Füze kalkanı Türkiye'ye mi kayıyor?

Barack Obama başkanlığındaki ABD yönetimi, eski başkan George W. Bush döneminde karara bağlanan ve Rusya’nın tepkisini çeken Polonya ve Çek Cumhuriyeti’nde füze savunma sistemi kurma planından vazgeçti. ABD’nin İran, Avrupa ve Rusya ile ilişkilerinde önemli bir değişikliğe işaret eden karar, Varşova ve Prag yönetimlerinde hayal kırıklığı yarattı. Washington yönetiminin savunma sistemini Türkiye’ye kaydırması bekleniyor.

Beyaz Saray’da açıklama yapan Başkan Obama, İran’ın füze programına yönelik güncellenen istihbarat bilgileri ışığında ABD’nin füze savunma sistemi konusunda “yeni bir yaklaşıma” gittiğini ifade etti. Obama İran’ın kısa ve orta menzilli füzelerinin tehdit oluşturduğunu belirterek yeni füze savunma sisteminin Bush yönetimi döneminde önerilen uzun menzilli savunma sisteminden daha etkin koruma sağlayacağını kaydetti. Yeni sistemin önceki sistemden çok daha kapsamlı ve hesaplı olduğunu ifade eden Barack Obama, “Avrupa’daki yeni füze savunma yapımız ABD güçleri ve müttefikleri için daha güçlü, daha akılcı ve daha hızlı savunma getirecek” diye koonuştu.

Obama’nın ardından basın toplantısı düzenleyen ABD Savunma Bakanı Robert Gates, İran’ın kısa ve orta menzilli füzeleri uzun menzilli füzelerden çok daha hızlı geliştirdiğine dikkat çekerek ABD’nin bu füzelere karşı kara ve denizde engelleyici kalkanlar kurmayı planladığını açıkladı. İran’dan gelecek füzelere karşı savunma sistemini Kuzey ve Güney Avrupa’ya yerleştirmeyi düşündüklerini ifade eden Robert Gates, ilk aşamada 2011’e kadar gemilere daha küçük SM-3 füzelerinin yerleştirileceğini daha sonra 2015 yılına kadar füze savunma sisteminin müttefik ülkelerde kurulacağını vurguladı. Basın toplantısına katılan ABD Genelkurmay Başkan Yardımcısı James Cartwright ise “çıkar bölgelerini” korumak için Akdeniz ve Kuzey Denizi’nin içi ve çevresinde 3 gemiyi bekletmeyi planladıklarını ve ihtiyaç duyulduğu anda bölgeye ek gemilerin de gönderilebileceğini ifade etti.
 

Rusya memnun

Plana başından beri karşı olan ve füze kalkanının kendi güvenliğini tehdit ettiğini belirten Moskova, plandan vazgeçilmesini memnuniyetle karşılayacaklarını duyurdu.

Rusya Dışişleri Bakanlığı sözcüsü, “Doğruysa bu gerçekten de güzel bir haber” dedi. Yetkililer, bunun George Bush döneminin ardından Barack Obama yönetiminin yapacağı en önemli politika değişikliklerinden biri olacağını belirtiyor. Bush döneminde Rusya’yla ciddi gerilimler yaşayan ABD’nin, Polonya’ya 10 füzesavar, Çek Cumhuriyeti’ne de bir radar sistemi kurma planı büyük tartışma yaratmıştı.
 

Prag ve Varşova tepkili

Washington yönetiminin planı rafa kaldırma çalışmalarını en erken gelecek hafta tamamlayacağı ve New York’taki BM Güvenlik Konseyi toplantısına katılacak Rusya Devlet Başkanı Dimitriy Medvedev’in ziyareti sırasında resmen açıklama yapabileceği belirtiliyor.

Polonya ve Çek Cumhuriyeti ise planın rafa kaldırılmasına tepkili. Çek Cumhuriyeti Başbakanı Jan Fischer de Obama’nın kendisini telefonla arayarak plandan vazgeçildiğini bildirirken eski Başbakan Mirek Topolanek, “Bunun Çek Cumhuriyeti’nin özgürlüğü ve bağımsızlığı açısından iyi bir haber olmadığını” söyledi. Polonya Dışişleri Bakanı Radoslaw Sikorski, Amerikan tarafının, bir Patriot bataryası yerleştirilmesi konusunda kendilerine güvence verdiğini belirtti. Sikorski, “Patriotlar, ülkemizin savunma sisteminin bir parçası olacak” dedi.

Polonya’da yayımlanan Wyborcza gazetesi, geçen ay Washington’daki bazı kaynaklara dayanarak yayımladığı haberde, Obama yönetiminin Polonya ve Çek Cumhuriyeti’nde füze savunma sistemi kurmaktan vazgeçtiğini, bunun yerine sistemi Türkiye, İsrail ve Balkanlar’da kurmayı düşündüğünü iddia etmişti. Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Burak Özügergin, Türkiye’nin füze alma planıyla, füze kalkanı projesinin Türkiye’ye kaydırılmasının birbiriyle bağlantılı olmadığını savunmuştu.