Gökçek döneminde bir gecede yıkıldı...

Ankara’nın Maltepe semtinde, yapımına 1928 yılında elektrik santrali, binası ve bacaları ile başlanan, 1929 yılında da havagazı fırınları kurulan Maltepe Eletrik ve Havagazı Fabrikası, 1933 yılında üretim tesislerinin yanı sıra işçi konutları ve yemekhane gibi yapıları ile 52 bin 270 metrekarelik bir sanayi yerleşkesine dönüştürüldü. Alman mimar ve mühendis Werner Issel tarafından başlanan ve Türk mimarlar tarafından genişletilen yerleşke, Cumhuriyetin Ankara’daki ilk sanayi yapılarından birisi oldu. Yerleşkedeki Havagazı Fabrikası, 1990’de doğalgaz kullanımının yaygınlaşması ile devredışı bırakıldı ve yerleşke aynı yıl “İş Merkezi” yapılmak amacıyla yıkım kararı alınarak, yıkılmaya başlandı. Sivil toplum kuruluşlarının girişimi ile yerleşke, 1991 yılında Ankara Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından “taşınmaz kültür varlığı” olarak tescil edildi.

BİR GECEDE YIKILDI

Tescil kararı sonrası mülk sahiplerinden olan EGO Genel Müdürlüğü, tescilin iptali için dava açtı. Hukuki süreç sonunda Danıştay 6. Dairesi, Havagazı Fabrikası’nın tescilini “Üstün Kamu Yararı” gerekçesi ile kesinleştirdi. Ancak, Ankara Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu, 26 Mayıs 2006’da aldığı karar ile tescil kararını kaldırdı. Ankara Büyükşehir Belediyesi ise 13 Haziran 2006 gecesi yıkım faaliyetlerine başladı ve yerleşkedeki birçok önemli binayı yıktı. Yerleşke, 2010 yılında Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Projesi Alanı ilan edildi ancak sonrasında mahkeme kararı ile iptal edildi. Tescilin kaldırılmasına karşı başlatılan hukuki süreç ise 15 Şubat 2017 yılında tamamlandı ve mahkeme yerleşkenin tescil kararının kaldırılmasını iptal etti.

ASBEST AÇIĞA ÇIKTI

Mahkemenin verdiği iptal kararına karşın yerleşkenin kalan bölümünde yer alan ve 350 ton kanserojen madde olan asbest içeren bina, 25 Şubat 2017’de   kontrolsüz şekilde yıkıldı. Dönemin Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek’in “Herhangi bir tehlike ve sıkıntı yok” açıklamasına karşın Havagazı Fabrikası’nda yapılan asbest yüzey ölçümleri sonucunda, alınan numunelerde yüzde 15 ile yüzde 40 arasında asbest türünün en tehlikesi olduğu ifade edilen amphibole tespit edildiği ortaya çıktı.

TAMAMEN YIKILDI

Mimarlar Odası Ankara Şubesi, yürütmeyi durdurma kararı için mahkemeye başvurarak, bölgenin acilen karantinaya alınması çağrısında bulundu. Yürütmeyi durdurma isteği aynı gün mahkeme tarafından kabul edildi. Kararda, yıkıma devam etmenin “telafisi güç zarar neden olacağı” vurgulandı. Karar sonrası hazırlanan bilirkişi raporunda “Asbest yönetmeliğinin gerektirdiği önlemler alınmadan mevzuata aykırı bir yıkım süreci yaşanmıştır” ifadeleri yer aldı. Cumhuriyetin ilk sanayi alanlarından olan ve uluslararası mimariyi de yansıtan Maltepe Elektrik ve Havagazı Fabrikası, tümüyle yıkılmış oldu. ANKARA