Gıda atıklarından, verimli küçük araçlara...

Danimarka
Midelerimizden kaynaklanan gaz salımlarının azaltılmasında etkili olduğu deneyimler ve deneylerle kanıtlanmış 10 yönteme geldik. 2010 yılında, Danimarka hükümeti üretimden tüketime uzanan süreçte besinlerin ne kadarının boşa harcandığını değerlendirdi. Sonuçta, arazi kullanımı, ulaşım, depolama, paketleme ve kompostlamanın 580 bin ton gereksiz karbon salımına yol açtığı görüldü. O günden beri uygulanmakta olan daha nitelikli ambalajlama ve lokantalarda artan yiyecekleri paketleme gibi çeşitli önlemlerle karbon salımlarında yüzde 25 oranında bir düşüş sağlandı. Bu tür uygulamaların yüksek ve orta gelir düzeyindeki ülkeler tarafından da benimsenmesi gaz salımlarının azaltılmasında çok ciddi bir fark yaratabilir.
Küresel gaz salımlarında sağlanabilecek olası düşüş: 238 Mt
Eşdeğer salımlar: Birleşik Arap Emirlikleri (26.cı)
Sanayi: Metan gazı kaçaklarının durdurulması

ABD
1990’larda ABD’de petrol ve doğalgaz üretimi sırasında ortaya çıkan sera gazlarından biri olan metan gazı kaçaklarının durdurulması amacıyla bir gönüllülük projesi başlatıldı. Bu proje sayesinde karbondioksit salımlarında yılda yaklaşık 38 milyon tonluk bir düşüş sağlanıyor. Bu tür girişimlerin teknolojik açıdan en üst sınırlarına vardırılması küresel karbon salımlarında 2030 yılına dek 1.3 gigatonluk bir tasarruf sağlayabilir. Bu miktar karbon salımları bağlamında halihazırda en büyük beşinci ülke olan Japonya’nın toplam salım miktarından daha yüksek. SITRA’nın bu yöntemle ilgili çözümlemeleri çok daha ılımlı varsayımlara dayanmakla birlikte, sonuçta yine de büyük bir kazanç sağlıyor.
Küresel gaz salımlarında sağlanabilecek olası düşüş: 388 Mt
Eşdeğer salımlar: Birleşik Kırallık (17.ci)
Sanayi: Daha verimli küçük araçlar

Japonya
Kısıtlı fosil yakıt kaynaklarına sahip olan Japonya bu gereksiniminin hemen hemen tümünü dışalımlardan sağlıyor. Bu ülke 1998 yılında, klimalardan elektrikli klozet kapaklarına uzanan, makine ve elektrikli araçların enerji verimliliğini artırmak amacıyla “Top Runner” adlı bir uygulama başlattı. Otomobil, beyaz eşya, elektronik aksam ve otomatik satış makineleri üreticileri ya birtakım iyileştirmeler yapmak, ya da adlarının kötüye çıkması nedeniyle bunun utancını yaşamak zorundaydılar. Japonya’da bu uygulama sonucunda gaz salımları miktarında yılda yaklaşık 50 milyon tonluk bir düşüş sağladığı, bu tür bir uygulamanın başka büyük sanayi ekonomilerine de ciddi bir katkıda bulunabileceği görülüyor.
Küresel gaz salımlarında sağlanabilecek olası düşüş: 400 Mt
Eşdeğer salımlar: Avustralya (16.cı)
Ulaşım: Temiz otomobiller

Avrupa Birliği
2009 yılından beri AB ülkelerinde satışa sunulan otomobiller katı birtakım çevresel kurallara uymak zorundaydılar. Bu kurallara göre, otomobillerin kilometre başına ürettikleri karbondioksit miktarı ortalama 130 gramın altında olmalıydı, aksi takdirde ağır cezalar ödenmesi gerekiyordu. 2012 yılına gelindiğinde yeni üretilen otomobillerin ortalama CO2 salımları, yüzde 17’lik bir düşüşle, kilometre başına 132 grama düşürülerek belirlenen düzeye yakın bir azalma sağlandı. Daha sonra otomobil üreticilerinin bu deneme sistemiyle ilgili birtakım hileler yaptıkları ortaya çıktıysa da, daha geliştirilmiş ve çok daha iyi denetlenen benzer bir uygulama dünya çapında çok ciddi bir fark yaratabilir.
Küresel gaz salımlarında sağlanabilecek olası düşüş: 525 Mt
Eşdeğer salımlar: Güney Afrika (14.cü) ve İsrail (67.ci)

DERLEYEN RİTA URGAN
Kaynak: New Scientist/20 Şubat 2019