madenlere atıfta bulunularak “Güvenlikten önce kâr” başlığının kullanılması dikkat çekti.

İngiliz Guardian, Daily Telegraph, Independent, Fransız Le Monde, Le Figaro da faciaya ilişkin haberlere yer verdi, kimi yorumlarda yetersiz denetimlere, işçi güvenliğindeki eksikliklere işaret edildi. İspanyol El Mundo gazetesi, sendikaların, başta tecrübesiz işçi çalıştırılması olmak üzere, işçilerin çalışma koşulları ve madenlerin denetimiyle ilgili tepkili olduklarını yazdı. El Pais, Türkiye’deki maden işçileri sendikalarının Avrupa’da en sık maden kazasının kendi ülkelerinde olduğunu söyleyip, güvenlik ve ekipman eksikliğinden yakındıklarını bildirdi.

Facia, İskandinav basınında da geniş yer buldu. Danimarka’daki DR televizyonu, bölgeye muhabirlerini gönderdiğini duyurdu. Ekstra Bladet’in internet sitesi, olay yerinden canlı yayın yaptı. Jyllands Posten, ailesini kaybeden genç bir kızın “Biz bir aileydik ama bugün ailemiz yok oldu” ifadelerini aktardı.

Norveç’teki NRK televizyonunun internet sitesinde ise DİSK Başkanı Kani Beko’nun “Patlama sonrasında yaşananlar bir işçi katliamıdır. Orada paravan şirketlerden işçi çalıştırılıyor. Bu da işçilerin haklarının belirsizliğine yol açıyor” dediğine işaret edildi. TV2 televizyonu, Türkiye’nin iş kazalarında Avrupa lideri olduğunu savundu. Yunan Kathimerini gazetesi, “Türkiye’nin yüreği yandı” ifadesini kullandı.